Zadužbinu na Oplencu testamentom je formirao lično kralj Petar I 1914. kao samostalnu pravnu ustanovu. Kralj je Zadužbinu ostavio narodu i potomcima, koji u njoj mogu da uživaju, ali ne i da je otuđe. Sticajem okolnosti, nije sve išlo po volji kralja.
- Svu imovinu na Oplencu i u Topoli kralj Petar I, a kasnije i kralj Aleksandar I, prenijeli su u vlasništvo Zadužbine. Prilikom ostavinske rasprave 1938, iz zaostavštine kralja Aleksandra I izuzeto je imanje na Oplencu - priča za “Blic” Dragan Reljić, upravnik Zadužbine kralja Petra I.
Kako objašnjava, 1947, prilikom konfiskacije imovine Karađorđevića, čak ni Edvard Kardelj (čiji se potpis nalazi na naredbi kojom se kraljevskoj porodici oduzima kompletna imovina) nije dozvolio da se zadužbinska imovina konfiskuje, pošto ona nije bila privatna imovina. Međutim, prilikom obnove zemljišnjih knjiga, iste godine, dvojica lažnih svjedoka daju izjavu da je imovina na Oplencu svojina kralja Aleksandra I. Samo to je bilo dovoljno da se čitavo imanje “podržavi”.
- Zadužbinski kompleks obuhvata 140 hektara parka i vinograda koje Zadužbina obnavlja i iz kojih se danas proizvodi jedno od najboljih vina u regionu. Od objekata o kojima se Zadužbina brine su Crkva Svetog Đorđa, kuća kralja Petra, Vinogradareva kuća... Takođe, tu spada i Karađorđev konak, zatim Karađorđeva kasarna i Kraljevska vinarija - podrum kralja Aleksandra I - objašnjava Reljić.
Kako kaže, održavanje objekata, parka i obnovu vinograda Zadužbina samostalno finansira isključivo od prodaje ulaznica i vina.
Na Oplencu i u Topoli nalaze se i objekti koji nijesu vraćeni Zadužbini i koji se nalaze u prilično zapuštenom stanju. Među njima je i jedan hotel (nekadašnji zadužbinski dom), depandans, kuglana, teniski tereni i nekoliko manjih pomoćnih zgrada.
- Zadužbina kralja Petra obnavlja svoj rad početkom devedesetih godina prošlog vijeka, a 1994. podnosi tužbu za povraćaj svoje imovine. Do sada je sud u Topoli devet puta presudio u korist Zadužbine, ali je sve te presude obarane sud u Kragujevcu vratio na prvostepeni postupak. Zadužbina je prošle godine podnijela zahtjev za restituciju, gdje su priložena sva dokumenta koja ukazuju da je ona nesporni vlasnik imanja na Oplencu - priča Reljić, istakavši da Zadužbinom danas rukovodi upravni odbor u kome se nalaze predstavnici porodice Karađorđević, eparhije, države (Ministarstvo kulture), opštine i zaposlenih u Zadužbini.
Dragomir Acović, predsjedavajući Krunskog savjeta, kaže za “Blic” da je Zadužbina kralja Petra I institucija za sebe, da ne spada u imovinu porodice Karađorđević, ali da je njen neodvojivi dio.
- Zadužbina sada već ima svoj dvadesetogodišnji spor sa državom oko vraćanja njene imovine. Kakav je naš pravosudni sistem, govori i to što iako nema spora oko toga da je imovina Zadužbine konfiskovana na osnovu dvije lažne izjave, u obrazloženju stoji da je država to mogla da konfiskuje po bilo kom drugom osnovu, pa se u tom duhu imovina Zadužbini i ne vraća - kaže Acović.
Proces povraćaja u toku
U Ministarstvu kulture kažu da je pošto je praktično ukinuta za vrijeme komunizma, Zadužbina svoj rad obnovila 1993, kao i da je u toku proces povraćaja imovine. Njeni objekti su u nadležnosti Republičke uprave za zajedničke poslove, dok su pojedini bili dodijeljeni društvenim firmama poput narodnog doma, centralne kuhinje, vinarije... Kako kažu, Zadužbina je posebno pravno lice i nije vlasništvo porodice Karađorđević.
