Veneto je jedna od najvećih i najbogatijih italijanskih provincija, sa nešto više od pet miliona stanovnika. Prije Napoleonovog ulaska u Veneciju 1797, taj grad-država je već 1.100 godina bio nezavisan. To je jedan od istorijskih razloga pokreta za nezavisnost, iza koga stoje desničarska stranka Lega nord (Liga sever) i Lige veneto. No, najvažniji motivi inicijatora referenduma su ekonomske prirode. Stanovnici Venecije plaćaju godišnje porez od 70 milijardi eura; samo 50 milijardi se investira u razvoj njihovog regiona, dok 20 milijardi ubira Rim. Mnogi lokalni političari i veliki broj građana Venecije to smatra nepravednim. Oni smatraju da u jeku ekonomske krize Rim ekonomski ruinira njihovu provinciju i direktno koči njen prosperitet.
Organizatore referenduma su inspirisali primjeri Škotske, koja u septembru namjerava da održi referendum o otcjepljenju od Velike Britanije, kao i Katalonije, gdje polovina građana želi da napusti Španiju. Glavno referendumsko pitanje glasi: „Da li želite da venecijanska regija postane nezavisna i suverena republika?“ Osim toga, od glasača se traži da odgovore i na pitanja da li bi - u slučaju sticanja nezavisnosti – željeli da Veneto bude članica EU, NATO i eurozone. Izgledi da većina od 3,8 miliona građana sa pravom glasa potvrdno odgovori na pitanje o nezavisnosti su prilično veliki. U anketi koju je dnevnik “Korijere dela sera” sproveo u septembru 2012. godine, čak 80 odsto Venecijanaca je saopštilo da je za odvajanje od Italije. Prema aktivistima pokreta za nezavisnost, u ovom trenutku je najmanje 68 odsto građana za tu opciju.
Ukoliko ishod referenduma bude pozitivan, pristalice Republike Veneto bi, kako su najavile, trebalo da odmah jednostrano proglase nezavisnost, a Venecija će prestati da plaća porez Rimu. Independisti žele da tada počnu pregovore sa Rimom o daljem razvoju situacije i tvrde da žele da održe dobre odnose sa italijanskom državom. Neki ekonomski stručnjaci čak smatraju da bi to imalo i pozitivne efekte: ukoliko bi došlo do secesije, Venecija bi oslobodila Italiju dijela međunarodnog duga od 300 milijardi eura. Prema podacima organizatora referenduma, već u nedjelju je glasalo 430.000 ljudi, što je oko 12 odsto svih birača Venecije. Glasačka mesta su otvorena tokom pet dana.
Zvanični Rim ne priznaje ovaj referendum, a italijanski i evropski mediji ga najvećim dijelom potpuno ignorišu. Međutim, i među protivnicima referenduma ima onih koji upozoravaju da je njegovo održavanje važna politička poruka sa kojom će vlada u Rimu, prije ili kasnije, morati da se suoči. Isto važi i za Brisel, koji takođe nerado gleda na održavanje ovog referenduma upravo u vrijeme predizborne kampanje EU. Organizacija 28 država je i najveći dio političkih razgovora sa Rusijom oko Krima u toj osetljivoj fazi prepustila – inače marginalizovanom - Savjetu Evrope. Svaka podrška secesionističkim težnjama bilo kog evropskog regiona je u direktnoj suprotnosti sa programom stvaranja Sjedinjenih Evropskih Država.
(Dojče vele)
foto: Getty images
