Dobitnik nagrade „Karavađo“ ističe da posebnu zahvalnost duguje italijanskoj Ambasadi i ambasadoru Vinćencu Del Monaku, profesoru Đelikiju, profesorici italijsnkog jezika na Filozofskom fakultetu u Nikšiću Teresi Albano, koja ga je, kako ističe, svih ovih godina pomagala i hrabrila da ne odustane od projekata.
„Ove godine se navršava dest godina od početka prvog međunarodnog sistemetskog istraživavanja Starog grada Bara, i jednog od prvih međunarodnih istraživanja ovog spomeničkog dragulja u arheologiji Crne Gore. Sve je počelo davne 2004. godine kada su tri univerziteta, Universit Ca' Froscari iz Venecije, Univerzitat Insbruck i Univerzitet Primorska zajedno sa Zavičajnim Muzejom Bara započeli projekat Heritage of Serenissima (Baština Venecije) koji je označio prekretnicu u načinu proučavanja grada i pristupu osmišljavanja njegove buduće spomeničke koncepcije“, podsjeća arheolog Zagarčanin.
Sagovornik Portala Analitika naglašava da kao rukovodilac projekta sa crnogorske strane, a u saradnji sa možda jednim od najvećih evropskih medievalista Saurom Gelichijem (Zauro Đeliki), koji je sa višečlanom ekipom označio jedno novo poglavlje u arheologiji Crne Gore, smatra da je projekat donio mnogo benefita i Baru i Crnoj Gori.
„Kroz grad je prošlo na desetine mladih arheologa iz raznih zemalja. Radili su mnogi, tada studenti arheologije, iz Crne Gore a sada već prilično afirmisani stručnjaci, a radili su sa arheolozima sa Kembridža, Oksforda, Univerziteta iz Madrida, Firence, Beograda, Ljubljne, Kopra, Skoplja. Proučavanje venecijanske i italijanske kulture na prostoru Starog grada donjelo nam je ogroman broj kontakata sa mnogim značajnim institutima, a putem razmejne naše publikacije se nalaze u 400 biblioteka širom svijeta“, podsjeća Zagarčanin.
Laureat nagrade „Karavađo“ naglašava da je tokom deset godina urađeno šest velikh arheoloških kamapnja u kojima su istraživani najvažniji djelovi Starog Bara.
Istraživanja su dovela, kaže naš sagovornik, do novih rezultata koja će zauvjek promjeniti dosadašnju arheološku sliku koja se formirala na osnovu istraživanja rađenih metodologijom 50-tih godina 20. vijeka.
„Određeni periodi su iskorišteni za veliki spektar multidiciplinarnih proučavanja kao što su antropološka, arheološka, arheobotanička i druga arheometrijska izučavanja, posebno određivanje starosti radiokarbonskom metodom, ili na osnovu raspadanja ugljenikovog izotopa C14. Tu su i dendrohornološke analize, kao i minrolško-petrografske studije keramičkog materijala“, objašnjava arheolog iz Bara.
A da se trud isplatio govori i podatak da je tokom deset godina objavljeno sedam naučnih publikacija posvećenih rezultatima istraživanja, koje smo zajednički objedinili kroz raznovrsne arheološke i istorisjoko- umjetničke segmente, ističe Zagarčanin.
U ovim knjigama objavljena su istraživanja od praistorije do osmanskog perioda, a obuhvataju najvažnije urbane cjeline u gradu koje pripadaju sakralnom, svetovnom i vojnom graditeljstvu.
Sagovornik Portala Analitika ističe da je malo reći da je bilo zaista fascinantnih otkrića, predivnih pokretnih nalaza i novih arhitektonskih svjedočanstava.
„Sada znamo da je naselje nastalo u ranom bronzanom dobu, znamo za nove fortifikacione sklopove od 6. do 9. vijeka, znamo kada je nastala citadela, kada je postojao drveni odbrambeni zid, a kada je grad počeo da se utvrđuje kamenom. Pronađeno je prvo groblje iz doba dukljanske kraljevine, otkrili smo kada je napravljen koncept utvrđenja u 14. vijeku, kako živi jedna bogata venecijanska palata i kakva je materijalna kutura za vrijeme otomanske vladavine gradom i još mnogo toga", govori o otkrićima u Starom Baru Zagarčanin.
On ističe da će poslednje dvije knjige biti promovisane 8. aprila na sajmu knjiga u Podgorici, kada će mu biti i uručena nagrada. Riječ je o rezultatima istraživanja „Kneževe palate“ tokom iskopavanja 2008. i 2009. godine.Takođe, u knjizi će prvi put biti prezentovani nalazi rimskog i ranovizantijskog perioda, sa akcentom na nove studije o čuvenom barskom trikonhosu. Druga publikacija je posvećena Osmanskom periodu, ili Baru u vrijeme vladavine velike turske imperije. Riječ je o studijama jednog specifičnog segmenta ove kulture, a to je konzumacija duvana, ondosno kroz proučavanje velike tipologije keramičkih lula pronađenih u gradu napraviće se presjek ovog vida hedonizma tokom tri vijeka vladavine Turaka.
Zagarčanin napominje da će ove godine biti završen master plan Starog grada Bara koji je po najnovijim metodološkim standardima uradio profesor Boriani sa svojom ekipom sa Politehničkog Univerziteta u Milanu. Riječ je o jednom od najcjenjenijih konzervatora arhitekture i okruženja i imamo čast da ovakav projekat iznese čovjek koji je godinama radio pri UNESCO-u najznačajnije svjetske lokalitete od Indije do Perua, kaže Zagaraćanin.
Prema njegovim riječima u gradu će od 3. do 11. maja boraviti 20 studenata sa ovog univerziteta kao i sedmočlani tim profesora i njihovih saradnika na čelu sa profesorom Borianijem. Takođe, radiće i četvoročlana ekipa iz venecije i Firence. U nezavisnom projektu Univerzitet Ena Core sa Sicilije završava novu, digitalnu mapu grada, započetu 2012. godine laserskim snimanjem grada.
„Svi ovi projekti i ogromno zalaganje su vjerovatno doveli su do toga da mi Ambasada Italije dodjeli nagradu „Caravagio“ za doprinos u promovisanju italijanske kulture u Crnoj Gori", kaže Zagarčanin.
„Nagrada je plod dugogodišnjeg zalaganja i naučnog rada, a 2004. godine sam objavio i monografiju „Stari Bar-keramika Venecijanskog doba“ u izdanju Univerziteta u Kopru, a u okviru projekta Serenissima, što je, uz dvije gore pomenute, takođe uticalo da dobijem ovo priznanje, da ne kažem pokrenulo cijeli navedeni proces“, ističe Zagarčanin.
„Priznanje mi puno znači u ovim, ne baš svijetlim vremenima, ali tako se desi, da neke lijepe stvari dolaze upravo kada i nije baš lako preživjeti i prevazići najosnovnije egzistencijalne potrebe, jer nas populizam spriječava da se bavimo naukom i živimo nekim dostojnijim životom“, naglašava ovogodišnji laureat nagrade „Karavađo“ i dodaje da se zahvaljuje italijanskoj Ambasadi i ambasadoru Vinćencu Del Monaku, profesoru Đelikiju, prof. italijsnkog jezika na Filozofskom fakultetu u Nikšiću Teresi Albano, koja ga je svih ovih godina pomagala i hrabrila da ne odustane od projekata.
