Vujanoviću je prekjuče u Podgorici patrijarh Srpske pravoslavne crkve Irinej i zvanično uručio priznanje koje je crnogorskom predsjedniku dodijeljeno još prošle godine ali se, zbog njegove predsjedničke prezauzetosti, kako je objasnio sam patrijarh, malo duže čekala povoljna prilika.
U svoj buci povodom osveštanja Hrama u Podgorici, 7. oktobra prošle godine, mediji su, međutim, zapazili šutnju Vujanovićevog kabineta o odlikovanju, iako (kabinet) redovno obavještava o predsjednikovim aktivnostima i priznanjima, kao što je bilo u slučaju kada je primio zlatnu plaketu Ličnost godine regiona 2012, od Agencije za izbor za najbolje menadžere i privrednike BiH, jugoistočne Evrope u Sarajevu ili odlikovanje Viteza Velikog Krsta kraljevskog reda Fransoa I koji dodjeljuje Konstantinov red Svetog Đorđa u Londonu.
Ni prekjučerašnjom prilikom nije bilo detaljnijeg objašnjenja o čemu se zapravo radi: da je Orden svetog cara Konstantina, ne umanjujući mu značaj, samo jedno od šest novih odlikovanja, koje je Srpska crkva ustanovila 2009. godine, uoči proslave 17 vijekova Milanskog edikta.
Vujanović je dobio Orden koji se dodjeljuje “za doprinos slobodi vjere i unapređenja ljudskih prava i sloboda”.
Ništa sporno, budući da među pomenutih 78 ordena, ima i bizarnih primjera, kao što je, recimo, podatak da je neki orden “za njegovanje i širenje pravoslavlja” dobio - Ekonomski fakultet u Nišu!.
Ugledno društvo: Možda će se cifra od 78 ordena i isto toliko “ordenovanih” nekome učiniti prevelikom, pa i devalvirajućom za značaj predsjednikovog ordena. Međutim, kako je podgorički paroh Velibor Džomić otkrio u oktobru prošle godine za Vijesti, Vujanović je jedini iz Crne Gore koji je dobio tu čast od Srpske pravoslavne crkve povodom proslave Milanskog edikta. A to jeste neobičan podatak, imajući u vidu ogroman doprinos crnogorske države samo u izgradnji velelepnog Hrama u Podgorici, da ne pominjemo druge benefite.
Ali, ko je još u društvu Filipa Vujanovića? Ko je još u posjedu ovog ordena koji se dodjeljuje za “doprinos slobodi vjere i unapređenja ljudskih prava i sloboda”?
Pretraga po internetu je pokazala da je društvo malo, ali odabrano, mada je sigurno da u tih 78 ordena ipak ima još onih koji su dobili isto odlikovanje kao crnogorski predsjednik.
Dobio ga je, recimo, i Velimir Velja Ilić, aktuelni ministar bez portfelja u Vladi Srbije, zadužen za vanredne situacije, tada još uvijek ministar građevine i urbanizma, a uručen mu je baš u Nišu 6. oktobra prošle godine, za proslave velikog datuma. Iliću je SPC do sada dodijelila pet odlikovanja. Već u novembru uručeno mu je posljednje, Orden Svetog Stefana Prvovenčanog. A gdje bi drugo – nego u kafani! Tom je prilikom Irinej kazao da su mala Veljina prsa da primi sva odlikovanja koja je zaslužio.
Dobio ga je i, recimo, načelnik Generalštaba Vojske Srbije general Ljubiša Diković (takođe ga primio u Nišu).
No, najatraktivniji od sve “braće po ordenju” crnogorskog predsjednika, svakako je dr Leonid Rešetnjikov, direktor Ruskog instituta za strateška istraživanja, kojemu je uručen 29. aprila u Beogradu.
Rešetnjikov je u žižu javnosti dolazio više puta, ali su njegove izjave vezane za Crnu Goru date beogradskoj Politici za međunarodni Praznik rada, 1. maj, bile upečatljive – o Đukanovićevim pantalonama i strašnom sudu.
“Strašni sud” u “crnogorskom” hotelu: Podsjetimo kako je to zvučalo.
“Milo Đukanović prosto iskače iz svojih pantalona da bi se dopao. Srpska vlada, naprotiv, vodi takvu politiku da maksimalno poštuje ruske interese. Konačno, razlikuje se i odnos Moskve prema Beogradu i Podgorici. Đukanović je izdao sjećanje na ruski, crnogorski i srpski narod. Đukanović je izdao naše uspomene. Uradio je tako da Crna Gora, prijatelj Rusije, sada postane neprijatelj Rusije. On će dobiti za to veliki orden ali će mu na strašnom sudu pripremiti kotao, rekao je bivši agent KGB-a Politici, koja ga je opisala kao “šezdesetosmogodišnjaka milog lica”.
Strašni sud bio je, podsjetimo, tema još jedne Rešetnjikove izjave prilikom promocije njegove knjige, istoga dana kada je primio orden:
“Nikada u istoriji srpski narod, a crnogorski narod je dio srpskog naroda, nije bio protiv Rusije. To je velika izdaja za koju će odgovarati na Strašnom sudu", kazao je Rešetnjikov u tradicionalno “crnogorskom” hotelu Moskva na Terazijama.
Rešetnjikov je poznat i po tome što je, kako je 9. oktobra prošle godine pisao Dan, tokom sastanka u Moskvi, sa predstavnicima zemalja jugoistočne Evrope, među kojima su bili i funkcioneri DF-a Milan Knežević i Dušan Slijepčević, saopštio da je zvanična Moskva odbila tokom te godine zahtjev Đukanovića da bude primljen u Kremlj. Bila je to demantovana vijest.
Ordenja SPC: Srpska pravoslavna crkva, odnosno njen Sveti arhijerejski Sabor, odnosno Sinod, dodjeljuje devet ordena. Najviši je Orden Svetog Save, koji ima tri stepena. Odličja su ustanovile i neke eparhije SPC, pa tako mileševska dodjeljuje Orden Belog anđela, šabačka Orden Svetog vladike Nikolaja Velimirovića, a šumadijska Orden Svetog Simeona Mirotočivog.
SPC je, dakle, 2009. u susret proslavi Edikta, ustanovila šest novih odlikovanja: Orden Svetog Simeona Mirotočivog, za pospješivanje dobrih odnosa Crkve i države, Orden Svetog kralja Milutina, za ktitore i dobrotvore crkava, Orden Svetog Petra Cetinjskog, za širenje mira, požrtvovanje i hrabra djela, Orden Svetog despota Stefana Lazarevića, za doprinos društvenim naukama, kulturi i književnosti, Orden Svete carice Milice - Prepodobne Evgenije, za dobrotvore i Orden Svetog cara Konstantina, za doprinos slobodi vjere i unapređenja, ljudskih prava i sloboda, koji je tek prekjuče, uručen i Vujanoviću.
Naravno, najveći dio novog ordenja raznih kategorija, podijeljen je još u Nišu, prilikom proslave Milanskog edikta. Irinej ih je uručio gostujućim pravoslavnim patrijarsima, predsjedniku i premijeru Srbije Tomislavu Nikoliću i Ivici Dačiću, predsjedniku Republike Srpske Miloradu Dodiku, te prestolonasljedniku Aleksandru Karađorđeviću…
Orden za braću Šarić: SPC od ranije ne škrtari sa crkvenim odličjima. Inače, najvišim ordenom SPC, Ordenom Svetog Save, u novijem periodu su odlikovani, među ostalima, Rusi Dmitrij Medvedev, Vladimir Putin, Patrijarh Aleksije Drugi, Aleksandar Solženjicin, Aleksandar Aleksejev i Sergej Šojgu. Poslednji Srbin koji je dobio orden Svetog Save je teniser Novak Đoković. Prije njega, ovim odlikovanjem okitili su se Dejan Bodiroga, Vlade Divac, Ivica Dragutinović, Matija Bećković, Radoš Ljušić, Vladeta Jerotić, Bogoljub Karić, Miroslav Mišković, Milka Forcan, Slobodan Radulović, braća Draško i Mirko Petrović, ali i reditelj Emir Kusturica i glumac i reditelj Radoš Bajić...
Vjerski analitičari, poput Živice Tucića, isticali su činjenicu da je, u jednom momentu, između 10 i 15 dobitnika crkvenih ordena SPC bilo u bjekstvu od zakona, među njima Karić i Radulović, ili im se sudilo, kao Miroslavu Miškoviću.
Ne sasvim idealni odnosi: Istine radi, nije da Vujanović nije ponekad “intervenisao” zbog Irinejevih istupa. Kada je srpski patrijarh u intervjuu beogradskom NIN-u u oktobru prošle godine kazao da “Crna Gora ide svojim putem, a vidjeće se gdje će otići Crnogorci i da li će postati Italijani, vatikanci, možda i Albanci”, Vujanović je “oštro” reagovao, i ocijenio da je stav Irineja “zabrinjavajući”.
“Irinej ne može da osporava crnogorsku naciju. Svako osporavanje je uvreda za Crnogorce”, prokomentarisao je tada Vujanović.
Rešetnjikov je srpskom patrijarhu Irineju nakon primanja ordena poklonio tradicionalnu rusku čašu za čaj, i knjigu “Vratiti se Rusiji”. Nije poznato da li je predsjednik Vujanović nešto poklonio Irineju.
Uostalom, toliko je dao SPC, da se odužio za sve prilike i ordenje.
G. BOROVIĆ
