Istraživači su od 1948. pokušavali da shvate kako se kreće kamenje, ponekad teško i 300 kilograma, a kao odgovor nuđene su teorije o poplavama, “lancima leda”, vjetrovima jačine uragana, čak i vanzemaljcima. Misterija je konačno riješena kad su istraživači uhvatili kamenje na djelu.
Naučnik Ričard Noris i njegov rođak Džejms Noris, inženjer, stavili su na kamenje GPS, okružili ih kamerama i zapanjili se kad su otkrili da je uzrok njihovog kretanja na jednom od najvrelijih i najsuvljih mjesta na našoj planeti, ipak - led.
U jednoj od rijetkih prilika, kad se steknu pravi uslovi – sa kišom na obično suvom koritu jezera Rejstrek (Racetrack), praćeno suncem i vjetrom – pločice tankog leda guraju kamenje kroz muljevito pustinjsko dno, ponekad brzinom od nekoliko metara u minuti.
Uslovi moraju da se steknu u potpunosti, ističu naučnici, nazivajući to svojevrsnim fenomenom “zlatne zone”. Ako je led pretanak, ili dan previše sunčan, ili vjetar nije dovoljno stabilan – ništa se neće dogoditi, piše “Nacionalna geografija”. Takođe, mora da postoji i stajaća voda, što je rijedak fenomen u području u kome padne manje od 50 mm kiše godišnje.
Ričard Noris je rekao da su on i njegov rođak zatekli jezersko dno prekriveno ledom kad su prošlog decembra otišli da pregledaju instrumente koje su stavili na kamenje.
-Sljedećeg dana sjedeli smo na planini i divili se pogledu, kad je počeo da duva vjetar, a led počeo da puca. Iznenada, cio proces se odvio pred našim očima. Dio mene je tužan zbog toga što više nema misterije – rekao je Džejms Noris.
(blic.rs)
