Piše: Slodan JOVANOVIĆ
Krajem osamdesetih godina Jugoslavija je zapala u tešku ekonomsku i društveno-političku krizu, praćenu sukobima između republičkih rukovodstava i težnjom Republike Srbije da promjeni svoj status koji je proizilazio iz ustavnih promjena 1974. godine.
Duboka ekonomska kriza iskorišćena je od strane SANU, vodeće srpske intelektualne institucije, da se ekonomski problemi prebace na polje političkog sistema, navodne konfederalizacije zemlje, nudeći “demokratski, integrativni federalizam” kao model, filistarski ga zaogrnuvši tezom o kominterovskom naslijeđu i nacionalnim pokretima kao zamjeni za klasno. Sa naoko utemeljene kritike birokratizacije republičkih rukovodstva i tendencije nacionalne samodovoljnosti, nepoštovanja ljudskih prava, prešlo se na položaj srpskog naroda u drugim republikama, koji je, po njima, bio kudikamo ispod prava nacionalnih manjina, ekonomskoj ekspolataciji Srbije u poslijeratnom periodu, ekonomskoj dominaciji Slovenije i Hrvatske, njihovom presudnom uticaju na politički razvoj Jugoslavije. Konstatacije o obespravljenosti srpskog naroda u Jugoslaviji tezom da “glas glasača iz Srbije vredi manje od onoga iz bilo koje druge republike ili pokrajine”, tvrdnjom da “srpski narod nema državu kao što je imaju svi ostali narodi”, postavljen je zahtjev za promjenom fundamentalnih konstitutivnih odnosa unutar federacije na kojem je nešto kasnije izrasla politička ličnost Slobodana Miloševića.
Opasna revizija istorije: Mješavina socijalnog, političkog i nacionalnog nezadovoljstva je bila opasna kombinacija koju je srpsko rukovodstvo iskoristilo za svoje buduće nakane. Talas nacionalizma je eskalirao u Srbiji krajem osamdesetih i devedesetih se prenio na ostale republike, da bi 1991. godine došlo do oružanih sukoba, najprije u Sloveniji, zatim u Hrvatskoj, a onda i 1992.g. u BIH.
Međunacionalne sukobe pratilo je povampirenje pokreta i ideologija iz Drugog svjetskog rata, praćenih neprocjenjivim uticajem crkava i njihovim podsticanjem međunacionalnih i međuvjerskih mržnji. Revitalizovan je četnički pokret u Srbiji i među Srbima u drugim republikama, oživljen je Moljevićev projekat Srbije do linije Karlobag–Karlovac-Virovitica sa etnički čistim teritorijama kao ratni cilj. U Hrvatskoj je ustaštvo, uprkos užasavajućoj hipoteci koju je nosilo, dobilo javni prostor, uključujući i evazivne poruke koje su stizale od samog državnog vrha. Nesumnjivo pravo na odbranu granica, iskoristili su mnogi u Hrvatskoj za istorijske revizije i pravljenje od dželata žrtve.
Revizija istorije u Srbiji se ispoljavala u dva oblika. Jedan je zadirao duboko u istoriju, svojatajući “istorijske teritorije” i narode, kroz teorije o etnogenezi Crnogoraca, Bošnjaka, Makedonaca, Albanaca i Hrvata, dok se drugi bavio revizijom Drugog svjetskog rata, ulogom partizanskog pokreta, komunističke partije, kvinsliškog režima i kolaboracionističkih pokreta. Revizionizam drugog tipa je iznjedren od strane desničarskih i antikomunističkih elita. Ne može se reći da je Miloševićev režim bitno doprinosio reviziji istorije Drugog svjetskog rata na prostorima bivše Jugoslavije, taj prostor je prepušten širokom djelovanju drugim političkim subjektima - crkvi, naučnim i kvazinaučnim elitama i raznoraznim ništarijama opšte prakse. Naizgled inkozekventno, upravo su demokratske snage, tobožnje evropske provenijencije, koje su oborile Miloševićev režim 2000. godine, najzaslužnije što je došlo do revizije istorije iz vremena Drugog svjetskog rata na državnom nivou i njenom ulasku na velika vrata u školska gradiva, kulturnu i medijsku prezentaciju i naučnu publicistiku.
Grotesktno je da je srpski narod, koji je dao nesumnjiv doprinos i veliku žrtvu oslobođenju Jugoslavije od okupatora i kvinsliških formacija kroz učešće u partizanskim jedinicama, odabrao upravo kvinsliške pokrete kao personifikaciju sopstvenog doprinosa borbi protiv fašizma, iniciran isključivo ideološkim razlozima.
Promovisanje “novih nacionalnih heroja”: Veliki broj kolaboracionista, fašista i nacističkih pokreta iz Drugog svjetskog rata rehabilitovan je i mnogi su proglašeni za ”nacionalne heroje” i ”žrtve komunističkog režima”; otkriveni su i neki ”istinski antifašisti” nakon pola stoljeća od završetka Drugog svjetskog rata. Srpski parlament je 2004. godine prihvatio predlog zakona o izjednačavanju partizanskog i četničkog pokreta u Drugom svjetskom ratu, iako su se ovi pokreti borili na suprotnim stranama.
Slika generala Milana Nedića je okačena na zid vlade Srbije, među ostalim predsjednicima vlade srpske države od njenog nastanka u XIX stoljeću. U tom nakaznom sistemu vrijednosti Nedić se proglašava “srpskom majkom”, čovjekom koji je navodno spašavao Srbe za vrijeme njemačke okupacije, bagatelišući što je Nedićeva vlada bila kvinslinška vlada i začetnik ideje gasnih komora sa čuvenim dušegupkama, kojima je “riješila” jevrejsko pitanje u Srbiji.
Dimitrije Ljotić, pronosirani fašista i kvinsling, za mnoge postaje “državnik, učitelj i hrišćanin”, kako ga je nazvao Nikolaj Velimirović. Čak se predlaže da se centralnom trgu u Smederevu da ime Dimitrija Ljotića. Čini se da je jedini kriterijum za glorifikaciju najmračnijih ličnosti iz novije srpske istorije njihov nacionalizam, antikomunizam, svetosavlje i animozitet prema zapadnim vrijednostima i demokratiji. Slični kvalifikativi načinili su Nikolaja Velimirovića aspirantom duhovne vertikale srpskog naroda. Adoraciju Nikolaja Velimirovića nijesu umanjili ni njegovi panegerici Adolfu Hitleru kao novom sv. Savi njemačkog naroda, niti izlivi mržnje prema Jevrejima u njegovom degutantnom štivu “Kroz tamnički prozor”. Na ovakvom nasljeđu u Srbiji su među mladim ljudima stekli veliki broj pristalica ekstremne desničarske organizacije koje obuhvataju više klerikalno fašističkih organizacija, kao što su Obraz, SNP 1389 i Naši, nekoliko studentskih i neonacističkih organizacija (poput Nacionalnog stroja). Mnoge od pomenutih grupa uživaju podršku političkih partija, pojedinih univerzitetskih profesora ili javnih ličnosti. Vrlo je indikativno da su državni fakulteti u Srbiji otvoreni za promovisanje takvih ideja i često im ustupaju prostor.
Namjerno sam izostavio pitanje tzv Jugoslovenske vojske u otadžbini i četničkog pokreta za kraj, kao najkontroverznijeg pitanja kada je u pitanju revizija istorijskih događaja na tlu bivše Jugoslavije u vrijeme Drugog svjetskog rata.
To je pitanje koje u mnogo većoj mjeri dotiče prostor Crne Gore i ima političke konsekvence u djelovanju pojednih političkih i vjerskih organizacija. Iako je Crna Gora baštinik trinaestojulske tradicije opštenarodnog ustanka protiv okupatora Crne Gore, pojedine političke partije u Crnoj Gori i predstavnici SPC baštine ideje Ravnogorskog pokreta, njegovog vojnog komandanta, Dragoslava Draže Mihailovića, i tvorca političkog programa, Stevana Moljevića. Kako je Crna Gora zemlja čuda u kojoj je sve moguće, tako je moguće da vodeći sljedbenik i promoter ravnogorskih ideja u eparhiji SPC u Crnoj Gori, protojerej Velibor Džomić, postane redovni profesor na državnom Fakultetu za državne i evropske studije, države koja koja slavi 13. jul kao dan državnosti.
Protojerejeve zablude: Protojerej je pokazao svu svoju akademsku kurioznost pjevanjem najtrivijalnijih četničko - koljačkih muzičkih izlučevina u nekoj autentičnoj, degutantnoj atmosferi... Prije neki dan protojerej je svojim prisustvom uveličao još jedan značajan događaj koji korespondira “naučnom” angažmanu protojereja o “hrabrom, antifašističkom Ravnogorskom pokretu i stotinama hiljada žrtava među srpskim rodoljubima od strane komunista i komunističkog režima”. Naime, u Bileći, koja je dala velike žrtve i veliki broj boraca u partizanskim jedinicama u Drugom svjetskom ratu, otvoren je park Ravnogorskog pokreta u samom centru grada. Tom prilikom su preživjeli četnici evocirali svoje uspomene na bitke protiv partizanskih jedinica.
To su valjda jedine bitke koje su vodili. Druge nijesu pominjali. Izgovarane su tu krupne, neiskrene riječi o nacionalnom pomirenju, iako su potomci partizana i četnika u BIH poodavno našli harmoniju u idejama Ravnogorskog pokreta. Evo kako Velibor Džomić, profesor, protojerej i vodeći svjetski pravnik, usrećitelj dekana fakulteta, Đorđija Blažića, slikovito opisuje događaje iz vremena Drugog svjetskog rata: ”U svekolikom haosu i rasulu, nad narodnim nesrećama i tragedijama, nad raskućenim i popaljenim domovima, nad preklanim i ujamljenim Srbima preko Drine i Save, silovanim srbskim majkama i sestrama, Komunistička partija Jugoslavije, na čelu sa bivšim austro-ugarskim feldvebelom Josipom Brozom zvanim Tito, kreće u svoj krvavi pohod gradeći svoje ideale na nesreći srbskoga naroda”.
Već se radujem “ingenioznim” predavanjima ovog promotera deluzija i stasavanju novih nasljednika Radovana Karadžića na crnogorskom državnom univerzitetu. "Komunistički zločinci se nisu libili da pevaju i igraju oko svojih žrtava, koje su izdisale od muka na koje su ih bezbožni krvnici stavljali" piše dalje profesor, protojerej i vodeći svjetski pravnik, usrećitelj dekana fakulteta, Đorđija Blažića. Profesor, protojerej i vodeći svjetski pravnik, usrećitelj dekana fakulteta, Đorđija Blažića navodi da su partizanske jedinice u toku 1944/1945. godine pobili 350.000 ljudi, od čega 250.000 Srba. Za one koji nijesu znali, profesor, protojerej i vodeći svjetski pravnik, usrećitelj dekana fakulteta, Đorđija Blažića je plastično objasnio kakvim su se zvjerskim metodima služili komunisti u likvidaciji svojih žrtava: “streljanje u potiljak, čerečenje, sečenje na parče, rastrzanje trkom kola, vađenje očiju i teranje mučenika da jedu sopstvene izvađene oči, pečenje usijanim gvožđem, stavljanje ruku i nogu mučenika u ključalu vodu, testerisanje živih ljudi, nabijanje na kolac, kastriranje muškaraca, zakopavanje živih ljudi u zemlju, bacanje živih ljudi u jame, ubistva maljem”.
Da nijesi profesore, protojereju i vodeći pravniče, usrećitelju dekana fakulteta, Đorđija Blažića, pobrkao lončiće?
