Istraživanje je sprovedeno u okviru projekata Aktivne mjere za aktivno učešće Roma i Egipćana, koje je sprovela Koalicija nevladinih organizacija (NVO) Romski krug sa NVO Humanitarac i Ministarstvom za ljudska i manjinska prava, kao i opštinama Herceg Novi, Nikšić i Berane.
Na predstavljanju rezultata istraživanja je zaključeno da je izvjestan napredak ostvaren u obrazovanju i oblasti regulisanja lične dokumentacije.
„Romska zajednica se, uprkos tome, i dalje suočava sa diskriminacijom, posebno u oblasti zapošljavanja, zdravstva i stanovanja“, navedeno je u projektu.
Koordinator Koalicije NVO Romski krug Veselj Beganaj položaj te populacije u Crnoj Gori ocijenio je „srednjom ocjenom“.
„Od države očekujemo da podrži dalju integraciju Roma, jer je, u šta su svi saglasni, neophodno još raditi na njihovoj integraciji i izradom narednih Akcionih planova na lokalnom i državnom nivou“, rekao je Beganaj.
Prema njegovim riječima, Romima problem predstavljaju i neuređena naselja, ekstremno siromaštvo, dok su na obrazovnom planu učinjeni prvi koraci.
Beganaj je, kao veliki problem, istakao nezaposlenost žena, ali i njihovo uključivanje u kulturna dešavanja unutar same romske zajednice.
„Romi su najviše zadovoljni sa zdravstvom, posebno kada je riječ o primarnom nivou, dok se oko sekundarne i tercijalne može polemisati“, rekao je Beganaj.
Komentarišući konstataciju većine ispitanika tokom istraživanja da veliki boljitak nijesu donijeli brojni akcioni, lokalni i državni planovi, Beganaj je naveo primjer loše informisanosti Roma, koji, kako je naveo, jako malo znaju lokalna dokumenta, iako ih je sedam usvojeno u Crnoj Gori.
Govoreći o onome što je učinjeno, Beganaj je naveo da je od 2000. do 2002. godine bilo oko 400 djece u obrazovnom sistemu u Crnoj Gori, a sada ih je oko 1, 8 hiljada, što pokazuje da je učinjen dobar napredak, iako, kako je naveo, još nije na nivou koji bi željeli.
„To se mora posmatarati kao proces i ne možemo preko noći očekivati da država i međunarodne organizacije stvore uslove, jer se i sami moramo potruditi oko naše integracije. A pozitivnih pomaka ima“, ocijenio je Beganaj.
Saradnik u Ministarstvu za ljudska i manjinska prava Fikret Ljuljanović ocijenio je da položaj Roma i Egipćana u Crnoj Gori nije zadovoljavajući, ali je, kako je kazao, iz dana u dan bolji.
„Ustav Crne Gore, ali i set drugih zakona, obezbjeđuju manjinama bolji život i daje pravo da Crnu Goru osjećaju kao svoju državu. I našem Ministarstvu saradanja sa nevladinim sektorom jedan je od prioriteta pospješivanje položaja manjina a naročito romske populacije”, kazao je Ljuljanović.
On se nije složio sa navodima nevladinih organizacija da državni organi i institucije uglavnom kabinetski zaključuju kakva je situacija Roma i Egipćana, a malo borave na terenu da vide pravo stanje.
„Predstavnici ministarstava često posjećuju sve opštine u kojima žive Romi i pospješujemo saradanju sa lokalnim upravama. Rezultata ima, mada nijesu još na zadovaljavajućem nivou“, ocijenio je Ljuljanović.
On je kazao da se u Podgorici radi projekat za izgradnju stambenih objekata za Rome, a svake godine sve je više đaka te populacije, od osnovne škole do fakulteta.
Istraživanje o položaju Roma i Egipćana urađeno je u 13 opština, za koje su prikupljeni podaci od 390 pripadnika te manjine, 26 državnih institucija državnog i lokalnog nivoa, 13 organizacija civilnog društva i pet međunarodnih organizacija u Crnoj Gori.
(Mina)
