Televizije u Srbiji već dva dana prenose sliku o pripremnim radovima koji teku duž granice Mađarske sa Srbijom oko postavljanja četiri metra visoke i 157 kilometara duge ograde koja treba navodno da spriječi ilegalni prelazak migranata u Mađarsku. Da li će se Mađari odlučiti za žicu ili drugu vrstu prepreke manje je važno od kontradiktornih poruka koje stižu iz EU o rješenju problema migranata koji bježe od rata.
Ohrabrenje i licemjerje: Za poslanicu Evropskog parlamenta Tanju Fajon, (koja se u prethodnom mandatu bavila viznom liberalizacijom), "zatvaranje granice je povratak u kameno doba kada su u pitanju ljudska prava i sloboda kretanja što je jedan od osnovnih principa EU".
Međutim, Nataša Berto, portparolka Evropske komisije kaže: "Brisel nema ovlašćenja da zabrani postavljanje zida, države EU same odlučuju kako će obezbjeđivati granice".
Berto kaže i da EK ne podržava ovu mađarsku mjeru i da ohrabruje zemlje članice da nađu druge načine oko zbrinjavanja izbjeglica.
Bez obzira što je Srbija za migrante uglavnom kao i Mađarska - samo tranzitna zemlja, premijer Mađarske će njihovu nesreću vješto iskoristiti za unutrašnjopolitičku priču, pošto je Mađarska već neko vrijeme oblijepljenja plakatima u kojima se kaže da migranti uzimaju poslove domaćem stanovništvu.
Podaci govore da je u prvih pet mjeseci ove godine u Mađarsku stiglo oko 54 hiljade ilegalnih migranata i da se očekuje da njihov broj do kraja godine premaši sto hiljada. U odnosu na ranije godine ove brojke jesu alarmantne isto onoliko koliko i izjava premijera Orbana da podizanjem zida štiti Evropu od svakog ilegalnog ulaska. Naime, 2014. godine Mađarska je primila 43 hiljade zahtjeva za azil, dok je 2012. godine taj broj bio 2150.
- Zidom i ogradom se ništa ne postiže, Mađarska može privremeno da riješi problem i da se u nju smanji broj emigranata ali taj imigracioni talas će se usmjeriti ka Hrvatskoj i Rumuniji gdje bi opet iz zakarpatskog regiona migranti došli u Mađarsku", izjavio je Vladimir Petronijević, izvršni direktor nevladine organizacije "Grupa 484", koja se bavi i migracijama, za Portal Analitika.
Petronijević navodi da volju ljudi da migrijaraju, oni koji su prošli hiljade kilometara, ne možete zaustaviti bilo kakvom fizičkom preprekom jer će oni kopati tunele, uz pomoć merdevina preskakati zidove..., nalaziće odredjene načine, a krijumčani će podići svoju cenu za ilegalni prelazak.
Loše iskustvo: Laslo Torockaj, gradonačelnik varošice Ašuthalom koja se nalazi tik uz granicu sa Srbijom ovaj potez madjarskih vlasti opravdava pričom da su meštani ovog gradića imali loše iskustvo sa migrantima i da se dnevno oko 500 novih migranata pojavi u njihovom mestu.
Za Torockaja je zid pravo rešenje problema jer je bitno Ašuthalemu povratiti "stari sjaj".
Sa druge strane zida ni gradjani Srbije se ne mogu podičiti naročitom gostoljubivosti. Pre samo godinu dana gledali smo nemile slike iz Banje Koviljače da se meštani protive dolasku novih azilanata ali i proteste stanovnika Bogovadje kod Lajkovca koji su tražili da se trajno izmesti Centar za azil u kojem je bilo oko 180 azilanata iz različitih delova sveta.
O onima koji su na azilantskoj muci zaradjivali govore i podaci da je jedan krijumčar, u februaru ove godine, u kombiju registrovanom za osam ljudi smestio čak 54 azilanta. Nažalost, za ovaj slučaj se saznalo jer se kombi prevrnuo na putu Niš – Vranje i povređene su 42 osobe od kojih su jedna osoba imala presečenu kičmu dok su ostali bili gladni, iznemogli i promrzli.
Protekle sedmice Vlada Srbije je formirala radnu grupu o rešavanju pitanja migranata, a Brisel je najavio da priprema zajedničku strategiju prema kojoj bi svaka država trebalo da prihvati odredjeni broj migranata.
Međutim, zainteresovanost za probleme migranata dolazi tek posle velikih nesreća poput onih na Mediteranu.
Prema podacima UNHCR-a svakog dana u svetu 42.500 ljudi postaju izbeglice. Hans Fridrih Šoder, šef a UNHCR-a u Srbiji povodom svetskog dana izbeglica 20. juna rekao je da najviše izbeglica i interni raseljanih lica potiče iz Sirije. Čak 7,6 miliona ljudi je u Siriji interno raseljeno a 3,9 miliona izbeglica je napustilo Siriju što je prema rečima Šodera praktično polovina države. Slede Avganistan sa 2,6 miliona izbeglica i Somalija sa 1,1 milionom.
Gubitak solidarnosti: Prema rečima Petronijevića Srbija će biti suočena sa nešto povećanim brojem ljudi koji u njoj duže ostaju ukoliko Madjarska podigne zid prema Srbiji. Medjutim, on navodi da pitanje migracija postaje sve više ozbiljno sa kojim Evropa mora da se suoči, jer odnos prema migrantima je odnos EU prema svojoj budućnosti. Za Petronijevića premijer Orban je samo eksponent jednog predominantnog mišljenja koje vlada medju političkom elitom u EU kada su u pitanju migracijska kretanja ka evropskom kontinentu.
On podseća da izborne kampanje u većini evropskih zemljama ukazuju da je pitanje migracija jedno od najvažnijih pitanja koje se u toku izborne kamapnje diskutuje.
- Nažalost, ono je postalo deo retorike desničarskih stranaka koje o migracijama govore jedino na način pretnje ozbiljnog ugrožavanja bezbednosti, otimanja radnih mesta, preteranih troškova za socijalna davanja, kaže Patronijević upozoravajući da se nažalost prenebregava bogatstvo različitosti koje migracije donose, ali i činjenica da migranti u Evropi rade uglvnom one poslove koje u Evropi niko drugi neće da radi.
- Uzimajući u obzir da je ta desna retorike predominantna možete zaljučiti da partije poput Fidesa (u Mađarskoj) takvom retorikom žele da privuku što veći deo dezorijentisanih glasača na svoju stranu i tako ostvare odgovarajući izborni rezultata. Međutim, prenebregava se uticaj tih izjava na društvo jer one menjaju raspoloženje javnog menjenja prema ljudima koji dolaze, smatra Petronijević.
Da je podizanje zida u Mađarskoj najviše usmereno ka unutrašnjoj političkoj sceni smatra i vodja madjarskih socijalista Atila Mešterhazi. On je za beogradski "Danas" naveo da se novim gvozdenim zavesama ništa ne rešava kao i da Orban tim činom želi da pridobije ekstremno desne glasače Fidesa i skrene pažnju ljudi sa pitanja koja su ponižavajuća za Vladu.
- Kampanja koju vlada vodi prema migrantima izaziva gadjenje, podla je i nehumana, konstatovao je Mešterhazi.
Da li će mađarski zid predstavljati korak ka stvaranju "nove tvrdjave Evrope", kao što je ocenio sociolog Jovan Komšić sa novosadskog Univerziteta zavisiće isključivo od brzine i spremnosti Evrope da reši problem unesrećenih ljudi kojima je Evropa poslednja slamka.
Ipak, sve ovo govori da se u Evropi izgubila solidaranost.
Petronijević ukazuje i da se u Evropi izgubila debata - jedno od najvećih vrednosti zapadnog društva, ali i da je sadašnje stanje direktna posledica i globalizacije i različitih ekonomskih interesa.
- Ako evropska solidarnost izostane bićemo suočeni sa situacijom da desna strana političkog spektra u Evropi i Balkanu uzima primat što će imati nesagledive posledice za budućnost EU i našeg kontinenta, zaključio je Petronijević.
Violeta CVEJIĆ
