Ako bilo kom Crnogorcu ili Crnogorki (misli se na državljane Crne Gore) postavite pitanje čime se najviše ponose kao iz topa će vam odgovoriti: „Na našu svijetlu istoriju a na šta bi drugo“, piše Pobjeda.
„Najviše se priča o istoriji, a Crnogorci uopšte ne znaju sopstvenu istoriju, oni su je zaboravili. Neki događaji i pojedinačna sjećanja na njih su bili istorija. Suštinsku istoriju, koja je dovela do stvaranja slobodnog čovjeka na ovom prostoru, do stvaranja sistema vrijednosti koji se zove čojstvo i junaštvo, a to je moralni sistem kojeg mogu imati samo slobodni ljudi, Crnogorci su zaboravili“, kazao je u jednom intervjuu Pobjedi, poznati crnogorski književnik Branko Banjević, jedan od osnivača Matice crnogorske, Crnogorskog PEN centra i brojnih kulturnih institucija.
Da je on u pravu pokazuje još uvijek izražena podijeljenost oko pitanja nacionalnog i državnog identiteta, državnih simbola, državnih praznika i važnih istorijskih dogadaja.
Pema mišljenju brojnih ozbiljnih analitičara najveći krivac za to je crnogorska vlast jer je „usporeno i neodlučno rješavala korpus identitetskih pitanja ostavljajući ih i dalje potpuno otvorenim“. Izgovor ne može biti ni to što su se crnogorska samobitnost, istorija i identitet iz svijesti njenih gradana sistematski izbacivale i falsifikovale tokom proteklih sto godina, pa se „ne mogu u potpunosti obnoviti za kratak period od devet godina, koliko je proteklo od povratka nezavisnosti“. Oklijevanje u rješavanju nekih pitanja iz ovog korpusa samo pokazuje da i neki predstavnici vlasti nijesu baš načisto šta je pravilno, a šta ne, šta treba promijeniti, a šta isticati.
Slično se događa i kada su u pitanju državni praznici. I tu je traženo kompromisno rješenje koje bi zadovoljilo većinu pa Crna Gora ima samo dva državna praznika koja su vezana za važne događaje iz njene istorije. Prema Zakonu o državnim i drugim praznicima Dan nezavisnosti se obilježava 21. maja, kao spomen na dan kada je Crna Gora na referendumu 2006. godine obnovila nezavisnost i 13. jul Dan državnosti kada je 1941. podignut opštenarodni, antifašistički ustanak dogadaj jedinstven u tada okupiranoj Evropi i kada su, na Berlinskom kongresu 13. jula 1878. godine, njenu nezavisnost zvanično priznale sve zemlje.
Obilježavanje ovih državnih praznika ide po ustaljenom protokolu: Ministarstvo rada i socijalnog staranja najprije se oglasi koji su to neradni dani, predsjednik izda naredbu za počasne plotune, organizuje se ponekad svečana akademija i prijemi na Cetinju ili u Vili Gorica za „zaslužne zvanice“, i diplomatski kor, na javnim ustanovama zavijore se državne zastave i to je sve. (Podgoričke ulice su 21. maja, ove godine, na Dan nezavisnosti, bile posebno ukrašene državnim zastavama, međutim neke su bile okrenute naopako). Ostali crnogorski gradovi skoro da ne osjećaju duh praznične atmosfere iz Prijestonice i Glavnog grada.
Ne treba da čudi što, naročito mladi, malo znaju o ovim značajnim datumima, a samim tim o istoriji svoje države. Jednostavno, niko im, na primjer, u dovoljnoj mjeri, nije objasnio šta se, to, u Crnoj Gori desilo 13. jula 1941. godine u porobljenoj Evropi.
Nije to bila obična oružana pobuna šačice komunista sa ideološkom komunističkom matricom. Bio je to svenarodni ustanak u maloj balkanskoj državi, kojoj je državnost oteta još 1918, protiv fašista i to u vrijeme kada je gotovo cijela Evropa drhtala pod fašističkom čizmom. Crna Gora tada nije bila podijeljena na četnike i partizane, komuniste i one protiv njih, zadivila je čitav svijet, a za njeno ime se nakon 23 godine ponovo čulo. Da se nije desio 13. jul 1941. ne bi bilo ni onog što je uslijedilo 21. maja 2006. godine.
Izvor: Pobjeda
