Piše: Predrag VUKIĆ
Srpska pravoslavna crkva u Crnoj Gori ne postoji od 1920. godine kako tvrde ideolozi crnogorske nacionalne zajednice. SPC na ovim prostorima u misionarskom kontekstu egzistira od 1219. godine. Sviđalo se to nekome ili ne, SPC je na teritoriji aktuelne Crne Gore titular Pravoslavlja od vremena Svetoga Save do danas. Kome treba bolji dokaz od manastira Morače koji je podignut od strane kneza Stefana Nemanjića, sinovca Svetoga Save, 1252. godine? Ili od manastira Đurđevi Stupovi, takođe iz Nemanjićkog razdoblja, 1213. godine, čiji je ktitor župan Prvoslav, brat od strica Svetoga Save. Prvi srpski Arhiepiskop Sava Nemanjić podigao je, na osnovu vjerodostojnih istorijskih izvora, manastir Vranjinu na Skadarskom jezeru, 1224. godine.
Cetinjska mitropolija je u periodu od 1557. do 1766. godine priznavala duhovnu vlast Pećke patrijaršije. Nakon njenog nekanonskog gašenja od strane turskog sultana i Vaseljenske patrijaršije, Mitropolija cetinjska je bila primorana da samostalno funkcioniše do 1920. godine, ali je sačuvala srpski nacionalni identitet i nije se otcijepila od Pećke patrijaršije bilo kojim konkretnim činom. NJegoš i kralj Nikola su namjeravali da obnove Patrijaršiju u Peći kada se steknu uslovi. Pojedini mitropoliti, savremenici kralja Nikole, kao Ilarion Roganović i Mitrofan Ban, titulom ,,egzarh Pećkog trona'' i formalno su isticali težnju dvora i Mitropolije da obnove Pećku patrijaršiju. Između ostalog, i zato se Mitropolija cetinjska 1920. godine vratila u crkvenu zajednicu kojoj je i ranije pripadala u smislu dijela pomjesne pravoslavne crkve.
Zašto tvrdim da je nacrt Zakona o slobodi vjeroispovijesti usmjeren isključivo protiv SPC? Između ostalog, zato što je sjedište Rimokatoličke crkve koja djeluje u Crnoj Gori - i u Rimu i u Hrvatskoj, pa predložene zakonske norme ne predviđaju politički obračun i sa rimokatolicima. Kotorska biskupija bila je pod direktnom jurisdikcijom Vatikana od 1932. do 1969. godine. Bulom pape Pavla VI od 27. jula 1969, ona je podređena Splitskoj nadbiskupiji. Samim tim, Kotorska biskupija nije potčinjena samo Rimu, nego i Splitu koji je sjedište dijaceze na 80 odsto prostora crnogorske obale, od Debelog brijega do Sutomora. Splitska, kao područna dijaceza, sa duhovnom jurisdikcijom na četiri petine crnogorskih rimokatolika, najznačajnija je rimokatolička institucija u Crnoj Gori.
Dalje, prema ugovoru crnogorske Vlade i vrha Islamske zajednice u Crnoj Gori, sporna pitanja u Islamskoj zajednici na ovim prostorima rešava Vrhovno islamsko starješinstvo Turske sa sjedištem u Ankari. I to nikome ne smeta!
Dakle, Zakon je usmjeren protiv SPC, ali ne i protiv drugih kojima se ne osporava da budu dio šireg (sopstvevnog) konfesionalnog sistema. Nama drugi svakako ne smetaju i ne želimo zakonske norme protiv njih, ali tražimo da se ne krše naša prava i ne dira u čast, imovinu i dostojanstvo Srpske pravoslavne crkve. Član 14. Ustava Crne Gore doslovno glasi: ,,Vjerske zajednice odvojene su od države. Vjerske zajednice su ravnopravne i slobodne u vršenju vjerskih obreda i vjerskih poslova.'' Ovim se Zakonom krši i ustavno načelo odvojenosti vjerskih zajednica od države, grubo se miješajući isključivo u odvojenost Srpske pravoslavne crkve od države Crne Gore. (Autor je predsjednik Političkog savjeta Srpske liste)
