Apel prenosimo integralno:
čestitamo Vam izbor na funkciju Vrhovnog državnog tužioca i želimo uspješan rad u korist uspostavljanja vladavine prava u Crnoj Gori.
Obraćamo Vam se apelom da preispitate prekršajno gonjenje istoričara Bobana Batrićevića.
Pismo iste sadržine smo prethodno uputili i v.d. Vrhovnog džavnog tužioca Tatjani Begović, ali nijesmo dobili odgovor, dok je sporni prekršajni postupak u međuvremenu nastavljen.
Državna tužiteljka Snežana Šišević, iz Višeg državnog tužilaštva u Podgorici, pokrenula je prekršajnipostupak protiv istoričara Bobana Batrićevića, zbog kolumne “Torokanje po metodologiju i Đaonikiju”, u kojoj je autor kritikovao kontraverzne stavove predvodnika Srpske pravoslavne crkve (SPC), mitropolita Joanikija i episkopa budimljansko-nikšićkog Metodija. Prvo ročište glavnog pretresa je već održano 22. januara 2024. godine, a naredno je zakazano za 26. mart 2024. godine.
Nakon što je tužiteljka Šišević ocijenila da u radnjama osumnjičenog Batrićevića nema elemenata bića krivičnog djela, podnijela je zahtjev za pokretanje prekršajnog postupka protiv njega Sudu za prekršaje u Podgorici, zbog kršenja člana 19 Zakona ojavnom redu i miru CG, koji glasi: “Ko na javnom mjestu govorom, natpisom, znakom ili na drugi način vrijeđa drugog po osnovu nacionalne, rasne ili vjerske pripadnosti, etničkog porijekla ili drugog ličnog svojstva, kazniće se za prekršaj novčanom kaznom od 250 eura do 1.500 eura ili kaznom zatvora do 60 dana.”
Imajući u vidu Vašu nadležnost da vršite nadzor nad radom državnih tužilaštava neposrednim uvidom u njihov rad i preduzimanjem drugih odgovarajućih mjera za efikasan i zakonit rad[1], molimo Vas da ispitate radnje koje je preduzela VDT Snežana Šišević i djelujete u pravcu odustanka od prekršajnog gonjenja, kako se ozloglašena autoritarna praksa gonjenja i kažnjavanja za “verbalni delikt” ne bi vratila u državu koja je članica Savjeta Evrope i pretenduje na članstvo u Evropskoj uniji.
Batrićevićev tekst “Torokanje po metodologiju i Đaonikiju” sadrži oštar kritički osvrt na kontraverzne istorijske interpretacije predstavnika SPC, ali ne i govor mržnje po osnovu vjerske pripadnosti ili drugog ličnog svojstva. Visoki sveštenici SPC ne bi smjeli biti zaštićeni od kritike u demokratskom društvu u kome aktivno i javno djeluju. Zabrana kritikovanja vjerskih velikodostojnika je karakteristika teokratija kao što su npr. Iran, Pakistan ili Avganistan, a Crna Gora je ipak demokratija.
Svako ima pravo, na osnovu slobode izražavanja, da javne izjave predstavnika vjerskih zajednica kritikuje i tako da zaključi da one promovišu nacionalizam, mržnju i indoktrinaciju, jer su to sve pitanja od izuzetnog opšteg interesa u mješovitoj etničkoj i vjerskoj sredini kakva je Crna Gora. Ko se s takvim ocjenama ne slaže, slobodan je da na njih argumentovano odgovori.
Ljudsko pravo na slobodu izražavanja omogućava iznošenje jakih vrijednosnih sudova, koji sadrže i dozu vrijeđanja, pretjerivanja i provokacije, dok god su utemeljeni u činjenicama i dati u okviru rasprave od opšteg interesa. Da je to suština tolerancije i pluralizma u demokratskom društvu, koje počiva na debati, Evropski sud za ljudska prava je objasnio u stotinama svojih presuda, među kojima su i Šabanović protiv Crne Gore i Srbije (u stavu 36) i Koprivica protiv Crne Gore (u stavu 61) iz 2011. godine.
Imajući u vidu navedeno, ljubazno Vas molimo da uzmete u obzir međunarodne standarde i donesete uputstvo u cilju obustave prekršajnog postupka shodno čl. 131 i čl. 132 Zakona o državnom tužilaštvu.
Dodatno, izražavamo zabrinutost zbog formiranja predmeta od strane Osnovnog državnog tužilaštva u Podgorici protiv autora teksta Miljana Vešovića „Kako počinje građanski sukob u Crnoj Gori?“ i urednika portala Antena M, Darka Šukovića, ako je do formiranja predmeta došlo na inicijativu državnog tužioca, bez krivične prijave. Molimo Vas da i to provjerite. Smatramo da ni taj tekst ne sadržielemente bilo kog krivičnog djelaili prekršaja i da je zaštićen slobodom izražavanja.
Očekujemo da djelujete u pravcu zaštite slobode izražavanja i spriječite da se ograničeni resursi državnog tužilaštva iscrpljuju na neosnovano ugrožavanje te slobode.
Apelu se pridružuju sljedeće NVO:
Asocijacija Spektra
Centar za demokratiju i ljudska prava (CEDEM)
Centar za demokratsku tranziciju (CDT)
Centar za građanske slobode (CEGAS)
Centar za građansko obrazovanje (CGO)
Centar za istraživačko novinarstvo (CIN CG)
Centar za monitoring i istraživanje (CeMI)
Centar za obuku i obrazovanje Crne Gore
Centar za razvoj nevladinih organizacija (CRNVO)
Centar za ženska prava (CŽP)
Centar za žensko i mirovno obrazovanje ANIMA
Crnogorska LGBTIQ asocijacija Kvir Montenegro
Crnogorski PEN centar
Crnogorski ženski lobi
Društvo profesionalnih novinara Crne Gore
ERA - Savez za jednaka prava LGBTI osoba na Zapadnom Balkanu i u Turskoj
Institut za medije Crne Gore (IMCG)
Juventas
Media centar
PRIMA
