Povodom Vašeg obraćanja aktom-dopisom AEM br. 932 od 27.07.2016. godine, koristim priliku da Vam odgovorim i da Vas obavjestim o sljedećem:
Član 55 Zakona o strancima ("Službeni list CG", br. 28/2015 i 16/2016) propisuje da se dozvola za privremeni boravak radi obavljanja vjerske službe u Crnoj Gori može izdati strancu koji ispunjava uslove iz člana 42 ovog zakona, a koji kao dokaz o opravdanosti zahtjeva priloži potvrdu da je vjerska zajednica u kojoj namjerava da obavlja vjerski obred i vjerske poslove prijavila djelovanje i sjedište u Crnoj Gori, u skladu sa propisima kojima se uređuje pravni položaj vjerskih zajednica.
Propis kojim se uređuje pravni položaj vjerskih zajednica u Crnoj Gori je Zakon o pravnom položaju vjerskih zajednica ("Službeni list SR Crne Gore", br. 9/77, 26/77, 29/89, 38/89, “Službeni list RCG”, br. 27/94 i26/03). Ovaj zakon uopšte ne propisuje dužnost vjerskih zajednica da prijave djelovanje u Crnoj Gori već u članu 2 samo propisuje obavezu osnivača novoosnovane ili ukinute vjerske zajednice da, u roku od 15 dana od osnivanja ili prestanka rada, opštinskom organu uprave nadležnom za unutrašnje poslove prijavi osnivanje, ili prestanak rada vjerske zajednice, odnosno njenog organa ili organizacije.
Međutim, u vrijeme donošenja i stupanja na snagu pomenutog Zakona o pravnom položaju vjerskih zajednica Mitropolija crnogorsko-primorska sa sjedištem u Cetinju i ostale pravoslavne eparhije Srpske pravoslavne crkve su postojale i zakonito djelovale u Crnoj Gori, odnosno njihova djelatnost je bila i jeste u skladu sa Ustavom i zakonom, tj, u skladu i sa članom 4 stav 2 Zakona o pravnom položaju vjerskih zajednica.
Samim tim, ne postoji obaveza prijavljivanja osnivanja iz člana 2 stav 2 Zakona o pravnom položaju vjerskih zajednica za Mitropoliju crnogorsko-primorsku i ostale pravoslavne eparhije Srpske pravoslavne crkve koje djeluju u Crnoj Gori , odnosno pravni subjektivitet Mitropolije crnogorsko-primorske i ostalih pravoslavnih eparhija koje djeluju u Crnoj Gori je pomenutim, ali i prethodno važećim Zakonom o pravnom položaju vjerskih zajednica FNRJ iz 1953, samo potvrđen.
Konkretno, one imaju pravni subjektivitet i ako ne podnesu prijavu iz člana 2 stav 2 Zakona o pravnom položaju vjerskih zajednica jer se ovim, kao i prethodnim zakonima, samo priznaje nesporna istorijska činjenica da su određene crkve i vjerske zajednice tokom istorije bile prisutne i da su postojale i djelovale u skladu sa zakonima. Samim tim, ovakvo zakonsko rješenje je opravdano i iz razloga jer je država već raspolagala dovoljnim podacima o postojećim crkvama i vjerskim zajednicama, Pored ovog priznanja svojstva pravnog subjekta od strane pravnog poretka, potvrda pravnog subjektiviteta, kao i djelovanja u skladu sa zakonom je i čitav niz akata državnih organa, odnosno dokaza egzistencije Mitropolije crnogorsko-primorske i ostalih pravoslavnih eparhija Srpske pravoslavne crkve u pravnom životu Crne Gore, od kojih ste neke i dostavili, kao što su: akti i korespodenicija državnih organa u proteklom višegodišnjem periodu, uključujući Vladu i Predsjednika Vlade, Ministarstvo za ljudska i manjinska prava, Ministarstvo inostranih poslova, Ministarstvo vjera, Poresku upravu, Upravu carina, Upravu za zaštitu kulturnih dobara, Zavod za statistiku, ali i drugi akti iz kojih takođe proizilazi da su Mitropolija crnogorsko-primorska i ostale pravoslavne eparhije Srpske pravoslavne crkve imale i imaju svojstvo stranke u postupcima pred sudovima i državnim organima Crne Gore, kao i da su nastupale i da nastupaju u pravnom prometu u svojstvu pravnog lica u Crnoj Gori.
Takođe, kao ne manje bitno, u odnosu na sjedište vjerske zajednice iz člana 55 Zakona o strancima ističemo da se u Zakonu o pravnom položaju vjerskih zajednica sjedište vjerske zajednice određuje kao njeno sjedište, odnosno njenog organa ili organizacije što se u konkretnom slučaju odnosi i na sjedišta Mitropolije crnogorske primorske; Eparhije budmiljansko-nikšićke; Eparhije mileševske-arhijerejskog namjesništva pljevaljskog i Eparhije zahumsko-hercegovačke, parohije hercegnovske-arhijerejskog namjesništva trebinjsko-dubrovačkog, kao i na sjedišta njihovih ostalih arhijerejskih namjesništava, parohija, manastira i lokalnih crkava u Crnoj Gori.
Na kraju, nesumnjivo je da se naprijed opisano stanje stvari zasniva, odnosno proizilazi iz opštepoznatih činjenica i činjenica koje su poznate Ministarstvu unutrašnjih poslova, kao i iz činjenica koje ste naveli u aktima-dopisima AEM br. 361 od 07.03.2012 i AEM br.932 od 27.07.2016, ali i iz pomenutih dokaza koje ste podnijeli.
U kontekstu naprijed navedenog će i postupati Ministarstvo unutrašnjih poslova Crne Gore, tj. Direktorat za upravne unutrašnje poslove MUP-a, odnosno područne jedinice za upravne unutrašnje poslove i njihove filijale.
Dakle, posebno u postupku izdavanja dozvola za privremeni boravak radi obavljanja vjerske službe u Crnoj Gori Ministarstvo unutrašnjih poslova, odnosno pomenute organizacione jedinice Ministarstva unutrašnjih poslova će prihvatati potvrde koje će Mitropolija crnogorsko-primorska i ostale pravoslavne eparhije koje djeluju u Crnoj Gori izdavati strancima koji ispunjavaju uslove iz člana 42 Zakona o strancima, a kao dokaz o opravdanosti zahtjeva za izdavanje dozvole za privremeni boravak radi obavljanja vjerske službe u Crnoj Gori.
Svako suprotno postupanje ili nepostupanje bi predstavljalo povredu pozitivnih propisa, a shodno odgovarajućem stavu Evropskog suda za ljudska prava, nesumnjivo bi predstavljalo i nedozvoljeno miješanje u uživanje prava na slobodu vjeroispovjesti Mitropolije crnogorsko-primorske i ostalih pravoslavnih eparhija koje djeluju u Crnoj Gori koje je zajamčeno stavom 1 člana 9 Evropske konvencije o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda.
