U proglasu upućenom jugoslovenskim iseljenicima u St. Luisu 1915. godine, naglašeno je da svi jugoslovenski iseljenici koji se bore u redovima američke vojske odužuju se i svojoj domovini kao i njihova braća koja se bore u redovima vojske zemlje svog porijekla.
Iako nema tačnih podataka o broju crnogorskih iseljenika – dobrovoljaca u američkoj vojsci u Prvom i Drugom svjetskom ratu, na francuskom frontu i na drugim ratištima protiv Njemačke i Japana, smatra se da ih je bilo oko 2000. Neki su za veliku hrabrost dobili oficirske činove i visoka odlikovanja. Mnogi su na bojnom polju ostavili svoje živote za slobodu Amerike.
Joko Meštrović iz okoline Tivta proglašen je američkim herojem u Prvom svjetskom ratu.
Joko Steva Šutova Leković, iz Godinja u Crmnici, bio je oficir američke vojske. Borio se na, vjerovatno najčuvenijem frontu u Prvom svjetskom ratu, Verdenu, u Francuskoj.
Na grobnici crnogorskog iseljenika i američkog dobrovoljca u Prvom svjetskom ratu Milije Vojvodića, Moračanina, u gradu Kenetu, nalazi se bronzani vijenac američkog predsjednika Niksona, na kojem piše „On je ratovao za Ameriku 1917. godine“.
U sastavu američke vojske na francuskom i drugim ratištima u knjizi Crnogorski iseljenici izdvojeno je i navedeno tek nekoliko imena.
Ilija Spasojev Vukčević, zvani Mrko, koji je kao američki vojnik teško ranjen na Verdenu, osta je bez oka i umro 1966. godine, kao invalid, u dubokoj starosti.
Na Verdenu je teško ranjen i Blažo Nikov Gojnić, koji je zbog tog ranjavanja i ostao invalid.
Jovan Stevov Vučković, rođen 1900. godine na Njegušima, bio je dobrovoljac u američkoj vojsci, učestvovao u odbrani Pariza i teško ranjen na Verdenu 1916. godine.
Američki vojnici dobrovoljci bili su i Mitar Markov Dapčević iz Brajića, Vuk Janković iz Grabovice drobnjačke, Đuro Vukov Martinović, Niko Dumov Martinović, Mitar Gašov Martinović, Risto Batrićev Popović, Đuro Krstov Raičković, Boško Markov Stojanović, Niko Perov Šćepanović i Mitar Vukićević.
Najveće američko vojno odlikovanje, američkog heroja, ratni orden Čeličnog krsta, kao jedini vojnik sa prostora Jugoslavije, dobio je Stevan Pavlov Kilibarda, iz sela Tupan, u Banjanima. Poginuo je u bici kod Verdena, kao narednik 10. artiljerijskog puka američke vojske. Ovo odlikovanje porodici je uručeno 1937. godine.
Hroničari iz Prvog svjetskog rata su zabilježili i da su se braća i rođaci, prilikom upisivanja u dobrovoljce dogovarali koji će od njih da ide u crnogorsku a koji u američku vojsku, jer je neprijatelj bio isti. Sa jedinom željom da bar jedan od njih ostane živ.
I u Drugom svjetskom ratu su se crnogorski iseljenici borili kao dobrovoljci u američkoj vojsci na frontovima u Francuskoj, Italiji i Japanu.
Stojan Pavića Perova Vukčević, sa engleskim i američkim oficirima se spustio padobranom u Bosnu i priključio jedinicama narodnooslobodilačke vojske.
U američkoj vojsci bio je i Savo Radulović, kao tada već poznati američki slikar, a i Vladimir Šarčević koji se američkoj vojsci priključio u Italiji.
Ljubo Ilijin Vukmanović iz Kalifornije (na slici u uniformi američkog vojnika kao dobrovoljac na Pacifiku 1945. godine) u sastavu američke vojske ratovao je protiv Japanaca na Okinavi, gdje se istakao hrabrošću i dobio visoka američka odlikovanja.
Dobrovoljac je bio i Nikola Kovačević koji je sa grupom iseljenika iz Kanade krenuo brodom u Evropu. Prvu selekciju su vršili sami iseljenici, a drugu engleska komanda koja je željela da dobrovoljce obuči kao padobrance. Brod je na Atlantiku potopila njemačka podmornica, a Nikola je tada bio teško ranjen.
Tekst pripremio: Željko Vukmirović
