Za ovo vam stoje na raspoloženje sva sredstva koja možete raspolagati bez ikakvog prezanja“), improvizovanom i revolucionarnom „skupštinom“, koja je svoj legalitet crpjela na golom nasilju, prestala je da postoji Crna Gora krajem novembra 1918. godine. Crnogorske patriote se nijesu mirile sa tim, buknuo je ustanak početkom sljedeće godine - poznat kao Božićni ustanak - koji se vremenom pretvorio u komitsku borbu protiv okupatora.
Crna Gora je postala poprište najkrvavijeg terora koji Chicago Tribune u tekstu od 4. septembra 1919, pod naslovom ,,Zvanični izvještači donijeli užasne izvještaje u Pariz“, opisuje: ,,Pariz, 3. septembar, američka i britanska vojna intervencija u Crnoj Gori radi spriječavanja raširenog masakra crnogorskih rojalista od strane Srba, u preporuci neutralnih posmatrača koji su došli u Pariz juče i koji danas pišu energične izveštaje svojim vladama: ,,Pod srpskom okupacijom Crna Gora danas predstavlja mesto najkrvavijeg pokolja u Evropi, izjavio je zvaničnik koji se vratio. Ukoliko se Engleska i Amerika ne umješaju, nijedan crnogorski rojalista neće ostati živ. Srbi ih ubijaju naveliko“.
Amerikance posebno interesuju izvještaji koje su donijeli ti neutralni posmatrači, prema kojima je cio kontingent američke hrane, koji je Huverova administracija uputila u Crnu Goru, dospio u ruke Srba. Crnogorci se moraju prvo odreći sopstvene zemlje i zakleti na vjernost srpskom kralju Petru, da bi dobili bilo što od tih zaliha. Ukoliko to ne učine, bacaju ih u zatvor. Zatvori u Cetinju i Kotoru su, prema izvještavanju, puni Crnogoraca, a svakodnevno dovode komite, Crnogorce uhvaćene u brdima, i nad njima se vrše egzekucije.
Žele kralja nazad
Jedan od zvaničnika koji se vratio, a koji je odbio da mu se navede ime, rekao je: ,,Crnogorci su možda spremni na promjenu starog oblika svoje patrijarhalne vlade, ali trenutno svi Crnogorci žele povratak njihovog kralja, da bi ih spasio srpskog jarma. Ušli su u rat na strani Antante, a sada - ne samo da su sklonjeni sa mjesta na mirovnoj konferenciji i ne samo da im je uskraćeno pravo na samoopredjeljenje - već je njihov kralj proćeran u egzil, a njihova zemlja je stavljena pod stranu vlast.
Ukoliko se Nikola vrati u zemlju, cijela zemlja će ustati sa njim. Revolt protiv Srba je sada u punom zamahu. Uskoro se očekuje zvanična objava određenih vladinih izvještaja kojima se reguliše gore navedeno i nalaže američka i britanska vojna intervencija. Kralj Nikola i njegov dvor ostaju u Parizu, đe primaju kraljevske subvencije od britanske i francuske vlade, koje takođe daju akreditacije ministrima na crnogorskom dvoru“.
Nekadašnji crnogorski premijer i ministar Jovan Simonov Plamenac, nakon povratka iz emigracije i predaje Beogradu, u listu „Tribuna“ opisuje ta vremena: „U 1918. i 1919. godini Crna Gora je bila svedena na groblje. Zapaljeno je hiljade kuća i pobijeno na hiljade Crnogoraca… Žene, đeca i nemoćni starci bacani su živi u vatru: Djeca koju su bacali sa prozora padala su na bajonete koji su ih spremni čekali. Nesrećnicima koji su davali znake života, kidane su uši, jezik i nos…Žene su silovane; pa su vezivali im ispod suknje mačke koje su, podivljale zbog udaraca štapom, kidale tijela ovih nesrećnica.
Formirane su bande koje su kao Huni pustošile oblasti jednu za drugom pljačkajući sirotinju crnogorsku, skrnaveći grobove predaka, vukući i prljajući po blatu kosti Sv. Vasilija Ostroškog i Sv. Petra Cetinjskog samo zato što su bili svečevi crnogorski“.
O svemu tome u Beogradu se malo znalo. Informacije o tome što se događalo u Crnoj Gori, što je pisala svjetska štampa i govorili zvaničnici, cenzurisane su u prestoničkim medijima. Beogradska Politika, kada je Preesbiro, kod kojeg su stizale sve informacije i koji je vršio selekciju po svojim kriterijumima, propustio informaciju iz Britanskog parlamenta od 12. marta 1920. godine, piše:
„Presbiro mora prvo da izvrši cenzurui da odabere ono što se može pustiti, da se ne bi napravila politička zbrka. Mi pitamo kroz kakvu cenzuru je prošao ovaj Rojterov telegram koji je Presbiro prekjuče dao i koji je juče objavljen u većini beogradskih listova“.
Zamislite novinu koja traži da se cenzurišu informacije? Nije daleko ni današnje pisanje o Crnoj Gori u beogradskim medijima, s tim što danas ne postoji na nivou države Presbiro, već svaka redakcija predstavlja poseban presbiro.
Inače, informacija koju sadrži Rojterov telegram, a koju je objavila i Politika 17. marta 1920. godine, glasi: „London 12. marta. Lord Sidenham je danas primio crnogorskog prvog ministra. U dobrodošlici Sidenham je rekao: „Niko ne daje Srbiji pravo da potčini Crnu Goru. Prema najhrabrijem savezniku je učinjen odvratan zločin. Pravo ipravda zahtevaju, da se pre svega sazove crnogorski parlamenat.
Plamenac je tada izjavio, da je politika Srbije inspirisana imperijalizmom i dinastičkim razlozima. Crna Gora zahteva, da Srbija evakuiše Crnu Goru, ostavljajući Crnogorcima, da oni sami oduče o svojoj sudbini“. (Pobjeda)
