Vaso je bio jedan od najvećih junaka oslobodilačkog rata Grka protiv Turaka, koji se odvijao od 1821. do 1830. godine i za zasluge u ratu dobio je čin generala.
Dragan Bošković piše:
"U Grčkoj se, kao i u Crnoj Gori, visoko cijeni junaštvo o čemu je, povodom Vasovog crnogorskog porijekla, Atanasios Hrisologis (1876. godine), zabilježio da je: „njegova domovina bila jedinstvena svijetla tačka u Evropi porobljenoj u to vrijeme od Osmanlijskog osvajača, i dok je strah i nasilje carovalo, samo je, i samo ta, njegova Crna Gora, prkosila Turicima, i nikad, nikad, njezina svjetlost nije se ugasila„. Konstatujući činjenicu da Turci nijesu mogli u potpunosti da porobe Crnu Goru, Hrisologis piše „da ako se bilo gdje rađaju veliki ljudi, u Crnoj Gori skoro svaki muškarac je ravan Heraklu”, dodajući da Crnogorce „karakterišu svijetli um, čisto srce i neponovljivo rodoljublje”. Vaso je bio tipični predstavnik takve zemlje, smatra grčki pisac Atanasios, Hrisologis."
(Dragan Bošković, Da se ne zaboravi: Vaso Brajović, grčki junak i heroj, montenegrina.net)
Iako je bio Bokelj, Vasa su Grci prozvali Vaso Crnogorac, što je mnogo puta viđeno u istoriji - da stranci pripadnika jedne manje etničke grupe prepoznaju kao pripadnika neke suśedne, veće ili dominantne a kulturno i etnički bliske etničke grupe-naroda. Tako su na primjer, današnji Provansalci, Bretonci, Burgunđani, Gaskonjci, ponijeli francusko nacionalno ime, po Francima, germanskom plemenu iz I mileniuma koje je na teritoriji današnje Francuske bilo dominantno u I mileniumu.
Vaso Brajević iz Mojdeža, je u Grčkoj nazvan Crnogorac, ili se on sam Grcima sam tako predstavio, jer u Boki Kotorskoj srpska narodnost još nije bila izmišljena. Tek 1827. u Boku i Crnu Goru pristigao je super-nacionalista Sima Milutinović Sarajlija i počeo da širi srpsku nacionalnu ideologiju. Ja sam u tekstu Istorijski izvori kažu - prije 19. vijeka nema Srba u Boki pokazao da u prvoklasnim dokumentima iz bokeljskih, dubrovačkog i drugih arhiva, koji su nastali prije 19. vijeka, Srba - nema, niti jedan srpski intelektualac iz Boke se nije usprotivio mojim stavovima iz tog teksta.
Pogledajte prilog RTCG (emisija "Hronika Podgorice", 7, jun 2017) o Vasosu Mavrovouniotisu:
M.Ć.
