Ovih dana završena je prva faza sistematskih arheoloških istraživanja kulturnog dobra Crkva Svetog Pahomija Komanina - Sv. Vračevi, Komani, opština Podgorica. Istraživanja su realizovana u organizaciji JU Centra za konzervaciju i arheologiju Crne Gore, u periodu od 17. do 29. jula ove godine.
Stručni tim su činili rukovodilac istraživanja dr Dejan Gazivoda, arheolog Jelena Čelebić, konzervator Ljiljana Čelebić i arh. tehničar Vesna Popović. Stručni nadzor je obavljala arheolog Mitra Cerović.
Ne postoje precizni istorijski podaci o vremenu nastanka crkve Sv. Pahomija Komanina - Sv. Vračevi. Može se pretpostaviti da je crkva nastaIa u XVI vijeku. Crkva je zapustjela u periodu širenja kuge (XVIII-XIX vijek), a najvjerovatnije u tom periodu je nastala i legenda da će se bolest zaustaviti ako se crkva razida i prenese na obližnje uzvišenje.
Na dominantnom brdu južno od predmetne crkve 1868. godine sazidana je nova crkva, za koju je upotrebljen kamen sa starijeg objekta. Cilj istraživanja predstavlja otkrivanje svih faza izgradnje crkve, odnosno, kulturnih slojeva i njena preciznija hronološka determinacija.
„Sudeći prema preliminarnim rezultatima, crkva najvjerovatnije sadrži tri kulturna horizonta. Najstariju otkrivenu fazu predstavlja crkva sa kamenim krovnim pokrivačem, podom i većim brojem grobova, mlađu fazu čini priprata sa južnim i sjevernim zidovima i grobovima, dok najmlađu fazu čini zapadni zid priprate.
Moguće da je u novijem vremenu došlo do obnove crkve ili konsolidacije njenih ostataka, sudeći po ostacima cementnog maltera, sekundarnoj poziciji časne trpeze, kao i većem broju novčića otkrivenih u sloju oko časne trpeze u cilju održavanja kulta svetog mjesta. Otkriven je veći broj fragmenata keramike, novčića i klinova“, kaže za Portal Analitika arheolog Dejan Gazivoda.
Sistematska arheološka istraživanja nijesu završena. Nakon završenih istraživanja, lokalitet je adekvatno zaštićen.
P.Z.
