Članovi Senata iz Demokratske stranke zatražili su u srijedu 10. januara od administracije predsjednika Donalda Trampa da strano miješanje u izbore tretira kao nacionalnu krizu, da formira agenciju za koordinisanje odgovora i uspostavi novu vrstu sankcija za brzo kažnjavanje odgovornih.
Crnogorski rizik Crna Gora je pristupanjem NATO preuzela veliki rizik, ali i spremnost da sprovede dalekosežne reforme, navodi se u zaključcima izvještaja Stejt departmenta u dijelu koji se tiče Crne Gore. U opširnom izvještaju, nazvanom „Putinov asimetrični napad na demokratiju u Rusiji i Evropi: posljedice po nacionalnu bezbjednost SAD“, jedan dio je posvećen i dešavanjima u Crnoj Gori prije i nakon parlamentarnih izbora 2016. godine. Izvještaj je objavio ugledni demokrata Bendžamin Kardin (Benjamin L. Kardin) i navodi se, između ostalog, da je crnogorska odlučnost da postane dio Alijanse dokaz koliko je NATO danas značajan savez. - Vodeće zemlje NATO-a, uključujući i SAD, treba da prepoznaju posvećenost najranjivijih saveznika Alijansi, i kontinuirano uzvraćaju ponavljanjem posvećenosti Sjedinjenih Država značaju NATO-a, posebno članu 5 - navodi se u odjeljku dokumenta koji se odnosi na „naučene lekcije“ (Lessons Learned). Državni udar - Suštinska namjera ove sveobuhvatne analize jeste razotkrivanje stvarnog uticaja Moskve koji je dugo, naročito u SAD, bio potcjenjivan, bez razumijevanja da Moskva već duže koristi, ne samo obavještajne strukture, već i društvene mreže, medije i NVO aktiviste za promociju uticaja i ostvarivanje interesa – objašnjava sagovornik Pobjede. I zaista, u analizi posvećenoj ovdašnjim dešavanjima se navodi da je maligni, štetni uticaj Rusije (malign influence) dugo prisutan u Crnoj Gori, ali da je intenziviran sredinom 2016. godine, u namjeri da se, po svaku cijenu, ometu ,,napori zemlje da postane članica NATO-a“.
- Obnovljeni fokus na Crnoj Gori, koji je obuhvatao propagandu, podršku nevladinim organizacijama i političkim strankama, kulminirao je ruskim naporom da zbaci vladu poslije parlamentarnih izbora 2016. godine, ističe se u izvještaju. Navodi se da je prijetnja silom došla u vidu „zavjere za izvođenje državnog udara, skovane sredinom 2016. godine“, u kojoj su učestvovali ,,bivši ruski obavještajni agenti Šišmakov (alijas Širokov) i Popov, srpski nacionalisti, a čiji cilj je bio da se poremete planovi Crne Gore da se pridruži NATO-u. Pozivajući se na podatke, izjave i analize brojnih zvaničnika SAD i analitičara, kao i zapadnih medija (Vilson, Hojt Ji, Bugajski, Asenova, Harper...) u Izvještaju se jasno naznačava ko su, i na koji način, bili zastupnici ruskih interesa u Crnoj Gori. Tako se ističe da je Demokratski front ,,za koji se vjeruje da je primio milione dolara ruske pomoći“, prerastao u glavnu opozicionu stranku u Crnoj Gori; da su ,,aktivisti DF-a organizovali demonstracije u oktobru 2015. godine, na kojima je došlo do sukoba sa policijom“ i da se propaganda u Crnoj Gori ,,slobodno širila putem Sputnjika i proruskog internet portala inf4.net“... Istovremeno, naglašava se da je Rusija navodno uložila resurse u nevladine organizacije „Ne ratu, Ne NATO-u“ i „Pokret za neutralnost“ da bi se javno suprotstavila pristupanju Alijansi. Slučaj Crne Gore, kako se ocjenjuje, pokazuje i koliko je daleko ruska vlada spremna da ide da bi zaustavila članstvo neke zemlje u Alijansi.
To bi, navodi se, trebalo da posluži kao upozorenje ostalim aspirantima za NATO i EU, naročito na Balkanu. Na oprezu U izvještaju se ocjenjuje da su crnogorske vlasti imale sreću da otkriju zavjeru povezanu sa državnim udarom prije nego što se ona desila.
- Ali, dokazi predočeni na suđenju za pokušaj terorizma pokazuju da su oni koji su pokušali državni udar bili vrlo blizu uspjeha. Slučaj Crne Gore pokazuje koliko daleko je ruska vlada spremna da ide kako bi zaustavila članstvo zemlje u NATO, piše u izvještaju. Crna Gora bi, dodaju, trebalo da posluži kao ,,poziv za buđenje svim ostalim zemljama Balkana koje žele da budu dio NATO i EU“. Sada kada se Crna Gora pridružila NATO-u, ruska ,,čvrstorukaška“ i nasilna taktika imaće manje šanse, navode senatori. Međutim, Moskva bi, dodaju, mogla i dalje vršiti uticaj na Crnu Goru, kao što to danas radi u Bugarskoj. - Međunarodna zajednica ne bi trebalo da miruje, sada kad je Crna Gora članica NATO, već bi trebalo da pomogne crnogorskoj vladi u borbi protiv ruskog uticaja - navodi se u zaključcima izvještaja. Crnoj Gori se savjetuje da i dalje bude na oprezu s obzirom na to da bi „Moskva mogla da nastavi da vrši pritisak na sličan način kao u državama poput Bugarske“. Stoga međunarodna zajednica ne bi trebalo da bude samo zadovoljna time što je Crna Gora sada članica, već bi trebalo da pomogne vladi da poboljša odbranu protiv drugih instrumenata meke moći u ruskom asimetričnom arsenalu, preporučuje se u izvještaju.
- Ovaj izvještaj će biti od izuzetnog značaja za Vašington u kreiranju strategije, ne samo zaštite i udara na zemlje saveznice SAD i Alijanse, već će uticati i na konkretne administracije u Vašingtonu – zaključuje strani diplomata, sagovornik Pobjede.
