Balkan je uvijek bio poprište nadmetanja velikih sila i često, u tom metežu, gubio uvid u značaj regionalne solidarnosti; ne samo ekonomske i političke, nego i bezbjednosne - kaže za Pobjedu predsjednica Helsinškog odbora za ljudska prava u Srbiji Sonja Biserko. Ona podsjeća da je Evropska komisija u svojoj Strategiji o proširenju na Zapadni Balkan upotrijebila termin ,,zarobljene države“, čime je sugerisala da zemlje regiona još nijesu konsolidovane ni u smislu unutrašnje, ni u smislu vanjske dinamike. - Tokom tranzicija, balkanske zemlje nisu uspele da stvore demokratski okvir koji bi garantovao razvoj, suštinsku stabilnost, pravnu državu, pluralizam i poštovanje ljudskih prava… Iako deklarativno opredeljene za demokratiju i članstvo u EU, političke elite regiona nisu pokazale spremnost da se pozbave suštinskim problemima svojih društava. Umesto toga, orijentirale su se na vlastite interese i, ne razmišljajući mnogo o posledicama, obično tražile i nalazile svog stranog mentora – kaže Biserko.
POBJEDA: Ko je trenutno „strani mentor“ Srbiji, znate li?
BISERKO: Rusija veoma vešto koristi frustraciju Srbije i činjenicu da Beograd nema jasnu viziju vlastite budućnosti; manipuliše pravoslavljem, kao i pitanjem statusa Kosova. Jedna od glavnih poluga ruskog uticaja u Srbiji je podrška koju Moskva pruža Beogradu u sprečavanju Kosova da stekne dalji međunarodni legitimitet. U tom smislu, Beograd je postao veoma značajna ruska uporišna tačka u odmeravanju snaga Rusije i Zapada. Sa druge strane, povećavanje zapadnog pritiska na Rusiju podrazumeva pojačano rusko prisustvo na Balkanu. Srbija, Republika Srpska, Crna Gora i Makedonija i dalje su ruski prioriteti. Pritom, pritisak na Srbiju se stalno povećava. Uostalom, pogledajte samo poslednje izjave Aleksandra Dugina, koji odnedavno drži predavanja u Institutu za geopolitiku u Beogradu, a koji kaže da bi uključivanje Srbije u evroatlantske integracije značilo ,,gubitak cele zemlje, ne samo gubitak Kosova“. Dugin navodi da bi Rusija, ukoliko bi se Srbija priključila ruskim integracijama, Kosovo preuzela kao svoj problem. „Kosovo“, kaže Dugin, ,,tada postaje pitanje Rusije, odnosno Rusija postaje jamac teritorijalnog integriteta Srbije“.
Podrška manjinskih partija Đukanoviću dokaz da je crnogorsko društvo najtolerantnije u regionu
POBJEDA:Kandidaturu Mila Đukanovića su, pored Socijaldemokrata, jednoglasno podržale stranke Bošnjaka, Albanaca i Hrvata u Crnoj Gori. Kako to objašnjavate, posebno u svjetlu činjenice da je takav slučaj bezmalo jedinstven na Balkanu?
BISERKO: To što su Đukanovićevu kandidaturu podržale manjinske partije svedoči pre svega o tome da je crnogorsko društvo najtolerantnije u regionu; međuetnički i verski odnosi u Crnoj Gori mogu poslužiti za primer. Istovremeno, podatak koji navodite dokazuje da je aktuelna crnogorska vlast pronašla modus vivendi koji garantuje balans između većinskog naroda i manjinskih zajednica. Međutim, ne bi se smeli zanemariti ni određeni incidenti.
Opširnije u Pobjedi
