U inicijativi dostavljenoj Portalu Analitika, navodi se da je ugovor između RTCG i CGO koncipiran suprotno međunarodnim odredbama nezavisnosti javnog servisa i suprotno Zakonu o RTCG i kao takav, u dijelu prava i obaveza, dovodi u pitanje nezavisnost Javnog servisa, te novinarsku i uređivačku nezavisnost.
- Ugovorne odredbe da NVO CGO i faktički uređuje veoma značajan dio informativno-političkog programa – neprimjerene su, neprihvatljive i suprotne svim odredbama nezavisnosti javne radio-difuzije, čija smjernica iz Preporuke Savjeta Evrope 96/10 izričito zabranjuje svaki oblik „uplitanja bilo kog organa“. U Preporuci se (1.1.), takođe, navodi: „Nikakvu a priori kontrolu nad aktivnostima radio-difuznih organizacija javnog servisa neće vršiti pojedinci ili tijela koji su izvan tih organizacija.“ Dalje, u tački 1.4 Preporuka Savjeta Evrope o garantovanju nezavisnosti javnog servisa se kaže: „Smjernice definišu da pojam nezavisnosti ne važi samo kada je riječ o uplitanju političke prirode, već i o uticajima ekonomskih instanci ili drugih sektora društva. Stoga bi moglo biti korisno da se odredbe o reklamiranju i sponzorstvu unesu u statute koji regulišu aktivnosti radio-difuznih organizacija javnog servisa da bi se spriječilo da se oglašivači ili sponzori na bilo koji način upliću u programe koji emituju radio-difuzne organizacije“ – piše u inicijativi Draškovića.
Neposredan i konkretan spoljni uticaj ovim Ugovorom ostvaruje se, kako navodi Drašković, prethodno sugerisanim i pisano odobrenim temama, izborom gostiju, kontrolom konačnih priloga prije njihovog emitovanja i isplatom honorara novinarima i urednicima.
Nesporno je da su na ovaj način, tvrdi on, koncipiranim odredbama Ugovora dovedeni u pitanje elementi osnove profesionalnog i objektivnog novinarstva, uredničke nezavisnosti, kao i principi institucionalne autonomije RTCG.
- Ekskluzivno pravo da se spoljašnjem pravnom licu (NVO CGO) dozvoli da bira goste u emisijama Replika, Okvir i Mehanizam i da na pisani način odobrava koji će se sadržaj emitovati, kao i da uvodi eksterne mentore prilikom izrade istraživačkih priloga i izvještaja, apsolutno je neprihvatljivo iz sljedećih razloga:
1. Duha, karaktera i uloge nezavisnog javnog servisa u demokratskom društvu
2. Međunarodnih preporuka o garantovanju nezavisnosti javnog servisa. (Direktiva Savjeta Evrope)
3. Uloga NVO u demokratskom društvu i
4. Zakona o RTCG, koji eksplicitno propisuje sledeće:
Programska nezavisnost
Član 13
RTCG je nezavisna u uređivanjuprogramai, u skladusatim:
- utvrđuje programsku šemu;
- utvrđuje koncepciju proizvodnje i emitovanja programa;
- uređuje i emituje informacije o aktuelnim događajima;
- organizujeobavljanjedjelatnosti.
Nezavisnost novinara
Član 14
Novinari zaposleni u RTCG sunezavisni u svom radu i djeluju u interesu javnosti.
Crna Gora je kao članica Savjeta Evrope preuzela obavezu usklađivanja svog zakonodavstva sa međunarodnim zakonodavstvom EU, a njihove preporuke su bile osnova za donošenje Zakona o RTCG.
Ugovor sa CGO je suprotan odredbama Direktive o AVM uslugama 2010/13/EU član 10.stav 1 tačka a) i član 10 stav 4.
Direktiva o audiovizuelnim medijskim uslugama 2010/13/EU
Član 10.
1. Audiovizualne medijske usluge ili programi pod pokroviteljstvom zadovoljavaju sljedeće zahtjeve:
(a) njihov sadržaj i, u slučaju televizijskog emitovanja, njihov raspored, ni u kojem slučaju ne smiju biti pod takvim uticajem koji bi uticao na odgovornost i uredničku nezavisnost pružaoca medijske usluge;
4. Ne finansiraju se informativniprograminiprogrami o tekućim događajima – navodi Drašković.
Predmetni Ugovor je, tvrdi Drašković, i u suprotnosti sa smjernicom br. 1 SE u kojoj se kaže: “Nezavisnost podrazumijeva pravo da radio-difuzne organizacije javnog servisa određuju sadržaj svojih programa slobodno i bez uplitanja bilo kog spoljnog organa.
Uređivačka nezavisnost podrazumijeva da nikakav spoljni organ, javni ili privatni, ne može da se upliće u svakodnevno funkcionisanje radio-difuznih organizacija javnog servisa.
U skladu s načelom iz Rezolucije o budućnosti javnog servisa radio-difuzije“svakodnevno funkcionisanje i uređivačka odgovornost za programski raspored i sadržaj programa mora da bude isključivo u nadležnosti samih radio-difuznih organizacija.“
Treba imati u vidu i mišljenje Agencije za elektronske medije o Ugovoru RTCG s NVO CGO, povodom realizacije projekta Činjenice su važne! Objektivno i inovativno novinarstvo za EU, u kome se kaže: „Uvidom u predmetni Ugovor o poslovnoj saradnji (zaveden u RTCG pod brojem 01-237 od 16. 01. 2018. g.), Aneks br.1 Ugovora (zaveden u RTCG pod br.01-1326 od 16.03.2018.), Agencija je konstatovala da članovi 3 i 4 regulišu prava i obaveze RTCG i CGO na način koji ostavlja prostor za neprimjereno miješanje NVO CGO u uređivačke odluke RTCG u vezi s emisijama koje će biti realizovane u sklopu projekta.“
U sagledavanju odgovornosti generalnog direktora RTCG ne treba zaboraviti ni činjenicu da su pojedini novinari i urednici dobili izdašne honorare za poslove za koje su primili i redovnu platu, čime su prekršeni brojni propisi, preporuke Savjeta Evrope i profesionalni standardi.
Sumarno, spoljni uticaj na uređivačku politiku na način definisan Ugovorom, otvorilo je prostor za nedozvoljeni uticaj na strukturu programa, čime je dovedena u pitanje profesionalnost, objektivnost i urednička distanca, a time i programska nezavisnost Javnog servisa.
Dodatno i izuzetno bitno, Ugovor je, naglašava Drašković, potpisan „tajno“, bez uvida Savjeta i javnosti u isti i, što je još teže, bez prethodnog uvida i dobijenog mišljenja od starne pravne službe RTCG.
- I konačno, činjenica da su naknadno rađene dvije revizije Ugovora u vidu Aneksa 1 i Aneksa 2, dodatno ide u prilog činjenici da je predmetni Ugovor štetan po RTCG, uprkos konstantnim tvrdnjama menadžmenta i partnera na projektu da je Ugovor dobar. Zbog svih navedenih argumenata vazanih za sporni Ugovor između RTCG i CGO povodom realizacije projekta „Činjenice su važne! Objektivno i inovativno novinarstvo za Eu“, a saglasno stavovima 2 i 3 člana 52 Zakona o javnim radio-difuznim servisima Crne Gore, podnosim inicijativu za razmatranje i donošenje odluke o razrješenju generalnog direktora RTCG – zaključuje se u inicijativi Draškovića.
