Piše: prof. dr Čedomir BOGIĆEVIĆ
Objavljivanje ove naučno-filozofske studije udovoljiće potrebi da se obzorju profesionalne etike radno-strukovnog kruga poslovnih i javnih sistema iz okrilja privatnog i javnog prava, a njenim čitaocima i korisnicima izloži osnovne probleme, pojmove, saznanja, definicije, teorijske filozofije, te silogističke sudove, zanovane na etičkim postupcima i pravilima u oblasti filozofije i praktičke etike. Na tom putu autor dr Z. Todorović je sistematski i koherentno, na suptilan način uskladio dva metodološka, često suprostavljena, principa: zahtjev za potpunom eksplikacijom i zahtjev za sažetom i jezgrovitom interpretacijom putem humanističke erudicije izložene ljepotom živog stila jezičkog iskaza.
Ova opsežna studija zasnovana na aksiologiji temeljnih principa etike – poštenje, nepristrasnost, autonomija, objektivnost, odgovornost, znanje, nezavisnost, opominje da je etičko ponašanje pretpostavka funkcionisanja svih sistema organizacije ljudskog društva zasnovanih na etici kao sistemu moralnih normi, pravila i postupaka ponašanja, odnosno vrijednosnih stavova koji otkrivaju suštinu dobrog i ispravnog, kako bi se odnosi među ljudima zasnovali na postulatima harmonije, tolerancije, poštovanja ljudskog dostojanstva, pri čemu se autor drži strogog puta humanističke orjentacije zasnovanog na ideji da vrijednost jednog čina ne zavisi od onoga što se hoće, već od toga kako se hoće, što je najviši izraz humanističke deontologije i praktičke etike.
Autor ove izuzetno dragocjene studije sačinjene od filozofsko-etičkih, i metodoloških načela i principa prihvaćenih u sistemu aksioloških atribucija, postupaka i pravila etičkog utemeljenja iz kojih izviru odluke u domenu praktičke etike života i rada, istražuje filosofske pretpostavke, istorijske uslove, kulturološke atribucije i komparativne sisteme civilizacije racionalnom metodom prikaza, ideja, učenja, uzroka i posljedica, teorijskih i praktičnih doktrina i postupaka u domenu stvaralačkih atribucija radno-poslovnih sistema u oblasti javnih službi privatnog prava i samog sistema javnog prava.
Svojom sadržinom i telelološkim obrisima ova studija prevazilazi stroge programske okvire nastavne discipline i sadrži, po dubini i po širini, sistem filozofije etike sa praktičkom etikom zasnivajući postupke normativne etike i metaetike, kroz suptilnu i složenu interpretaciju najsloženijeg fenomena etike – pojma dužnosti, razdvajajući saznanje od samog objekta saznanja, držeći se trećeg principa Kantovog kategoričkog imperativa: Postupaj tako da čovještvo u svojoj ličnosti i ličnosti drugog čovjeka uvijek imaš kao svrhu a nikad kao sredstvo.
Studija je organizovana u 6 posebnih tematskih cjelina od kojih svaka sadrži neki od posebnih pozitivnih sistema kodeksa etike u crnogorskom poslovnom i javnom sistemu – kodeks poslovne etike, kodeks etike profesionalnih procjenjivača, kodeks etike u državnoj revizorskoj instituciji, kodeks etike u lokalnoj samoupravi, kodeks notarske etike, kodeks etike sudskih vještaka, kodeks medicinske etike, zajedno sa komparativnim pristupom kodeksu profesionalne etike Međunarodne federacije računovođa, sa nizom dodataka studije u vidu tabelarnih prikaza, šematskih prikaza i ilustracija, uz poseban pristup sistemu etičkih standarda Američkog instituta ovlašćenih javnih računovođa – AICPA.
Svesrdno pozdravljamo ovu dragocjenu studiju koja će oplemeniti vrijednosne elemente crnogorskog etičkog, poslovnog i javnog sistema rada uz iskrene čestitke za izuzetno pregnuće i originalno semantičko ostvarenje njenom autoru prof.dr Zoranu Todoroviću.
