Nenad Stevović, publicista i istraživač crnogorske dijaspore, smatra da Zakon o nacionalnim savjetima omogućava krovnim institucijama 20 nacionalnih zajednica u Republici Srbiji velike ingerencije i autonomnost u ostvarivanju prava u domenu očuvanja nacionalnog identiteta posebno u oblastima kulture, obrazovanja, službene upotrebe jezika i informisanju na jeziku i pismu svoje nacionalne zajednice.
- Ta prava i ingerencije su na nivou najdemokratskijih zemalja Evrope - rekao je Pobjedi Stevović.
Ipak, govoreći o primjedbama na zakon i tome ko sve može biti upisan u poseban birački spisak, on navodi da način izbora članova nacionalnih savjeta krije određene nedostatke koji otvaraju prostor za sumnju u regularnost i, u najgorem slučaju, za mogućnost kreiranja izbornog inžinjeringa.
PRIMJEDBE NA ZAKON
- U poseban birački spisak određene nacionalne zajednice može se upisati bilo koji građanin Srbije bez drugog dokaza o pripadnosti toj nacionalnoj zajednici osim ličnog zahtjeva. Takođe, svaki građanin može uz formalan zahtjev da se ispiše iz biračkog spiska jedne nacionalne zajednice i upiše se u spisak druge kad god to poželi. Sadržaj tih biračkih spiskova je tajan i uvid u njih ima isključivo resorno ministarstvo - objašnjava Stevović.
Prema njegovim riječima, članove za tako važnu instituciju, koja ima krucijalan uticaj na očuvanje identiteta jedne nacionalne zajednice, treba da biraju isključivo građani koji etnički pripadaju toj zajednici i koji se tako javno izjašnjavaju.
- Transparentnost cijelog izbornog procesa bi eliminisala svaku sumnju u njegovu regularnost. Samo slobodan građanin koji se javno izjašnjava o svojoj nacionalnoj pripadnosti ima pravo da bira i bude biran u institucije koje se bave identitetom njegove nacionalne zajednice. Nije prirodno da onaj koji krije svoj nacionalni identitet, pomaže drugom da sačuva svoj nacionalni identitet – kategoričan je sagovornik.
Stevović kaže i da u crnogorskom slučaju samo građani Srbije koji pripadaju crnogorskoj etničkoj zajednici i koji podržavaju crnogorski nacionalni identitet sa svim svojim prepoznatljivim specifičnostima treba da imaju mogućnost da delegiraju predstavnike u svoj nacionalni savjet.
- Tako bi se izbjegla moguća situacija da identitetsku politiku krovne institucije Crnogoraca u Srbiji vode oni koji ne pripadaju tom identitetu ili su, usljed etničke mimikrije i asimilacije, postali njegovi oponenti - ocjenjuje Stevović.
I predsjednik crnogorskog Nacionalnog savjeta Miodrag Becić u razgovoru za Pobjedu iznio je primjedbe na nemogućnost kontrole upisa u poseban birački spisak.
- Saznali smo iz štampe i društvenih mreža da se na nekim biračkim mjestima, odnosno u mjestima gdje nemamo registrovana udruženja Crnogoraca dešavaju čudne stvari, odnosno povećan je broj upisa ljudi u poseban birački spisak. To je u Pančevu i Smederevskoj Palanci iako su ta mjesta bila pasivna i četiri godine nijesmo imali nikakvu informaciju od njih, sada odjednom sa tih mjesta dobijete četiri elektora, tri elektora. Mi kao Nacionalni savjet do zvaničnih podataka ne možemo da dođemo i nemamo instrument kojim bi mogli da djelujemo na državu Srbiju da to zaustavi - objašnjava Becić i zaključuje da danas svako može da se izjasni kako hoće što se tiče nacionalne pripadnosti kao i da su Crnogorci zbog tradicionalne povezanosti sa Srbima podesni za takve manipulacije.
Opširnije u Pobjedi
