U knjizi "Mitropolit Vasilije Petrović i njegovo doba 1740-1766" (Narodna knjiga i Istorijski institut, Beograd, 1978), napisao je:
"Od svih osjećanja kolektivne pripadnosti i međuljudske zavisnosti čovjeka u moralnom, intelektualnom i duhovnom smislu najjače je i najintimnije plemensko osjećanje. Iako je Crna Gora podijeljena na često sukobljena plemena, Crnogorci su narod vezan zajedničkom vjerom, tradicijom, kulturom, psihičkim osobinama i jedinstvenom teritorijom. Svako plemensko društvo daleko je od nacije. Mnogo neuhvatljivija i teže objašnjiva riječ od pojmova otadžbina i država, još od najstarijih vremena, jeste pojam nacije. Od svog prvobitnog značenja iz vremena klasičnog latinskog do savremenog pojma nacije, riječ je imala razna značenja. Nacija nije imala administrativni pojam kao država i u početku nije u sebe uključivala politički pojam.
Nacionalnost kao osjećanje istorijske individualnosti označava posebnost i zasebnost u odnosu na druge nacije. Sa takvim pojmom nacije susrećemo se tek u doba romantizma u XIX vijeku. Nacija postaje otadžbina, a država postaje novo božanstvo. Novo božanstvo kao takvo je sveto. Tu leže i korijeni nacionalne isključivosti, koja je bila kobna za evropske narode, naročito u drugom svetskom ratu.
U Crnoj Gori u XVIII vijeku izrazi narod i nacija označavaju široke pojmove, od užeg regionalnog porijekla (gens) do osjećanja srpske i slovenske pripadnosti. Na osnovu dosad poznate građe, zapaža se da se pojmovi srpske i slovenske pripadnosti prvi put u Crnoj Gori upotrebljavaju u glavarskom sloju tek u XVIII vijeku, dok se u crkvenim krugovima pojam s r p s k i javlja i u ranijim vjekovima." (strane 33 i 34)
Više puta sam na Analitici naveo da je srpska nacionalna ideja van crkve, kod običnih Crnogoraca, prije 19. vijeka, bila neznatna i beznačajna. Crnogorci se u narodnom i nacionalnom smislu prije 19. vijeka nijesu ośećali kao Srbi, običnim Crnogorcima izraz srbin do 19. vijeka, čak sve do 20. vijeka, je značio isto što i - pravoslavac, a obrazovani sloj je naravno, od druge četvrtine 19. vijeka forsirao ideju da su Crnogorci dio (novo)srpske nacije, jer su smatrali da je to najbolji put za Crnogorce - ujedinjenje sa ostalim pravoslavcima na Zapadnom Balkanu.
Gligor Stanojević je potvrdio da je srpska nacionalna ideja u Crnoj Gori novotarija i da je formirana pod dejstvom egzogenih političkih i ideoloških procesa.
