Do sada je izvršeno oko 60 presuda i odluka i, kako je kazala, samo su dva predmeta još u toku – Siništaj protiv Crne Gore i KIPS d.o.o. i Drekalović protiv Crne Gore. - Mali broj predmeta nije izvršen, nego je u toku. Prosto je potrebno određeno vrijeme da bi se radnje državnih organa po pitanju izvršenja realizovale. Državni organi Crne Gore su sa velikom ozbiljnošću pristupili izvršavanju presuda i nijesmo imali značajnih problema po ovom pitanju, čemu svjedoči procenat uspješnosti veći od 90 odsto – naglasila je Nedeljković.
KLASIFIKACIJA
Efikasno izvršavanje presuda, naglašava ona, veoma je važno, jer se u suprotnom urušava konvencijski sistem i došlo bi do njegove erozije, kao i erozije sistema garantovanja konvencijskih, minimalnih ljudskih prava, koji se smatra najnaprednijim i najuspješnijim sistemom zaštite ljudskih prava na planeti. - Veoma je bitno da postoji određeni dijalog između država članica Savjeta Evrope i Komiteta ministara preko nacionalnih koordinatora, što je za Crnu Goru Kancelarija zastupnika pred Evropskim sudom za ljudska prava, sa kojom imamo odličnu saradnju. Crna Gora je država koja je lojalna Evropskoj konvenciji o zaštiti ljudskih prava i može da posluži kao uzor u smislu suštinskih i formalnih načina prezentovanja informacija o izvršenju presuda Evropskog suda za ljudska prava – smatra Nedeljković.
Svi predmeti koji stignu Komitetu ministara, koji je nadležan za monitoring izvršenja presuda, kako je objasnila, klasifikuju se u dvije kategorije.
- Najveći broj ide u takozvanu standardnu grupu, a na osnovu pet kriterijuma predmeti mogu da se svrstaju i u grupu pojačanog nadzora. Iz Crne Gore do sada nije bilo nijednog predmeta koji je pripao grupi pojačanog nadzora, a nadamo se da će tako i ostati. U regionu je, pak, bilo brojnih primjera predmeta pojačanog nadzora – rekla je Nedeljković.
Jedan od kriterijuma da bi predmet bio svrstan u grupu pojačanog nadzora je, kako je kazala, da su za predmet potrebne hitne individualne mjere. - Svi predmeti u kojima se spore dvije države po automatizmu se klasifikuju u grupu pojačanog nadzora, kao i predmeti u kojima postoje složeni strukturalni problemi – objasnila je Nedeljković.
Predmet iz regiona koji je spadao u grupu predmeta pojačanog nadzora, koji obično ukazuju na sistemski problem, bila je, kako je navela naša sagovornica, predstavka koja se odnosila na pitanje stare devizne štednje Ljubljanske banke u Sloveniji koja je ostala neisplaćena na teritoriji Hrvatske i Bosne i Hercegovine, kao i štednje srpskih banaka na teritoriji bivših jugoslovenskih republika. - S obzirom na to da se radilo o pilot presudi, ona se, prema kriterijumima, takođe ubraja u grupu predmeta pojačanog nadzora – rekla je Nedeljković.
OBAVEZE
Naša država, kako je naglasila, suštinski i formalno veoma savjesno i marljivo ispunjava obaveze po pitanju izvršenja presuda, što se vidi po broju tekućih predmeta. - Neko bi možda mogao da kaže da je Crna Gora najmlađa članica Savjeta Evrope i da prosto nije bilo dovoljno vremena da se formira određena količina predmeta, međutim, isto je činjenica da se radilo marljivo i posvećeno, inače bi sigurno broj predmeta bio mnogo veći – smatra Nedeljković.
Dva predmeta koja su u toku pred Komitetom ministara Savjeta Evrope su Siništaj i KIPS d.o.o. i Drekalović protiv Crne Gore. U predstavci Siništaj, kako je podsjetila, aplikant je bio uspješan pred Evropskim sudom za ljudska prava i dokazao da je u njegovom slučaju došlo do torture od strane policije i neefikasne istrage okolnosti ovog slučaja. U predmetu KIPS d.o.o. i Drekalović radi se o dugotrajnom upravnom postupku, odnosno kršenju prava na suđenje u razumnom roku i povredi prava na imovinu zbog neizdavanja građevinske dozvole za gradnju tržnog centra u Podgorici.
- U predmetu Siništaj predstavljene su individualne i generalne mjere koje Crna Gora treba da preduzme da bi izvršila presudu. Na individualnom planu, s obzirom na to da je povreda utvrđena zbog neefikasnosti istrage, odnosno da nije utvrđeno ko je podnosiocu predstavke povrijedio prava, pokrenuta je istražna radnja. Nadležni tužilac (u Crnoj Gori p.a.) vodi krivični postupak protiv određenih osoba, na osnovu materijalnih i drugih dokaza, a koji treba da dovedu do sudskog epiloga za počinioce. Postupak je usložnjen jer podnosilac ne živi u Crnoj Gori, nego u Kanadi, te se komunikacija sa njim obavlja diplomatskom poštom i zamolnicama, što je i razlog zbog čega je više vremena trebalo da se predmet koncipira i dođe do rezultata – objasnila je Nedeljković.
Komentarišući generalne mjere, naša sagovornica je istakla da one državu tjeraju da verifikuje da li ima sličnih kršenja prava (što se u predmetu Siništaj odnosi na član 3 Konvencije, odnosno pravo na zabranu mučenja i nečovječno ponašanje p. a.).
- Uvijek kada je moguće, Komitet ministara konsultuje i izvještaje o monitoringu različitih tijela Savjeta Evrope, drugih međunarodnih organizacija, civilnog sektora i tako dalje. Delegacija Komiteta za sprečavanje nehumanog i degradirajućeg postupanja i torture prije dvije godine (2017) bila je u posjeti Crnoj Gori i očekuje se da će ove godine objaviti analizu – najavila je Nedeljković.
Nalazi ovog komiteta će, prema njenim riječima, biti indikator stanja, odnosno pomoći Komitetu ministara da sagleda da li su generalne mjere koje su preduzete adekvatne.
- Radilo se na edukaciji, kako pripadnika policije, tako i tužilaca, a sve sa ciljim prevencije sličnih situacija i uvažavanja određenih standarda Evropskog suda i Komiteta ministara. Očekuje se od pipadnika sistema da preduzmu u tom smislu određene radnje, kao što je, na primjer, ponavljanje istrage i krivičnog postupka. U predmetu Siništaj dobijali smo redovne informacije od Vlade, a posljednja je stigla u septembru prošle godine – navela je Nedeljković i dodala da je svaka informacija dostupna na sajtu Savjeta Evrope.
