Piše: Blagota Mitrić
Remark je napisao jedan od najboljih romana „Na Zapadu ništa novo“. Apropo naslova ovog romana, naslov ovog stava je ništa novo u Crnoj Gori i njenom ustavno pravnom načelu da „Crna Gora počiva na vladavini prava“. Moje lično pravničko višedecenijsko iskustvo mi govori da se ovaj fundamentalni ustavni princip vrlo često ne poštuje i to pretežno od strane najviših državnih i sudskih organa i to u veoma važnim društvenim oblastima.
Povodom novog kršenja ustavnih načela, ovog puta od strane udruženja jednog manjinskog naroda, ništa novo. Naime, manjinski narodi imaju pravo po članu 79 Ustava da javno upotrebljavaju simbole tog nacionalnog naroda, ali nijedan manjinski narod ne može upotrebljavati ni po jednom slovu Ustava i zakona nacionalne simbole stranih država (uglavnom zastave), kao navodno nacionalne simbole svog manjinskog naroda.
Po mom ličnom pravnom poimanju ove materije, da ponovo naglasimo, činjenica je nesporna da manjinski narodi nikako ne mogu da uživaju pravo da raznim zgodama javno iznose nacionalne simbole svog naroda koji su „slika i prilika“ nacionalni simboli strane države, nego su dužni po slovu Ustava i zakona, uz pomoć eksperata – heraldičara da izrade originalne nacionalne simbole svog manjinskog naroda, koji će imati i određena obilježja domaće države u kojoj su njihovi manjinski narodi vjekovima nastanjeni. Ovo iz razloga što pozitivno pravo Crne Gore zabranjuje javno iznošenje nacionalnih simbola (zastave, grba ili drugih simbola) manjinskih naroda bez odobrenja ili javnog poziva i za šta je propisana kazna od 100 do 500 eura ili kazna zatvora do 30 dana (član 23 stav 4 Zakona o javnom redu i miru).
Sama činjenica da je naš zakonodavac propisao kazne za ovakve postupke dovoljno govori da je u pitanju klasična protivpravnost. Da rezimiramo, ili šahovski rečeno da „remiziramo“ na način što će nadležni državni organi zajedno sa predstavnicima manjinskih naroda doći do adekvatnog rješenja, jer se član 79 Ustava bukvalno tumači, svjesno ili nesvjesno i da je neophodno u svemu poštovati sve zakone Crne Gore od svih, pa i od manjinskih naroda, a posebno koji se odnose na ovu politički vrlo osjetljivu i složenu materiju, a pravno sasvim prostu.
Na samom kraju, to što u Zakonu o državnim simbolima Crne Gore nema izričite zabrane za javnu upotrebu nacionalnih simbola manjinskih naroda bez zastave države Crne Gore predstavlja klasičan primjer pravne praznine koja se vrlo lako popunjava sistematskim tumačenjem.
U najkraćem: sistematsko tumačenje je vrsta tumačenja kojim se utvrđuje značenje neke pravne norme pomoću sistema prava, upotrebom sličnih pravnih normi iz drugih zakona, ili uopšte upotrebom tog pravnog sistema, odnosno pomoću njene veze sa svim ostalim normama koje čine pravni sistem Crne Gore.
Takođe, ne mogu političari da naknadno prave dogovore u vezi bilo kog pitanja, pa i ovog, koja su već jasno regulisana zakonom, zato što je to isključiva nadležnost Ustavnog suda da ocijeni da li je neka zakonska norma u suprotnosti sa Ustavom ili nije. I niko drugi, osim zakonodavca, koji može vršiti razne „intervencije“ na već važeće zakone.
(Autor je bivši predsjednik Ustavnog suda i redovni profesor Univerziteta Crne Gore u penziji )
