Sarajlija je među narod unio Kosovski mit u Crnu Goru: Tridesetog decembra 1847. godine umro je Njegošev učitelj Simo Milutinović Sarajlija, fanatični srpski nacionalista, jedan od začetnika i utemeljitelja srpskog nacionalizma i osoba koja je imala apsolutno najveći uticaj na Njegoševa nacionalna i intelektualna načela. Simo Sarajlija je bio taj koji je skovao najmiliju riječ srpskih nacionalista, riječ - srpstvo, ta riječ ne postoji u "Srpskom rječniku" Vuka Karadžića iz 1818. godine, a nalazimo je 1826. godine u Sarajlijinim pismima i pjesmama.
Prije Sime Sarajlije srpska nacionalna ideja u Crnoj Gori je neznatna je i nevažna, ima je samo među pripadnicima pravoslavnog klera - zbog njihovih kontakata sa pravoslavnim sveštenstvom u Vojvodini i Srbiji, i iz drugih sličnih razloga. Među običnim Crnogorcima od kojih je 99% bilo potpuno neobrazovano, srpska nacionalna ideja bila je nepoznata.
Simo Sarajlija je Kosovski mit prenio na svog učenika Radivoja Tomova, budućeg Petra II Petrovića Njegoša.
Živko Đurković o Sarajliji i kultu Kosova u Crnoj Gori: Univerzitetski profesor, književni istoričar dr Živko Đurković, napisao je osam knjiga o Njegošu, među njima i knjigu "Sarajlija i Njegoš". Živko Đurković je pripadnik crnogorskog srpstva, često je gost na promocijama knjiga i književnim večerima koje organizuje SPC.
Đurković piše da je Obilića među Crnogorcima propagirao Njegošev učitelj Sarajlija: “Sarajlija je znao dosta junaka iz crnogorske istorije odnosno narodne poezije i o njima često razmjenjivao mišljenje sa vaspitanikom, ali je nastojao da među Crnogorce unese kult Miloša Obilića” (Živko Đurković, Sarajlija i Njegoš, Unireks, Nikšić, 1992. str 22).
U Gorskom vijencu Njegoš kroz lik Mustaj-Kadije pjeva o Crnogorcima:
"Malo ljudstvo, što si zasl'jepilo? . . .
Krstu služiš, a Milošem živiš!
Krst je riječ jedna suhoparna,
Miloš baca u nesvijest ljude
al' u pjanstvo neko prećerano."
Vjerujući da Njegoš prenosi istinu iz crnogorskog naroda, ne shvatajući da su ovi stihovi samo plod njegove i Simove političke mašte, mnogi veliki intelektualci pomislili su da Crnogorci zaista vjekovima "krstu služe, a Milošem žive". Živko Đurković o tome piše:
"Ustaljeno i do dana današnjeg opšte važeće mišljenje, a to je: da Crnogorci vjekovima žive sa kultom Kosova i Obilića, koji su ih istrajno nadahnjivali u njihovoj oslobodilačkoj borbi. Ni blistavi umovi poput Jovana Cvijića i Iva Andrića, ni savremeni istraživači i interpretatori kosovske legende (npr R. Kovijanić, M. Pavlović, R. Mihaljčić i dr) ne mogu da se otmu tom utisku." (ista knjiga Đurkovića, strana 197).
Nasuprot mišljenju čak i velikih umova, koje je opila Njegoševa poezija, Đurković pokazuje ono što je u našim plemenima bila realnost:
"Kosovo i kosovska legenda, kao najdublji i najinspirativniji motivi cjelokupne naše narodne epike, pojavljuju se i prezentuju u "Pjevaniji" Sime Milutinovića Sarajlije na specifičan način. Naime, u pozamašnoj zbirci od 174 pjesme sa blizu 30.000 stihova, u koju je Sarajlija ugradio preko tri godine istrajnog skupljačkog rada po Staroj Crnoj Gori i pribrežnim plemenima i oblastima, nema ni jedne pjesme koja bi se neposredno, u detalju ili cjelini, odnosila na Kosovsku bitku iz 1389. godine." (ista knjiga, str 196).
Đurković uglavnom ovako objašnjava pojavu - da se misli da Crnogorci sa Kosovskom legendom žive vjekovima, a nasuprot tome Sarajlija nije našao nijednu jedinu pjesmu o Kosovskom boju:
"Društveni procesi u Crnoj Gori koji su se izražavali u težnjama za stvaranje potpune nezavisnosti i državnosti, kao da su tražili takvo oblikovanje i prihvatanje Kosova i njegovih slavnih vitezova. U svim tim procesima preokret je ipak učinio Njegoš koji je Kosovo i Obilića prihvatio onako kako su ga predočili Sarajlija i Vukova pjesma." (str 205, ista knjiga)
Kosovski mit je jedan od nosećih stubova srpske ideologije u Crnoj Gori. Taj stub nije izgradio narod u Crnoj Gori, već ga je izgradio Simo Milutinović Sarajlija, koji je sa već osmišljenim identitetskim bajkama došao u Crnu Goru 1827. godine i usvijestio ih svome učeniku Radivoju Tomovu, budućem Petru II Petroviću Njegošu.
Da se u školama istinom suzbije mitomanija: Crnogorske patriote stalno lamentuju i javno se pitaju - kako smanjiti uticaj Srpske crkve, kako suzbiti propagandu mitomanije Srpske crkve, mitomaniju u koju vjeruju hiljade Crnogoraca i koji su fanatizovani zahvaljujući propagandi tih lažibajki.
Odgovor kako marginalizovati tu propagandu zloćudnih bajki je - kao što sam i prije pisao - preko udžbenika. U udžbenike unijeti stav da su Njegoš i Crnogorci od Sarajlije primili kult Kosova i Obilića i protiv toga se niko neće buniti, jer je to stav srpske nauke u Crnoj Gori; to je stav Živka Đurkovića, koji je u Crnoj Gori vjerovatno najbolji poznavalac života i rada Sima Sarajlije.
Ni Srpska crkva se neće buniti protiv konstatacije da je Simo Sarajlija importovao mit o Kosovu u Crnu Goru, zato što Srpska crkva u potpunosti uvažava profesora Živka Đurkovića.
Ukoliko se u udžbenike za crnogorsku đecu uvede konstatacija da je crnogorsko tugovanje za Kosovom proizvod Sarajlijine pjesničke mašte, za dvadesetak godina imaćemo naraštaj koji je svjestan da nema realne potrebe da iko u Crnoj Gori tuguje za izgubljenim Kosovom, niko u tom novom naraštaju neće demonstrirati na ulicama zbog nečega što nema veze sa njihovom istorijom, tj sa njihovim precima.
