(Po)razbijajmo predrasude!

Piše: Danilo BURZAN

Na Badnji dan Crnu Goru, odnosno Podgoricu, iznenada je - nezvanično i nemilim povodom - pohodio premijer Srbije, Ivica Dačić, koji se, tom prilikom, susrio i sa nekoliko visokih crnogorskih zvaničnika, kao i sa glavnim srpskim vjersko-političkim eksponentom u Crnoj Gori. Kako glavni grad naše države baš i nije u prilici da - makar to bilo i nezvanično - ugošćuje tako visoke goste iz suśedne nam zemlje, logično je što su i crnogorski (jesu li, baš?) mediji i ovdašnja javnost bili znatiželjni da čuju što Crnogorcima i ostalim žiteljima Crne Gore ima reći predśednik Vlade Srbije.

Iz javnosti dostupne Dačićeve izjave, izrečene poslije navedenih susreta, saznajemo da je, uz ostalo, rekao da je vrijeme da se stavi tačka na sporna pitanja između Srbije i Crne Gore, jer se radi o dvije najbliže države i dva naroda. Meni je, ipak, poseban dojam te večeri ostavila jedna druga rečenica, u kojoj govori o potrebi razbijanja predrasude. Sačekao sam drugi dan Božića, da novine objave što je tačno srpski premijer rekao, da bih bio siguran da sam dobro čuo. I – evo te rečenice: Krajnje je vrijeme da se razbiju predrasude da je Srbija remetilački faktor, odnosno da Beograd ima nešto protiv crnogorske nezavisnosti i državnosti.

Ponavljanje političke fraze: Premijer Dačić je još, uz ostalo, ponovio poznatu političku frazu: Ne postoje dvije bliže države, nego što su Srbija i Crna Gora, odnosno ne postoje dva bliža naroda, nego što su srpski i crnogorski. (Tu rečenicu, izgleda, nije svrstao pod predrasude. A mogao je, kao i onu prethodnu. Beogradska politička zbilja na to ukazuje!)

U principu: poruka mirboženja! Božićna , dobroželateljna i - bratska. Jer: svi kojima je istinski stalo do unaprjeđivanja međusobnih odnosa države  Srbije i države Crne Gore morali bi, konačno, shvatiti da su obje postale samostalne i suverene države, koje imaju svoje vlasti, svoje isntitucije, svoje programe i vizije, svoje potrebe i interese… Kao i istorijsku realnost da su Srbi i Crnogorci dva (bliska, takoreći, bratska) naroda, koji treba (bratski, naravno) da sarađuju i da se međusobno maksimalno poštuju i uvažavaju… I td.

No, kad Božić prođe, meni u ušima i dalje nastavi da odzvanja riječ predrasude! Pa, evo, odlučih da pokušam, ovako, javno - makar sam sebi - malo pojasniti suštinu te riječi i proniknuti: što je autor htio njome da kaže, ili, možda, da (politički-propagandno) naglasi. Jer, predrasuda je nešto netačno, nešto nerealno, ono što egzistira kao nečije uvjerenje bez stvarnoga osnova…

Dakle moja dilema je: jesu li pitanja o kojima govori Dačić, zaista, nečije predrasude? I na osnovu čega srpski premijer može tvrditi da su to predrasude, a ne istorijska realnost i životna zbilja? Ako to, ipak, jesu: čije su to predrasude? A ako se u Beogradu zna i čije su, onda – javnosti treba potanko da saopšte koje to (sve, ili još) predrasude postoje u srpsko-crnogorskim odnosima, da ih, kao takve, svi prepoznamo i potom pokušavamo demistifikovati i - razbiti?

O predrasudama, rode: Srpski premijerje, izvjesno, nama, Crnogorcima, odnosno zvaničnoj Podgorici, adresirao predrasude da je Srbija remetilački factor. To bi, na neki način -  kako ja tumačim - podrazumijevalo i da u navodne crnogorske predrasude spadaju: sadržaj (svevremenoga) Načertanija, lanjski program Vlade Srbije o brizi za prekogranične Srbe, finansiranje (anti)crnogorskih političkih stranaka, uporno i svakodnevno negiranje crnogorske nacije, krivotvorenje istine o autokefalnoj Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi… O svemu navedenome, kao i o još ponečemu, sličnome, postoje dokazi, istorijski dokumenti, pa je to, naravno, više nego daleko od mogućnosti da se svrsta u predrasude! No, hajde, čak i da je riječ o predrasude, premijer Dačić bi, prvenstveno, morao da ih adresira na drugu adresu, te da na njihovome eventualnom RAZBIJANJU insistira u Beogradu, među svojim ministrima i liderima tamošnjih stranaka, a posebno u srpskim institucijama. Prvenstveno u onima najznačajnijim – SANU, Patrijaršija SPC i sl. E, kad bi to učinio srpski premijer, to bi, već, bila ne samo dobra božićna poruka, nego prvorazredna politička - senzacija!

Neću, ovom prilikom, smetnuti s uma ni Dačićeve riječi da je legitimno to što se Srbija brine za prava svojih sunarodnika u Crnoj Gori. No, nije li to, možda, posljedica upravo (beogradskih) predrasude da su ovđe, u Crnoj Gori, opasno ugrožena ljudska prava Srbima? A kojima se - uzgred rečeno - iz dijela državne kase, namijenjenoga nacionalnim manjinama, daju ne male sume novca, potpuno neosnovano! Jer i sami Srbi tvrde (to ne smatra ni zvanična Crna Gora) da nijesu manjina!? Dok su Crnogorci u Srbiji - kao sve malobrojnija (zbog asimilacije i političkoga pritiska) nacionalna manjina - posljednja rupa na svirali! Da li je i to zbog (ne – čijih)  predrasuda?!