U 15. vijeku slavila se svečanost u čast boga Luperkusa, zaštitnika stada i pastira. Uz narodnu proslavu taj dan se obilježavao i posebnim običajem prema kojem su na komadićima papira ispisivana imena djevojaka i stavljana u vrč, a papirić koji bi pojedini mladić izvukao obavještavao bi koja će djevojka postati njegova.
Današnji Dan zaljubljenih koji slavimo 14. februara nastao je u 3. vijeku u Rimskom carstvu. Tadašnji car Klaudije II izdao je naredbu prema kojoj vojnici nisu smjeli da se žene, jer je smatrao kako tada ne bi bili spremni da se bore u ratu i radije bi ostajali kod kuće sa svojom porodicom.
Svi sveštenici osim jednog – Valentina, poštovali su carevu odluku. On je naime potajno održavao vjenčanja mladih parova sve dok ga nijesu otkrili i stavili u tamnicu. Veče uoči proslave Luperkalija, 14. februara, Valentin je pogubljen, a nedugo zatim narod ga je proglasio svecem.Kada se hrišćanstvo razvilo i kada su se definisali praznici odlučeno je da se Luperkalije i dan Svetog Valentina spoje u jedan. Luperkalije su vremenom izgubile značaj, a Sv. Valentin je postao dominantan.
Zašto je Dan zaljubljenih smješten sredinom februara?
Veze s tim datumom i tim periodom mogu biti sljedeće:
Kod Starih Grka je od sredine januara do sredine februara bio mjesec Gamelion u kojem se obilježavala svetost braka Here i Zevsa.
U Antičkom Rimu je 15. februar bio dan kad se slavio Luperkus, bog plodnosti (često prikazivan polugo, obučen u kožu jarca). Djevojka koju bi glumac koji je personifikovao Luperkusa dotaknuo, bila bi uvjerena kako će biti plodna.
U srednjem vijeku sredina februara se tradicionalno smatrala kao doba kada se pare ptice.
Crkva i dan Svetog Valentina
Sve do 1969. godine u katoličkoj crkvi dan Sv. Valentina je bio uključen kao standardni dan kad se slavio dan ovog sveca - 14. februara. Međutim, taj je dan izbrisan iz katoličkog kalendara zbog želje za smanjenjem broja svetih dana kod onih svetaca kod kojih nije bilo istorijskih činjenica povezanosti dana i sveca.
Pravoslavna crkva Svetog Valentina proslavlja 30. jula po starom, odnosno 13. avgusta po novom kalendaru, s još jednom razlikom da se ovaj svetitelj u pravoslavnoj crkvi ne proslavlja kao zaštitnik zaljubljenih.
Kako je ponovo počeo da se slavi Dan zaljubljenih?
Kao i sve legende i legenda o Sv. Valentinu bi prešla u zaborav da nije bilo jedne žene iz Amerike koja je mnogo vjekova kasnije u Danu zaljubljenih, baziranom na priči koja je dolazila iz Engleske, vidjela priliku za zaradu. Engleska priča koja se vezivala za 14. februar nije imala nikakve veze sa Svetim Valentinom, ali je zato bila povezana sa parenjem ptica i stihovima iz XIV veijka, ubrzo je prešla okean i stigla na novi kontinent koji će postati kolijevka moderne istorije ovog praznika.
Godine 1847. na adresu mlade dame iz Amerike po imenu Ester Haulend, stići će iz Engleske ručno napravljena i ukrašena čestitka za Dan zaljubljenih koja će joj dati odličnu ideju. Ester će i sama početi da pravi čestitke koje će prodavati u knjižari svog oca.
Uz malo sreće i pomoći prijatelja posao će procvjetati do te mjere da će 1879. biti osnovana i prva kompanija za proizvodnju čestitki ove vrste, koje se i danas odlično prodaju.
Iako Dan zaljubljenih koji danas slavimo potiče iz američke kulture, vjekovima se raširio po cijelom svijetu kao posljedica globalizacije. Kod nas se slavi i slava Sveti Trifun, zaštitnik vinogradara.
Izvor:b92.net, foto: usafeast.com
