Kineski konzorcijim kompanija dostavio je juče Elektroprivredi izazovnu ponudu za izgradnju drugog bloka TE Pljevlja snage 220 megavata. Vrijednost projekta iznosi 275 miliona eura i u većem dijelu je u skladu sa idejnim projekatom i Studijom opravdanosti urađenoj za potrebe EPCG, ekskluzivno saznaje Portal Analitika.
Prema detaljima kineske ponude, izgradnja drugog bloka bi trebalo da trajae 50 mjeseci, a elektrana bi proizvodila oko 1,3 milijarde kilovatsati. Shodno procjenama, izlazna cijena megavatsata struje biće 42 eura, što je povoljnije nego sada iz prvog bloka - oko 50 eura po megavatsatu (MWh). Novac za taj projekat bi išao iz kineskog fonda za investicije u Jugositočnu Evropu, gdje su Kinezi obezbijedili čak 10 milijardi eura.
Kako sada stvari stoje, drugi blok bi bio izgrađen sistemom „ključ u ruke“, a za uzvrat Kinezi bi dobili dugoročni ugovor o isporuci struje sa garantovanom cijenom od strane EPCG. Sistemom „ključ u ruke“ je prije tri decenije izgrađen prvi blok termoelektrane, a podrazumijeva da Kinezi upravljaju projektom od početka, pa sve do puštanja u rad drugog bloka. Prema informacijama Portala Analitika, kineska ponuda je u većem dijelu u skladu sa idejnim projekatom i studijom opravdanosti koje je, za potrebe EPCG, uradio slovenački konzorcijum.
Objedinjavanje Rudnika i TE uslov investicija: Preduslov ove velike investicije je objedinjavanje Rudnika uglja i TE Pljevlja u jednu organizacionu cjelinu, čime se osigurava dugoročno snabdijevanje potrošača električnom energijom i obezbjeđuje kontinuitet proizvodnje.
Ideja o ujedinjenju rudnika i termoelektrane nije nikakva novost, niti predstavlja neko odstupanje od međunarodnih standarda: svi rudnici uglja u regionu posluju u sastavu termoelektrana ili kao dio mješovite korporacije, i radi se o kapacitetima sličnog obima kao TE Pljevlja i Rudnik uglja. Te dvije kompanije bi trebalo da budu jedna tehnološka cjelina, prvenstveno zbog budućeg poslovanja obje kompanije na slobodnom tržištu.
U Vladi su duboko svjesni ove činjenice, pa će, u skladu sa pozitivnim propisima, ubrzati proces objedinjavanja te dvije kompanije, saznaje Portal Analitika.
Za ubrzanje projekta potreban lex specialis: No, prije izvođenja projekta biće neophodne i neke zakonske intervencije. Naime, kada je riječ o ovakvim investicijama, međunarodna praksa je da država definiše specijalni zakon (takozvani lex specialis), u skladu sa evropskim standardima, koji bi pratio i ubrzao ovaj projekat, ali i ostale investicije u narednom periodu.
Kineske kompanije u inostranstvu isključivo posluju na principu državnih sporazuma, što znači da bi se o sporazumu o izgradnji trebala izjasniti i Vlada i Skupština. Tehnički gledano, ukoliko bude prihvaćena kineska ponuda, tender za izgradnju drugog bloka ne bi bio raspisan, već bi to bila forma sporazuma između dvije vlade.
Izgradnja drugog bloka poštovaće ekološke standarde: Prema pouzdanim saznanjima Portala Analitika, kineska Studija sa tehničko, ekološkom i investicionom dokumentacijom za drugi blok termoelektrane, uvažava postavljene ciljeve za izgradnju novog bloka snage od 220 MW.
- Studija apsolutno poštuje postavljene Vladine ciljeve: obezbjeđuje elektroenergetsku nezavisnost države, eliminiše aktuelni deficit električne energije, poboljšava sigurnost snabdijevanja potrošača kao i stabilnost i održivost elektroenergetskog sistema Crne Gore, kaže za Portal Analitika izvor iz crnogorske Vlade.
Naš izvor dodaje da je Studija uticaja na okolinu potvrdila, da je objekt prihvatljiv za okolinu i da će njegov uticaj biti znatno manji u odnosu na postojeću TE Pljevlja.
- Novi blok će odgovarati svim zahtjevima i uslovima savremene tehnologije i zaštite okoline prema normama u EU i Crne Gore. A u međuvremenu će se raditi na dodatnom podešavanju postojećeg filtera i nastavak rekultivacije deponije Maljevac, tvrdi izvor Portala Analitika iz Vlade.
Potrebna niža cijena tone uglja: Da bi projekat bio isplativ, jedan od uslova - kako piše u Studiji - je i smanjenje trenutne cijene uglja (u početku oko 10 odsto). U suprotnom, energija iz TE Pljevlja ne bi bila konkurentna, dok bi sa druge strane, i konkuretnost Rudnika uglja bila problematična na slobodnom tržištu. Zato je praksa da dva ovakva objekta budu jedna tehnološka cjelina, jer je projekt osjetljiv na prodajnu cijenu električne energije i nabavnu cijenu uglja.
Pored toga, izgradnjom drugog bloka obezbjeđuje se i zamjena za postojeći blok, koji zbog dotrajalosti izlazi iz pogona do 2025. godine. Prema kineskim planovima, izgradnja novog energetskog objekta bila bi završena za 50 mjeseci.
Ono što ide u prilog projektu je da je tokom izgradnje prvog bloka, izgrađeno i 25 odsto pripadajuće infrastrukture - za oba bloka. Novi blok prostorno je tako postavljen da se može tehnološki povezati sa postojećim tehnološkim i infrastrukturnim objektima.
Tri decenije bez novog izvora struje: Podsjetimo, prvi blok termoelektrane u Pljevljima je pušten u rad daleke 1982. godine, što znači da u Crnoj Gori pune tri decenije nije izgrađen izvor energije!
Prema elektronergetskom bilansu, Crnoj Gori nedostaje oko 30 odsto od ukupne potrošnje električne energije i upravo je taj nedostatak električne energije, kao i najavljena gradnja podvodnog kabla prema Italiji – ključno motivisala je Kineze da uđu u finansiranje ovog projekta.
I ne samo to. Ispostavilo se da je uvoz električne energije najveći energetski problem - ne samo Crne Gore, već i u regiona - a deficit električne energije redovno prati povećanje cijena energije na međunarodnom tržištu. Izgradnjom drugog bloka TE Pljevlja i planiranim smanjenjem potrošnje KAP-a na 50 odsto, Crna Gora bi konačno imala izbalansiran elektroenergetski sistem kojim bi se dodatno garantovala sigurnost napajanja svih potrošača. Osim benifita države i građana veliku korist imao bi i grad Pljevlja, jer bi se kroz repro-lanac sa Rudnikom uglja, tokom gradnje, i kasnije uposlilo više stotina radnika.
S druge strane, kineska investicija bi imala i političke reperkusije. Pismo o namjerama za izgradnju drugog bloka ranije su poslali predstavnici čeških i slovačkih kompanija, što praktično znači da je izgradnja drugog bloka sasvim izvjesna. Samo će Vlada Crne Gore morati da donese odluku koja ipak neće biti tako laka: da li prihvatiti primamljivu ponudu iz Kine ili čekati da pristignu konkretne ponude iz Češke ili Slovačke, država članica Evropske unije?
Predrag ZEČEVIĆ
