“U izvještaju se konstatuje da je Komisija, na osnovu detaljne analize Studije o procjeni uticaja na životnu sredinu za izgradnju hidroelektrana „Buk Bijela”, utvrdila da je ista mogla obraditi i dodatne elemente relevantne za argumentovanu i pouzdanu procjenu uticaja izgradnje HE “Buk Bijela” u Bosni i Hercegovini na teritoriju Crne Gore, bez obzira na obim tog uticaja. To se odnosi na mogući uticaj indukovanih zemljotresa, zatim stimulisanog procesa kliženja terena i odronjavanja stijenskih masa, pronosa riječnog nanosa i denudacije, koincidencije mogućih havarija i velikih voda, karakterističnih kota uspora i velikih hiljadugodišnjih voda. Što se tiče flore i faune zaključeno je da neće biti ugrožena i da neće doći do promjena uslova u biotopu, kao ni do značajnijih promjena migracionih puteva terestričnih i akvatičnih organizama u slučaju da akumulacija ne obuhvata teritoriju Crne Gore, dok bi u suprotnom postojao izvjestan uticaj, koji bi zavisio od površine akumulacije na teritoriji Crne Gore”, navodi se u saopštenju agencije, dostavljenom Portalu Analitika.
Kako se dodaje, komisija takođe smatra da je reanaliza vremenskih prilika numeričkim modelom za ograničenu oblast mogla biti sprovedena “i na taj način procijenjena eventualna promjena vremenskih parametara, ali se analogijom, na osnovu ranijih sličnih slučajeva iz prakse u regionu, može prognozirati da će takvi uticaji biti veoma mali”.
-Obzirom da je Studijom procjene uticaja na životnu sredinu za HE „Buk Bijela“ definisana kota normalnog uspora 434mnm, a imajući u vidu da je kota terena na državnoj granici između Crne Gore i Bosne i Hercegovine je 432,37 mnm, jasno pokazuju da bi akumulacija HE “Buk Bijela” zahvatala teritoriju Crne Gore, zbog čega Komisija insistira da nadležni organ Crne Gore, sam ili u saradnji sa nadležnim organom druge države, utvrdi kotu dna korita na granici. Hidroenergetski potencijal iznad najniže kote korita na granici Crne Gore i BiH bio bi zajednički potencijal ukoliko bi se planirana HE “Buk Bijela” radila sa predviđenom kotom 434mnm. Uzimajući u obzir ovaj aspekt, prekogranični uticaj na teritoriju Crne Gore zbog uspora vode akumulacije HE “Buk Bijela” nije kvantifikovan- precizirano je u saopštenju.
Komisija smatra da je neophodno doraditi Studiju procjene uticaja na životnu sredinu HE “Buk Bijela” shodno navedenim zapažanjima. Tek nakon toga bi se preciznije mogla sagledati veličina uticaja na teritoriju Crne Gore, pa i način i oblik međudržavne saradnje u kontekstu ovog projekta.
“Što se tiče planirane akumulacije HE „Foča“ sa kotom normalnog uspora 403 mnm, koja je udaljena 13 kilometara nizvodno od granice Crne Gore, Komisija procjenjuje da neće biti bitnijih prekograničnih uticaja. Takvi uticaji bi eventualno mogli biti u zanemarljivom obimu, kada su u pitanju promjena mikroklime i indukovani zemljotresi”, ističe se u saopštenju.
Sagledavajući kompletnu problematiku Komisija je, u okviru izvještaja, definisala preporuke nadležnim organima Crne Gore, uzimajući u obzir Evropsku povelju o vodi i Direktivu EU o upravljanju vodama (Direktiva Evropskog parlamenta i vijeća 2000/60/EC – Okvirna Direktiva o vodama EU), kao i drugo relevatno međunarodno pravo.
-Preporučeno je da se optimalno upravljanje vodama za potrebe svih korisnika jedino može ostvariti na principu integralnog, kompleksnog i jedinstvenog upravljanja na čitavom slivnom području. Međutim, integralno upravljanje režimom voda na slivu Drine nije moguće ostvariti bez saradnje Crne Gore i Bosne i Hercegovine. U tom cilju potrebno je da Crna Gora sa Bosnom i Hercegovinom što prije potpiše odgovarajući sporazum o upravljanju vodama, na osnovu kojeg bi se uradili planovi upravljama vodama u slivu i postigli dogovori o izgradnji i korišćenju objekata- konstatuje se u saopštenju.
Najavljeno je da će agencija izvještaj proslijediti Ministarstvu održivog razvoja i turizma koje će, u skladu sa odredbama ESPOO Konvencije, nastaviti dalju zvaničnu komunikaciju sa nadležnim organima Republike Srpske, vezano za realizaciju planiranih projekata.
-Komisija je usvojila i izvještaj o ocjeni Studija o procjeni uticaja na životnu sredinu za izgradnju HE " Brodarevo 1" i HE "Brodarevo 2" i u toku lektura teksta. Agencija za zaštitu životne sredine će, nakon zvaničnog dobijanja izvještaja, obavijestiti javnost- zaključuje se u saopštenju.
Predsjednik nadležne komisije je Mihailo Burić.
