„Agencija za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama nije u saznanju da se upotrebljavaju uređaji za masovni nadzor mobilne komunikacije „IMSI catcher“, odgovoreno je M portalu na pitanja vezana za korišćenje ovog uređaja u okviru crnogorskih službi bezbjednosti.
Iz AZLP naglašavaju da je Krivičnim zakonikom u članu 173 propisano kao krivično djelo neovlašćeno prisluškivanje i snimanje:
„(1) Ko posebnim uređajima neovlašćeno prisluškuje ili snima razgovor, izjavu ili kakvo saopštenje, kazniće se novčanom kaznom ili zatvorom do jedne godine.
2(2) Kaznom iz stava 1 ovog člana kazniće se i ko omogući nepoznatom licu da se upozna sa razgovorom, izjavom ili saopštenjem koji su neovlašćeno prisluškivani, odnosno tonski snimani.
(3) Ako je djelo iz st. 1 i 2 ovog člana učinilo službeno lice u vršenju službe, kazniće se zatvorom od tri mjeseca do tri godine“, navode iz ove institucije.
Međutim, kako je M portal ranije pisao, dokaz da crnogorska policija već neko vrijeme koristi IMSI kečer postoji, i to u dokumentu Specijalnog državnog tužilaštva, odnosno u jednoj od optužnica protiv Petra Lazovića. U optužnici se navodi i broj dokumenta Uprave policije, koji potvrđuje da je IMSI kečer korišten najmanje tri puta u istragama protiv pripadnika krimilanih klanova:
„Sadržina kriptovane komunikacije u kojoj je okrivljeni Lazović Petar u istom periodu obavještavao organizatora između ostalog i o upotrebi tehničkog sredstva tzv. Catchera, upravo u odnosu na pripadnike suprotstavljene kriminalne organizacije koje je pominjao okrivljenom Zvicer Radoju, potvrđuje se dopisom Uprave policije Odsjeka za specijalne istražne tehnike broj 512/20-767/22 od 11.07.2022. godine, iz kojeg proizlazi da je uređaj “IMSI catcher” korišćen i to: dana 27.11.2020. godine na području opštine Podgorica prema ciljanom licu Boljević Dušan, dana 09.12.2020. godine na području opštine Tivat prema ciljanom licu Stanišić Radovanu i dana 11.12.2020. godine na području Opštine Kotor prema ciljanom licu Dedović Miladinu“.
Mada iz policije nikada nije odgovoreno na pitanja M portala o upotrebi IMSI kečera, od više izvora iz sektora bezbjednosti saznali smo da je Uprava policije prije nekoliko mjeseci nabavila IMSI kečer novije generacije, koji čak ima ograničenu mogućnost presrijetanja komunikacija kroz aplikacije kao što su viber i whatsapp. Izvori M portala objašnjavaju da je IMSI kečer „operativno-taktičko sredstvo namijenjeno za identifikaciju brojeva koje koristi targetirana osoba, a istovremeno ima mogućnost presrijetanja komunikacije koja se ostvaruje preko mobilnog telefona“.
IMSI kečer je uređaj malih gabarita koji „imitira“ regularnu baznu stanicu mobilne telefonije, može da stane u običan ruksak i za njegovo gotovo neprimijetno korištenje dovoljna je jedna osoba, pa zahvaljujući tome može lako da se koristi u neposrednoj blizini onoga ko je na meti službi bezbjednosti, ali i svih građana koji se nađu u okruženju od par stotina metara.
Zavisno od uslova u kojima se koristi (urbano ili seosko područje, zatvoreni objekat ili otvoreni prostor...) IMSI kečer će sa udaljenosti od 50 do 200 metara ostvariti kontakt za targetiranim mobilnim telefonom, poslati tzv. nevidiljive poruke, otvoriti mikrofon i kameru na telefonu i na taj način prikupiti sve podatke o aktivnostima koje se dešavaju u prostoriji ili najbližem okruženju osobe koja koristi targetirani mobilni telefon. Preko IMSI kečera, tvrde izvori M portala, moguće je čak plasirati i maliciozni softver koji omogućava dugoročno praćenje i prisluškivanje određenog uređaja.
