Planom, koji se sastoji od nekoliko faza, predviđa se da druga polovina deviznih sredstava Avganistana ostane u Sjedinjenim Državama, zbog aktuelnih sudskih parnica koje vode Amerikanci koji su preživeli terorizam, otmice aviona, kao i rođaci onih koji su poginuli u napadu 11. septembra 2001. na Svjetski trgovisnki centar, naveli su izvori.
Rojters je danas, takođe, izvjestio da Ujedinjene nacije namjeravaju da ovog mjeseca pokrenu sistem zamjene više miliona dolara iz sredstva pomoći za avganistansku valutu, s ciljem da se zaustavi humanitarna i ekonomska kriza u Avganistanu, s tim da sredstva ne budu dostupna talibanskim liderima sa crne liste.
Od talibanskog preuzimanja vlasti u avgustu 2021, strana finansijska pomoć toj zemlji je obustavljena, a ni međunarodne banke nisu iskušavale sankcije UN i SAD protiv islamističkog vođstva, pa su Ujedinjene nacije i humanitarne grupe morale da se bave sa pribavljanjem gotovine, mada i dalje primaju humanitarne donacije.
U internoj bilješci UN-a napisanoj prošlog mjeseca, u koju je Rojters imao uvid, navodi se „hitna potreba“ za pokretanjem Fonda za humanitarne menjačke poslove(HEF).
Ujedinjene nacije su upozorile da je više od polovine od 39 miliona Avganistanaca izloženo ekstremnoj gladi, i da su ekonomija, obrazovanje i socijalne usluge u kolapsu.
„Opšti plan je da se HEF pokrene u februaru. Prije potpunog uspostavljanja ovog mehanizma, namjeravamo da izvršimo nekoliko probnih menjačkih aktivnosti kako bismo pokazali kako će tačno mehanizam funkcionisati“, piše u bilješci.
Zvaničnici UN i humanitarne organizacije upozoravaju da taj mehanizam treba da bude samo privremena mjera dok centralna banka Avganistana ne počne da radi nezavisno i dok se ne oslobodi oko 9,0 milijardi dolara avganistanskih rezervi koje su zamrznute na računima u inostranstvu. Ali, kada bi to moglo da se dogodi – neizvjesno je.
HEF bi omogućio Ujedinjenim nacijama, koje za ovu godinu traže 4,4 milijarde dolara za humanitarnu pomoć, kao i humanitarnim organizacijama, pristup velikoj količini avganistanske nacionalne valute, avgan, koju u toj zemlji drže privatna preduzeća.
Ujedinjene nacije bi za zamjenu koristile dolarska sredstva pomoći, potencijalno od nekoliko desetina miliona, za otplatu duga agvanistanskih preduzeća stranim kreditorima, čime bi se podstakao posustali privatni sektor i omogućio uvoz robe od kritičnog značaja.
