Za istoričarku Latinku Perović nemoguće je odbaciti ono što je istoriografija, unutar i van Srbije uradila o antifašističkom ratu, građanskom i sukobu partizana i četnika, i reći da su svi tomovi istraživanja bili obična ideologizacija. Na probi je, kaže ona, etička odgovornost istoričara, jer su posljedice rehabilitacije višestruke. “To komplikuje odnose u društvu u moralnom smislu, stvara konfuziju, posebno kod generacija koje dolaze, i na neki način nas izopštava opet iz komunikacije, normalne, sa susjedima i sa svijetom i sa Evropom koja se temelji na antifašizmu”, kaže ona.
Za neke istoričare, sumnje nema ni da je presuda generalu Mihailoviću bila nepravdena i nelegitimna, niti da je on bio izdajnik. Drugi se pak protive predlogu za rehabilitaciju i podsjećaju da je Draža Mihailović bio osuđen za zločine protiv čovječnosti. Kako se približava okončanje postupka za rehabilitaciju komandanta kraljeve vojske u otadžbini Dragoljuba Mihailovića, tako rastu tenzije i polemike u vezi s tim postupkom. Istoričari su, kao uostalom i cijelo srpsko društvo, podijeljeni po pitanju Dražine uloge u Drugom svjetskom ratu. Jedinstvenog odgovora - da li je bio izdajnik ili patriota, zločinac ili rodoljub - nema, a vjerovatno ga nikada neće ni biti. “Mihailovićeve snage su u skladu s ratnom situacijom promijenile fokus djejstva i uglavnom su vodile sukobe sa kvislinškim snagama. Prema Njemcima se opreznije postupalo jer se za jednog ubijenog Njemca strijeljalo 50 ili 100 Srba”, kaže istoričar Bojan Dimitrijević. “Činjenica je da je on bio označen kao izdajnik, što nije bio, činjenica je da je bio označen kao fašista, što takođe nije bio, a od strane velikih sila bio je viđen do ‘44. kao saveznik. Činjenica je i da je vlada u kojoj je bio ministar bila legitimna do ‘44”, kaže, s druge strane, istoričar Čedomir Antić.
Međutim, to nije istina koju prihvataju svi. Dvanaest nevladinih organizacija usprotivilo se predlogu za rehabilitaciju Draže Mihailovića, jer je on osuđen za zločine protiv čovječnosti. Za istoričarku Latinku Perović nemoguće je odbaciti ono što je istoriografija unutar i van Srbije uradila o antifašističkom ratu, građanskom i sukobu partizana i četnika, i reći da su svi tomovi istraživanja bili obična ideologizacija. Na probi je, kaže ona, etička odgovornost istoričara, jer su posljedice rehabilitacije višestruke. “To komplikuje odnose u društvu u moralnom smislu, stvara konfuziju, posebno kod generacija koje dolaze, i na neki način nas izopštava opet iz komunikacije, normalne, sa susjedima i sa svijetom i sa Evropom koja se temelji na antifašizmu”, kaže ona.
Zakon o rehabilitaciji, objašnjava državni sekretar u ministarstvu pravde Slobodan Homen, koji je predsjednik Državne komisije za utvrđivanje tajnih grobnica strijeljanih poslije Drugog svjetskog rata, jeste da rehabilituje one kojima je uskraćeno pravično suđenje, a ne da utvrđuje njihovu krivicu. Homen kaže i da je od 2.000 zahtjeva za rehabilitaciju, koliko je do sada podnijeto, ostalo još oko 400, a da je malo vjerovatna rehabilitacija Milana Nedića i Dimitrija Ljotića. “Nedić je bio predsjednik vlade i pokušao je da spase neke ljude, ali niko ne može da ospori da su njegovi žandari vodili ljude na strijeljanje u Kragujevcu kada je pobijeno nekoliko hiljada ljudi”, kaže Homen. “Što se tiče Ljotića, ne znam da li je on predmet rehabilitacije, ali njegov pokret je bio blisko vezan za nacistički pokret”, dodaje on.Državna komisija do sada je utvrdila da je u periodu od 1944 -1946. bez suđenja i presude u Srbiji likvidirano 37 000 političkih neistomišljenika. Dragoljub Mihailović je strijeljan 17. jula 1946. godine, nakon što ga je Vojni sud osudio za izdaju i ratne zločine. Zahtjev za rehabilitaciju podnio je 2006. godine njegov unuk Vojislav Mihailović. Državna komisija utvrdila je jedino da je general Draža Mihailović ubijen na Adi Ciganliji. Podnosioci zahtjeva za rehabilitaciju Draže Mihailovića tražili su preko Službenog glasnika sve koji bi mogli da svjedoče u ovom postupku. Postupak se nastavlja 23. marta u Višem sudu u Beogradu.
