Piše: Biljana Srbljanović
Ne, ova priča počinje sa jednim potpuno drugim političarem,de facto vlasnikom nekada ozbiljnog industrijskog grada od nekih trideset i pet hiljada duša, čija istorija seže do antičkih vremena, grada koji je prvu školu imao na samom početku 19. vijeka, dok smo još bili pod Turcima, grada koji prve sprske fabrike otvara baš tada, grada koji je više puta preživio potpunu promjenu stanovništva, kugu, brojne žrtve u borbi za oslobođenje, potpuno razorenu infrastrukturu koju su Njemci minirali tokom povlačenja, grada sa tri pozorišta, sa srednjevjekovnim Jerininim gradom na obodima, sa prosječnom zaradom od skoro petstotina eura, koji je, uprkos svemu ovome, decenijama simbol sramnog podaničkog mentaliteta i sredine kojoj se ljudi sa prezirom smiju.
A nema ničeg smiješnog u tome. Taj političar, koji nije Palma, i njegova despotska vladavina, sve su, samo ne šala. Njegov groteskni fizički izgled, zapanjujuće neobrazovanje, njegov muzički ukus, kumovske veze sa ratnim zločincima, bahato ponašanje, primitivni rječnik, gotovo opipljiva tupost i potpuna moralna zapuštenost, uopšte nisu smiješni. To što se snobovski cerekamo nakaznim figurama od voska u “muzeju”, neukusu nesanitarnih žurki po novoizgrađenim bazenima, zabavi sa živim jadnim tigrovima u lokalnom zatvoru za životinje, fontanama, naglascima, palanačkom kmetskom mentalitetu stanovnika, to ne znači da smo iole bolji od njih, naprotiv, to od nas pravi saučesnike jezivog vlastodršca, tog zastrašujućeg primjera apsolutne propasti čitavog političkog sistema čiji smo mi, obični građani, najodgovorniji činilac.
Posljednja nepodnošljivo tragična priča koja počinje konačno da nadvladava omertu i dopire do javnosti, o organizovanim orgijama, proksenetizmu, podvođenju i silovanju maloljetnica, ucjenjivanju žena da postanu “družbenice”, primoravanja na neplaćeni i plaćeni seksualni rad, a sve fokusirano na tog političara koji nije Palma, i da je samo u jednom jedinom procentu istina, zločin je takvih razmjera da se svaki normalan čovjek zapanji.
A pitanje je da li mi zapravo uopšte imamo pravo na takvo zgražavanje? Činjenica da praktično ne postoji osoba kojoj cijela ova stravična priča, pa makar da, kao vi i ja, o tome ne znamo ništa konkretno, ne deluje kao vjerovatna, mnogo govori o tome šta smo kao društvo u stanju da tolerišemo. Drugim rečima, svi sve znamo, i kada ne znamo.
Do sada nam je bilo smiješno ili u najgorem slučaju jadno to što se mlade žene trpaju u autobuse, prevoze preko granice da bi đuskale kolo u plićaku plavog mora, koje vjerovatno nikad ne bi vidjele, da nisu pristale na ovakav trefiking. Zgražavali smo se po Fejsbucima (evo baš ja) nad činjenicom da se silne studentkinje grada sa samo jednim fakultetom, vode na “studijska putovanja” sa estradnim zvijezdama i važnim lokalnim “privrednicima”, opet preko granice i opet da se, na zatvorenim zabavama doterane vesele u kolu, sa zadatkom da stvore odgovarajuću atmosferu za dotične biznismene. Pisali smo slabo čitane tekstove o njegovom homofobnom diskursu, primitivnom rječniku i ponašanju koji odaju itekako opasnu strukturu ličnosti, zgražavali se, pa odustali, zagađeni tim muljem u koje nas svaka rasprava sa takvim ljudima neminovno povuče.
Više nas se sjeća činjenice da on ne zna slavne barokne kompozitore, nego podatka da je novinar-dopisnik iz tog grada, koji je izvještavao o mutnim poslovima ovog političara, ubijen na vratima svog skromnog stana, motkom u glavu, da iza njega ostane samo krvava fleka i vekna i po zgaženog hljeba ispalog iz kese, koji je nosio djetetu za doručak, a da se naručilac i izvršilac zločina nikada ne pronađu.
Meni je ipak najporaznije u svemu to što je bilo neophodno da postoji politički interes suprotstavljene strane, i to one koja mu je takođe koalicionom saradnjom nekada omogućavala da ima svu tu moć, da se ova priča uopšte ikada otvori. Tragično je da, za sve ove godine, nije bilo snage, ljudskog saosjećanja, hrabrosti i volje, da se najobičniji ljudi, permanentne višedecenijske žrtve ovog bahatog vlastodršca, priberu, organizuju, ustanu i suprotstave tom zlu, makar tako što ga više neće glasati. I zato znam da će i ovaj zločin proći kao i sve što prolazi – bez ikakvih posljedica i bez razrešenja.
Zato ovo nije priča o Palmi, već priča o nama. Jer, njemu neće faliti ni dlaka s glave. Ne samo što je bijednik ćelav, nego zato što smo mi kao društvo, postali skupina nesolidarnih kukavica, koje ćute, trpe i mrze, jer nam je, od svih emocija, mržnja jedina koju smo sposobni da kolektivno osjetimo.
