- U vezi sa novopredloženom odredbom člana 90 predloga Zakona o Centralnoj banci vazno je ukazati da je novopredložena odredba nesaglasna sa odredbama člana 9 Ustava Crne Gore, jer je suprotna Sporazumu o stabilizaciji i pridruživanju, kojim je Crne Gore preuzela obavezu da i novi Zakon o Centralnoj banci uskladi sa relevantnim zakonodavstvom EU. Novopredložena odredba nesaglasna je sa odredbama člana 2 Ustavnog zakona za sprovođenje Ustava Crne Gore, jer nije obezbijedila da članovi organa Centralne banke Crne Gore nastave sa radom do isteka vremena na koji su birani. Novopredložena odredba nesaglasna je sa zakonodavstvom EU, i to sa Ugovorom o funkcionisanju EU i Statutom Evropskog sistema centralnih banaka i Evropske centralne banke, jer se njome narušava princip personalne nezavisnosti Centralne banke.
Ne osniva se nova institucija: Predlogom novog Zakona o Centralnoj banci Crne Gore uređuju se status, ciljevi, funkcije, poslovanje i organizacija Centralne banke. Ovim predlogom se izričito utvrđuje da Centralna banka nastavlja sa radom po odredbama novog Zakona, što znači da se njime vrši samo reorganizacija već postojeće institucije, a ne osnivanje nove. Takodje, vrši se samo reorganizacija izvršne, odnosno rukovodne funkcije jer se umjesto izvršnih funkcionera Centralne banke uvodi guverner kao organ rukovođenja Bankom, dok se i dalje zadržava Savjet Centralne banke, kao organ upravljanja.
U suštinskom dijelu koji obuhvata nadležnosti Centralne banke, koji se sada shodno Ustavu sublimira kroz odgovornost za finansijsku stabilnost, ništa se značajnije ne mijenja. Kada je u pitanju regulacija i kontrola finansijskih tržišta, Centralna banka je, kao i prije, odgovorna za bankarski sistem i platni promet, što pojednostavljeno rečeno čini segment od 95% finansijske stabilnosti. Tržište osiguranja, kapitala i penzioni fondovi ostaju u kompetenciji drugih nadležnih regulatornih tijela, a tržište lizinga nadgleda Ministarstvo finansija. Predlogom novog zakona o Centralnoj banci funkcija zajmoprimca u krajnjoj instanci uređuje se konzistentnije, a u suštini na isti način kako je to bilo uređeno privremenim Zakonom o mjerama za zaštitu bankarskog sistema. Pored toga, koordinacija aktivnosti nadležnih regulatora u cilju očuvanja finansijske stabilnosti uređuje se posebnim zakonom.
Prvobitni nacrt zakona bio bolji: Nacrt Zakona o Centralnoj banci, koji su pripremili Centralna banka i Ministarstvo finansija, sadržao je prelaznu odredbu kojom se određivalo da „članovi Savjeta CBCG koji tu funkciju obavljaju na dan stupanja na snagu ovog Zakona, ostaju na funkciji do isteka mandata na koji su imenovani, s tim da predsjednik Savjeta nastavlja sa radom u zvanju guvernera, a generalni direktor i zamjenici generalnog direktora u zvanju viceguvernera koji su članovi Savjeta.“ Vlada Crne Gore izmijenila je predloženo rješenje i usvojila novo, prema kojem će se imenovati novi članovi Savjeta u roku od 90 dana od dana stupanja na snagu tog Zakona.
U vezi sa novopredloženom odredbom člana 90 predloga Zakona o Centralnoj banci vazno je ukazati da je novopredložena odredba nesaglasna sa odredbama člana 9 Ustava Crne Gore, jer je suprotna Sporazumu o stabilizaciji i pridruživanju, kojim je Crne Gore preuzela obavezu da i novi Zakon o Centralnoj banci uskladi sa relevantnim zakonodavstvom EU. Novopredložena odredba nesaglasna je sa odredbama člana 2 Ustavnog zakona za sprovođenje Ustava Crne Gore, jer nije obezbijedila da članovi organa Centralne banke Crne Gore nastave sa radom do isteka vremena na koji su birani. Novopredložena odredba nesaglasna je sa zakonodavstvom EU, i to sa Ugovorom o funkcionisanju EU i Statutom Evropskog sistema centralnih banaka i Evropske centralne banke, jer se njome narušava princip personalne nezavisnosti Centralne banke.
Navedeni stavovi utemeljeni su u Odredbama člana 9 Ustava Crne Gore kojim je utvrđeno da su potvrđeni i objavljeni međunarodni ugovori i opšteprihvaćena pravila međunarodnog prava, sastavni dio unutrašnjeg pravnog poretka, da imaju primat nad domaćim zakonodavstvom i da se neposredno primjenjuju kada odnose uređuju drukčije od unutrašnjeg zakonodavstva. Crna Gora je zaključenim i objavljenim međunarodnim ugovorom - Sporazumom o stabilizaciji i pridruživanju, kao i Nacionalnim programom za integraciju Crne Gore u EU (tačka 3.17.2.2.), preuzela obavezu da novi Zakon o Centralnoj banci Crne Gore uskladi sa relevantnim pravom Evropske unije iz ove oblasti do kraja 2010. godine. Novopredloženo rješenje člana 90 Predloga zakona o Centralnoj banci nije saglasno odredbama člana 9 Ustava Crne Gore, jer se njome zakonodavstvo Crne Gore ne usklađuje sa relevantnim pravom Evropske unije, čime se postupa suprotno Sporazumu o stabilizaciji i pridruživanju, kao potvrđenom i objavljenom međunarodom ugovoru.
Šta kaže ustavni zakon: Ustavni zakon za sprovođenje Ustava Crne Gore, u članu 2, propisuje da organi vlasti u Crnoj Gori i drugi državni organi, organizacije i službe i organi lokalne samouprave, nastavljaju sa radom do isteka vremena na koje su birani, u okviru prava i dužnosti utvrđenih Ustavom. Ovom odredbom se, zbog obezbjeđivanja kontinuiteta u radu državnih organa i organizacija, utvrđuje obaveza da ti organi i organizacije nastave sa radom do isteka vremena na koje su birani. Kontinuitet u radu državnih organa i organizacija obezbjeđuje se kontinuitetom u radu njihovih organa, odnosno kontinuitetom u radu lica koja obavljaju funkcije tih organa i organizacija na način da ostaju na funkciju do isteka mandata na koji su izabrani. Novopredloženo rješenje člana 90 Predloga zakona o Centralnoj banci Crne Gore nije u skladu sa navedenom odredbom Ustavnog zakona, jer se navedeni član 2 Ustavnog zakona morao primijeniti i na Centralnu banku Crne Gore koja je, i prije donošenja Ustava i po novim ustavnim određenjima, organizacija države Crne Gore. To znači da je bilo neophodno obezbijediti da članovi Savjeta Centralne banke Crne Gore, koji tu funkciju obavljaju na dan stupanja na snagu novog zakona, ostanu na funkciji do isteka mandata na koji su imenovani. Svako drugo rješenje, u potpunosti je nesaglasno Ustavnom zakonu za sprovođenje Ustava Crne Gore.
U tom smislu bitno je naglasiti da je primjena člana 2 Ustavnog zakona za sprovođenje Ustava Crne Gore u drugim slučajevima drugačije sprovedena, pa je kontinuitet u radu sudova i tužilaštava obezbijeđen na način da je postojećim sudijama i tužiocima zakonom određeno da ostaju na funkciju do isteka mandata na koji su izabrani (iako je novim Ustavom za njihov izbor utvrđen drugačiji postupak), odnosno na način kako je to prvobitno bilo predloženo za članove Savjeta Centralne banke.
Opšti principi uređenja položaja i ostvarivanja funkcija nacionalnih centralnih banaka u Evropskom sistemu centralnih banaka utvrđeni su Ugovorom o Evropskoj zajednici, odnosno sada, nakon ratifikacije Lisabonskog ugovora, Ugovorom o funkcionisanju Evropske Unije i Protokolom broj 4 o Statutu Evropskog sistema centralnih banaka i Evropske centralne banke. Najvažniji opšti princip, iz kojeg proističe uređenje svih ostalih pitanja položaja i ostvarivanja funkcija centralnih banaka, je njihova nezavisnost. Nezavisnost centralnih banka obuhvata: funkcionalnu, institucionalnu, personalnu i finansijsku nezavisnost.
Novopredložena odredba člana 90 nesaglasna je sa evropskim zakonodavstvom, jer se njome direktno narušava princip personalne nezavisnosti centralne banke.
Način primjene principa personalne nezavisnosti utvrđuje Evropska centralna banka kroz davanje relevantnih mišljenja. Prema tim mišljenjima, svaka reorganizacija centralne banke, u vezi sa mandatom guvernera, mora da predvidi da postojeći guverner treba da nastavi da obavlja svoje dužnosti do kraja mandata na koji je imenovan. U suprotnom, radilo bi se o „ex lege“ opozivu guvernera, koji bi bio u suprotnosti sa odredbom člana 14 stav 2. Statuta Evropskog sistema centralnih banaka i Evropske centralne banke. Takođe, princip lične nezavisnosti, kako je navedeno u članu 14 stav 2 Statuta, zahtjeva da se ista pravila za sigurnost trajanja mandata guvernera primjenjuju na druge članove tijela sa pravom odlučivanja u nacionalnim centralnim bankama. Prema tome, i primjenom evropskog zakonodavstva bilo je neophodno obezbijediti da članovi Savjeta Centralne banke koji tu funkciju obavljaju na dan stupanja na snagu novog zakona, ostanu na funkciji do isteka mandata na koji su imenovani.
ECB se protivi predloženom rješenju: Raspolažemo i sa relevantnim mišljenjem da pomenuta nova odredba odredba krši Statut Evropskog sistema centralnih banaka i Evropske centralne banke i da nije u skladu sa mišljenjima ECB. Da ranije predloženi član po kome članovi Savjeta Centralne banke Crne Gore koji tu funkciju obavljaju na dan stupanja na snagu ovog zakona ostaju na funkciji do isteka mandata na koji su imenovani, s tim da predsjednik Savjeta nastavlja sa radom u zvanju guvernera, a generalni direktor i zamjenici generalnog direktora u zvanju viceguvernera koji su članovi Savjeta, nije neustavan potvrdio je i Sekretarijat za zakonodavstvo Vlade Crne Gore, jer nije imao nikakvih primjedbi na ovakvo rješenje. A Sekretarijat za zakonodavstvo je jedini državni organ uprave nadležan, između ostalog, za staranje o usklađenosti zakona, drugih propisa i opštih akata u postupku pripreme sa Ustavom i pravnim sistemom, kao i za davanje mišljenja o nacrtima i predlozima zakona i drugih propisa, zaključuje se u saopštenju CBCG.
Iz svega ovoga se jasno vidi da se naši stavovi temelje isključivo na domaćem i međunarodnom zakonodavstvu i principima, a nikako na nečijim ličnim preferencijama i ambicijama, zaključuje se u saopštenju.
