Skoro dvije trećine građana (62,5 odsto) smatra da je etnonacionalizam problem u Crnoj Gori. Da je etnonacionalizam veoma ozbiljan problem ocijenilo je 23,1 odsto građana, a 39,4 odsto njih smatra da je etnonacionalizam uglavnom problem, dok 30,9 odsto ocjenjuje da etnonacionalizam uglavnom nije problem. Da ova pojava uopšte nije problem smatra svega 6,6 odsto građana. To je pokazalo istraživanje koje je za CDT sproveo Institut Damar u periodu od 7. do 18. novembra 2024. na 1.000 ispitanika.
Taj dio istraživanja bavi se percepcijama građana o prisutnosti etnonacionalizma i ulozi ključnih društvenih aktera u upravljanju etničkim tenzijama.
Analizom stavova ispitanika o radu državnih institucija, političkih partija, medija, obrazovnog sistema i drugih aktera, istraživanje nastoji, kako navode, sagledati kako građani vide izazove i moguće korake za smanjenje etničkih podjela.
Istraživanje je pokazalo i da 46,3 odsto građana smatra da se etničke grupe u Crnoj Gori sve više međusobno distanciraju i smatraju jedne druge prijetnjom, dok 53,7 odsto ocjenjuje suprotno.
Značajan broj građana (42,7 odsto) smatra da su etničke podjele u društvu u posljednje četiri godine postale veći problem nego ranije, trećina (32,8 odsto) smatra da je ovaj problem ostao isti kao ranije, dok 17,1 odsto navodi da su etničke podjele manje izražene nego prije četiri godine. Preostalih 7,4 odsto je odgovorilo da ne zna.
Prema mišljenju ispitanika, političke partije snose najveću odgovornost za produbljivanje etničkih podjela u Crnoj Gori, što smatra 42,9 odsto njih. Slijede mediji (17,5 odsto) i Vlada Crne Gore (16,1 odsto), dok manji procenat ispitanika krivicu pripisuje vjerskim zajednicama (8,4 odsto).
Velika većina građana, njih 70,5 odsto, smatra da je u bliskoj budućnosti moguće smanjiti etničke podjele, njih 12,8 smatra da to nije moguće, dok 16,7 odsto ispitanika nema stav o ovom pitanju.
Rezultati pokazuju da građani prepoznaju Vladu (22,8 odsto) i obrazovni sistem (22,8 odsto) kao ključne aktere u suzbijanju etničkih podjela u Crnoj Gori, dok su političke partije (22,5 odsto) takođe značajno zastupljene u ovoj ulozi.
Kao najefikasniju mjeru za smanjenje etničkih podjela u Crnoj Gori najveći broj građana, njih 26,6 odsto, vidi kazne za govor mržnje i nasilje. Slijede razvijanje dijaloga između etničkih zajednica (17,8 odsto) i promocija multikulturalizma u medijima (15 odsto). Reforma obrazovnog sistema je četvrta po važnosti (13,9 odsto).
Vlada ne čini dovoljno u borbi protiv etnonacionalizma
Rezultati tog istraživanja pokazuju da većina ispitanika/ca smatra da Vlada Crne Gore ne čini dovoljno u borbi protiv širenja etnonacionalizma i nacionalističkih ideologija u društvu, pri čemu 36,6 odsto vjeruje da Vlada preduzima djelimične mjere koje nijesu dovoljne, dok 29,8 odsto smatra da Vlada uopšte ne preduzima adekvatne korake. Samo 20,5 odsto ispitanika vjeruje da Vlada aktivno preduzima mjere, dok 13,1 odsto nije sigurno ili nema stav o ovom pitanju.
