Medijske slobode jedna su od vječito aktuelnih tema, ne samo na domaćoj političkoj i medijskoj (a i najširoj, javnoj) sceni, pa skoro i da nije potreban neki poseban povod - kao, recimo, nedavni izvještaj “Reportera bez granica” o toj problematici - da se time “slobodno” i na razne načine bave i javna glasila i političari, a i drugi “zainteresovani” pojedinci. A kako se radi o jednoj od neotuđivih sloboda građana - da iskazuju mišljenja, stavove i uvjerenja o čemu god žele - to smo u prilici da i u rabljenju te teme čitamo ili čujemo svakovrsne stavove svih koji smatraju da “imaju pravo” da slobodno govore o svemu. Doduše - ponajmanje novinara!?
Ćutanje novinarskih udruženja: Elem, u ta “slobodna” raspredanja o stanju u javnim glasilima i “doziranju” medijskih sloboda u Crnoj Gori skoro da se ne uključuje takozvana medijska zajednica (takozvana, jer nema ni »z« od zajednice), odnosno novinari, organizovani u svojim staleškim udruženjima (a ima ih najmanje tri-četiri). A ako - i kad - to biva, rekao bih, to se praktikuje najčešće - ili tek - zarad “odbrane” ovih ili onih (pojedinačnih, ili grupnih, uglavnom manjinskih) stavova, bolje reći užih interesa ili već stečenih pozicija. Nažalost, posljedice bivaju nepovoljne i za cijelu “medijsku zajednicu” Crne Gore i za društvo u cjelini.
Pa, zašto se, onda, crnogorski novinari organizovano (dakle, preko staleških udruženja) odavno “ne miješaju” u tako česte i tako “zapaljive” javne rasprave o statusu, dometima, znanju i ponašanju njih samih, “dopuštajući” da o toj “medijskoj zajednici” - znači o svim novinarima u Crnoj Gori - slobodno “lete” i dugo “žive” najraznovrsnije (nerijetko i suprotstavljene) negativne ocjene i stavovi?! Ako je u vrijeme “AB revolucije” i nakon nje bilo “normalno” da se i novinari u Crnoj Gori podijele (i dan-danji postoje recidivi tih sučeljavanja) zar još nije došao vakat da se ovdašnji medijski poslenici pokušaju usaglasiti makar o temeljnim pitanjima zanata kojim se bave, odnosno rezultatima (i posljedicama) sopstvenog djelanja?
Izvjesno je i neporecivo: uzusi novinarske profesije jedinstveni su i važe, takoreći, na svim meridijanima naše planete. Osnovno pravilo je, zna se - činjenice su neprikosnovene! Dakle, istina je svetinja! Što će reći da podvalama i podvaljivačima, onima koji izmišljaju “činjenice” nema mjesta u toj struci!
Sjećamo li se Kodeksa: Prije sedam-osam godina desilo se (pazi: desilo se!) da aktuelni Kodeks novinara Crne Gore sačine ovlašćeni predstavnici svih (inače, dotad potpuno “ušančenih”) udruženja novinara. Taj Kodeks je, podrazumijeva se, usklađen sa međunarodno priznatim propisima za tu struku, odnosno uvaženu javnu djelatnost. Zarad nastojanja da se obezbijedi poštovanje tog - treba li ponoviti: jedinstvenog i zajedničkog - Kodeksa osnovano je, potom, Nezavisno samoregulaciono tijelo, koje (doduše, samo povremeno) ukazuje na (samo neke) propuste u ovdašnjim medijima. No, niti te ocjene imaju očekivanu “snagu” u “medijskoj zajednici”, niti ih u “adresiranim” redakcijama iole uvažavaju. Naprotiv, “prozvani” novinari često u tim redakcijama bivaju više cijenjeni...
I povodom najnovijih stavova “Reportera bez granica” koji su Crnu Goru - prema stanju medijskih sloboda - “rasporedili” na više nego neugledno 104. mjesto, raspredaju se, pretežno političke, priče o tome da li je to, zaista, crnogorska medijsko-politička realnost. Čule su se i “jake” ocjene o neutemeljenosti takvih ocjena, ali i o nepovoljnom stanju u crnogorskoj “medijskoj zajednici”, odnosno “određenom” njenom dijelu. Sami novinari, međutim, kao da ni ovom prilikom nemaju ni želju, niti potrebu da se (organizovano) oglase na tu temu. Izuzimajući, ponavljam, pojedine “navijače” ove ili one političke provenijencije, ili interesne grupacije. Niti jedno od nekoliko staleških udruženja, sasvim biva izvjesno, ni ovom prilikom neće se “miješati” u rasprave te vrste. Računajući, valjda, da se takve (veoma negativne) ocjene odnose samo na “državu” (odnosno aktuelnu vlast) a ne i na njih?! Pa, čak i kad bi bilo tako (a nije) - zar ih ni malo ne zabrinjava eventualna dilema da li je, ili nije “njihova” država (ne)opravdano “ocrnjena”?
Novinarsko ćutanje: Gospodo, kolege novinari! Formalno jesam penzioner, ali stanje u medijima i takozvanoj medijskoj zajednici Crne Gore još uvijek “pratim” i rekao bih dosta dobro poznajem. Ne sporeći da novinari imaju puno ne samo staleških već i “običnih” egzistencijalnih nevolja, ne negirajući i da im posao otežava nepoštovanje zakonskih uzusa od strane nekih resora naše države (ali - da se izjasnim - i ne prihvatajući potonje rangiranje “Reportera bez granica” o medijskim slobodama u Crnoj Gori) smatram da je vakat da se počnete organizovano baviti poštovanjem pravila struke u “svojim” javnim glasilima, odnosno u sopstvenim redovima. Prije svega, sebe i profesije radi - zarad autoriteta i uvažavanja značaja teškog i odgovornog javnog posla kojim se bavite.
Kad (i ako) to bude urađeno, siguran sam da će ocjene o medijskim slobodama u nas biti - tačnije. A pomogli biste i “Reporterima bez granica” da nekom drugom prilikom “saznaju” da svi (pa i mediji u Crnoj Gori) moraju imati granice i graničare. Makar u skladu sa onom da su ČINJENICE neprikosnovene! (Dodajem: a podmetačina i lažavina - kažnjiva!)
Za početak, recimo, bilo bi dobro utvrditi: je li za novinare i “medijsku zajednicu” važnija visina iznosa sudske kazne pojedincima od (ne)poštovanja Kodeksa, odnosno osnovanosti za pokretanje sudskih postupaka?! Ili: u kakvoj su praktičnoj korelaciji medijske slobode i poštovanje Kodeksa? Ili, preciznije: zašto se ne poštuju nužne “granice” u slobodama javnog govorenja i pisanja, koje je ustanovio Kodeks? Najzad: zašto neki “novinari” žele medijske “slobode bez granica” ako im po uzusima struke ne mogu pripadati, niti su dopustive?
A o nespornim i nimalo opasnim medijskim graničarima iz sektora države, nekom drugom prilikom.
