Mjesec dana pošto su francuski birači dali povjerenje Fransoa Olandu, socijalističkom kandidatu na predsjedničkim izborima, njihova odlučnost se podvrdila i na parlamentarnim izborima. Glasajući za kandidate Socijalističke partije pokazali su da su spremni podržati program Fransoa Olanda pružajući mu komfornu većinu u zakonodavnom tijelu. Sada je, sa 300 od 577 poslaničkih mjesta, Socijalistička partija u apsolutnoj većini i ne mora da pravi kompromise sa drugim partijama lijevog bloka da bi izglasala zakone vezane za njen program.
Ljevica ili desnica bez centra: Veliki gubitnik ovih parlamentarnih izbora je svakako UMP, partija bivšeg predsjednika Nikole Sarkozija, koja je sa 226 mjesta izgubila oko sto poslanika i prvi put za deset godina koliko postoji ulazi u opoziciju. Socijalistička partija zajedno sa saveznicima ima 314 poslaničkih mjesta, a cijeli lijevi blok ukupno 346 poslanika. UMP sa saveznicima ima 229 mjesta i tri mjesta ekstremna desnica, koja prvi put od 1997. ulazi u parlament.
Nakon ovih izbora, Francuska je u predominantnoj, rozoj, boji socijalista. Ipak na globalnom planu izbori su pokazali u kojoj mjeri je bipartitno podijeljena: centar je sa samo dva poslanika izgubio svaki uticaj u političkom životu. Izgleda kao da je odluka bila ili za lijevu ili za desnu opciju, a pobjeda lijeve samo pokazuje u kojoj je mjeri izgubljeno povjerenje u sposobnost desnice da izvede državu iz ekonomske krize.
Ovome treba dodati i neuobičajeno visoku stopu apstinencije glasačkog tijela, koja je sa svega 55,41 od sto glasača koji su izašli na drugi krug parlamentarnih izbora, najniža od kada postoji Peta republika. Francuska jeste roza, socijalistička partija ima apsolutnu većinu u Skupšini, Senatu, velikom broju regiona, departmana i na lokalnom nivou, naročito u velikim gradovima, ali za razliku od 1981. godine i pobjede Fransoa Miterana, sada se više toliko ne osjeća entuzijazam i povjerenje da se sve može promijeniti iz korijena.
Francuska i Evropa: Pobjedom lijeve opcije u Francuskoj, predsjednik Oland istupa na evropskoj političkoj sceni kao jedini socijalistički predsjednik i predsjednik sa najjačim legitimitetom, koji ne mora da na unutrašnjoj sceni trpi kompromise kohabitacije ili borbu sa jakom opozicijom, što je slučaj sa većinom zemalja Evropske unije.
Ali, bez obzira na široko manevarsko polje, on je ipak jedini lijevi predsjednik u konzervativnom klubu i njegov program za Evropu će nužno morati da trpi pritiske ostalih evropskih igrača. Za sada, a pred veliki samit Saveta Evropske unije u Briselu 28. i 29. juna, odmjeravanje snaga je, u prvom redu, sa Njemačkom, najjačom zemljom euro zone. Opredeljujući se da održi izborno obećanje o mogućem povećanju privrednog rasta u euro zoni, Fransoa Oland je već poslao Pakt za privredni rast Evrope na adrese evropskih predsjednika iznoseći svoju viziju mogućeg razvoja ukoliko se obezbijedi 120 milijardi eura za niz ekonomskih mjera koje će imati « neposredne efekte ».
Francuska vs Njemačka: To je, upravo, i najveći razlaz sa vizijom Angele Merkel koja je za obezbedjivanje rasta, ali ne kroz novo zaduživanje već kroz strukturne reforme, bržu privatizaciju i fleksibilnije tržište radne snage.
Za sada su oboje čvrsto na svojim pozicijama, uz razmjenu niskih udaraca i epiteta, ali su svesni da ne smiju da svojom isključivošću ugroze opstanak eura koji najviše zavisi od njihove saradnje. Angela Merkel je usamljena na medjunarodnoj sceni i u delikatnoj unutrašnjoj situaciji. Iako ima formalnu većinu u Bundestagu, ne može da računa na sve glasove poslanika CDU jer joj je već 15 poslanika uskratilo podršku kada se glasalo o mjerama pomoći Grčkoj. Osim toga, po njemačkom zakonu, za sve odluke koje donosi Evropska unija treba dvotrećinska većina u nacionalnom parlamentu.
To znači, da bi se izglasao Pakt o budžetskoj stabilnosti, Angela Merkel mora da računa na glasove SDP. Fransoa Oland se već susreo sa čelnicima te partije i u izjavi za štampu podvukao da imaju « zajedničku viziju o budžetskoj stabilnosti i privrednom rastu ». Izgleda da su Merkel i Oland sada udaljeniji jedan od drugog više nego ikada, a znak je i to što prvi put za poslednjih 12 godina Njemačka i Francuska ne istupaju sa zajedničkim planom na tako važnom evropskom samitu.
Međutim, da bi se obezbijedila sigurnost euro zone, neophodno je da i Angela Merkel, «Frau Nein » kako je nazivaju u evropskim krugovima, i Fransoa Oland, ojačaju uzajamno povjerenje, nađu kompromisno rješenje izmedju dugoročne vizije Angele Merkel i «neposrednih efekata» Fransoa Olanda, jer samo zajedno mogu spasiti euro zonu od katastrofalnog scenarija, a time spasiti i Evropu.
Dragica MUGOŠA
