I pored nedvosmislene volje Evropske unije da Crna Gora bude prva naredna članica bloka, malo je vjerovatno da će se to zaista dogoditi do 2028. godine, ocijenila je, u razgovoru za Pobjedu, direktorica za strategiju i komunikacije u Centru za građansko obrazovanje Zvezdana Kovač.
Takav stav naša sagovornica temelji na činjenici da Vlada Crne Gore simulira reforme.
– Nema suštinskih pokazatelja da je Vlada uhvatila ritam koji bi joj to omogućio, ne sprovode se sistemske mjere kojima bi borba protiv korupcije bila efikasna – kaže Kovač.
Crna Gora je, prema izvještajima vodećih međunarodnih organizacija, na istom nivou na kojem je bila i prethodne godine, što je, prema navodima naše sagovornice, veoma loša pozicija.
Uz sve to, podsjeća ona, nacionalistički narativ postaje dio preovlađujuće političke kulture, dok se uticaj vlasti iz Srbije i Rusije povećava.
- To sve već ima loše efekte i po strukturu javnog mnjenja – napominje Kovač.
Bez obzira na to što vlast i njeni predstavnici tvrde suprotno, Kovač ističe da nedavno dobijanje pozitivnog Izvještaja o ispunjenosti privremenih mjerila (IBAR) jeste bio „poklon“ Evropske unije Crnoj Gori.
– Jer je rezultat momentuma u kome je Crnoj Gori pripalo da igra ulogu „predvodnika“ u regionu – kaže ona.
Aktuelna vlast, kako ističe, ne odaje utisak da je ispunjavanje obaveza prema EU prioritet, niti da je dodjelu te uloge doživjela dovoljno odgovorno.
Kovač, u tom kontekstu, napominje kako je naročito opominjući posljednji izvještaj Grupe zemalja za borbu protiv korupcije (GRECO) koji jasno ukazuje na ogroman raskorak između glasne priče o borbi protiv korupcije i nesposobnosti vlasti da preuzete obaveze u toj oblasti ispunjava.
- To je, između ostalog, potvrda da je IBAR bio poklon ili kredit, koji treba da služi kao podsticaj vlastima da zbilja rade, a nikako kao nešto čime će mahati kao svojom zaslugom – navodi Kovač.
Ona napominje da borba protiv korupcije mora biti institucionalno prožimajuća, a da izvještaj GRECO zapravo ukazuje na nefunkcionalnost našeg institucionalnog sistema.
- Činjenica da su za dvije godine svega tri od 22 preporuke GRECO-a u potpunosti realizovane, da je polovina djelimično realizovana, a osam uopšte nije realizovano, ukazuje na nefunkcionalnost čitavog institucionalnog sistema, i to onog dijela sistema koji je makar trećina svega što je kroz IBAR procijenjeno i ocijenjeno – upozorava Kovač.
Ona podsjeća i na Program pristupanja naše zemlje Evropskoj uniji, prema kome je Crna Gora, od ukupno 335 predviđenih obaveza za ovu godinu, realizovala njih tek 50.
Da će Crna Gora do kraja godine ispuniti preostalih 285 obaveza iz Programa pristupanja teško je, kaže Kovač, zamisliti uz pomoć svih matematičkih kreativnosti.
- Imajući u vidu da je u prvoj polovini godine ispunjeno svega 50, a po tome se mjeri posvećenost vlasti – napominje Kovač.
Pogrešno je, dodaje, i tumačenje da će posao na ispunjavanju po šest završnih mjerila za dva ključna poglavlja 23. i 24. ići brzo i lako.
Kovač objašnjava kako se ovog puta, za razliku od privremenih, radi o vrlo uopštenim mjerilima, pa je za očekivati da kontinuirano „iskaču“ i podmjerila.
- Pri tome, vladajuća većina je, odmah nakon dobijanja IBAR-a, sama počela taj proces blokirati kroz usvajanje Rezolucije o genocidu u Jasenovcu, Dahau i Mauthauzenu, čime su prilično zapečaćeni, od ranije uzdrmani odnosi sa Hrvatskom. Opšte je poznato da nijedna država ne može ući u EU sa otvorenim bilateralnim pitanjima sa državama članicama, a vidimo da se sad more takvih pitanja nepotrebno otvorilo sa Hrvatskom, a među kojima i ona koja su definisana kroz ovih šest mjerila – zaključila je Zvezdana Kovač.
