U subotu održani Glavni odbori Socijalističke narodne partije i Pokreta za promjene nijesu, uprkos ranijim najavama, riješili dilemu: hoće li Milićevoj stranci pripasti nosioci lista u svih 14 crnogorskih opština ili će se Socijalistička narodna stranka zadovoljiti sa devet nosilaca kako to predlažu Medojević i Mandić. Pitanje nosilaca lista nije samo tehničke prirode: dosadašnji izbori su pokazali da glasači dobro vode računa ko su ljudi koji predvode stranačke liste. Na lokalnim izborima upravo nosioci lista, njihova popularnost na terenu, mogu strankama donijeti ili oduzeti dragocjene glasove.
Uprkos za sada oprečnim stavovima, predstavnici SNP-a, PZP-a i NOVE ubijeđeni su da će pregovori biti uspješni i zato su sve tri stranke najavile su da koalicioni Ugovor nije sporan i da će biti potpisan do kraja sedmice.
Tačka kompromisa: Prve reakcije nakon sjednica najvećih partijskih organa pokazale su spremnost Milića da popusti i revidira vlastiti prijedlog da njegovoj partiji pripadnu nosioci izbornih lista u svih 14 crnogorskih opština. U jučerašnjem razgovoru za Portal Analitika sam Milić je konstatovao da sujeta političara neće biti razlog propasti opozicionih pregovora. Koje se onda rješenje može očekivati? Dobri poznavaoci prilika u opozicionim redovima tvrde da je tačka kompromisa u rješenju da pripadnici SNP-a budu nosioci zajedniče opozicione liste u onim opštinama gdje opozicija procjenjuje da ima šansi da pobijedi DPS-a i gdje su glavna uporišta vlasti. Milićeva stranka bi, znači, trebalo da ima nosioce liste u Podgorici, Baru, Biljelom Polju i svim većim crnogorskim opštinama.
Djeluje kao dobra ponuda najjačoj parlamentarnoj stranci: Milićevi ljudi će biti na čelu kolone. Oni nešto skeptičniji ipak postavljaju pitanje: da li na ovaj način SNP preuzima na sebe i odgovornost za krivicu ukoliko vladajuća koalicija zadrži vlast u „kičmenoj izbornoj liniji“ Bar-Podgorica-Bijelo Polje? Nije teško zaključiti da se, u slučaju poraza, liderima PZP-a i NOVE otvara jednostavna izlazna strategija – da se svali krivica na najjaču opozicionu stranku.
Pozicija SNP-a: Unutar Milićeve stranke nemaju osjećaj da im prijeti opasnost takve vrste. Ljudi iz vrha SNP-a smatraju da su koalicionim sporazumom, koji je ponuđen PZP-u i NOVOJ, zaštićeni interesi SNP-a kao najjače opozicione partije. Ukratko: nosioci izbornih lista u većini gradova biće iz njegove njegove partije, što znači da će SNP biti u poziciji da na odlučujučujući način kreira kampanju opozicije. U SNP-u čak napominju da Srđan Milić nije sebi dozvolio da ponovi grešku svog prethodnika Predraga Bulatovića koji je, sve u cilju viših i opštih interesa očuvanja zajedičke države, popuštao i davao mandate političkim partijama.
„Platili smo veliku cijenu naše otvorene i iskrene politike i dugo smo oporavljali partijski rejting nakon referenduma. Zato ćemo ostati kod stava da naši ljudi budu nosioci u ključnim opštinamma“, kaže jedan visoki fukcioner SNP-a u razgovoru za Portal Analitika.
Identitetska mimoilaženja: Pitanje nosioca izbornih lista nije jedini problem koji ovih dana opterećuje pregovore o ujedinjavanju opozicije. U prvi plan su, kao i u nekoliko ranijih opozicionih okupljanja, izbile razlike između partija u državno-pravnom statusu Crne Gore i identitetskim pitanjima. Čini se da su opozicioni lideri u startu napravili grešku u koracima. Istini za volju, potpisana je zajednička izjava kojom se SNP, PZP i NOVA obavezuju da će se poštovati državnost Crne Gore i ustavni poredak. Nekome u opozicionom štabu se učinilo vrlo zgodnim za marketinšku promociju ukoliko se lideri tri stranke pismeno obavežu na poštovanje države u kojoj se bore za vlast.
Pitanje je, međutim, da li se pismenim izjavama tek tako mogu odobrovoljiti suverenistički glasači da daju povjerenje Mandiću i Miliću. Tim prije što upravo ove dvije stranke – SNP i NOVA - svojevremeno demonstrativno glasale protiv Ustava Crne Gore kojeg sada deklarativno namjeravaju poštovati.
Nestala nezavisnost: Da će to biti konkretan problem o kojem će lideri opozicije morati konkretno da se izjašnjavaju pokazala je i nedavna inicijativa opozicije za izglasavanje nepovjerenja Vladi Crne Gore. Tako je podgorički dnevni list Vijesti u subotu objavio kako je iz porvobitne inicijative koju je PZP dostavio na usaglašavanje opozicionim saveznicima, volšebno nestala rečanica u kojoj se SNP, NOVA i PZP obavezuju da će raditi na očuvanju suverenosti i nezavisnosti države. Ta je informacija odmah uzburkala strasti na političkoj sceni Crne Gore.
Već sljedećeg dana Srđan Milić je u izjavi za Portal Analitika demantovao medijske informacije da je nestala „identitetska rečenica“, navodeći da SNP nikada nije, niti će u budućnosti, dovoditi u pitanje državnost Crne Gore. Problem sa Milićevim demantijem je u tome što lider SNP-a nije opovrgao informaciju Vijesti, već izjavu samog Nebojše Medojevića. Naime, sam lidr PZP-a je, upravo za Vijesti, potvrdio da su kolege iz SNP-a i NOVE izbrisale spornu rečenicu. Tako je, na kraju, Milić demantovao svog koalicionog saveznika!
U danima pred izbore lideri opozicije moraće pokazati mnogo veći stepen koordinacije kako ne bi dolazili u situacije da, boreći se protiv vlasti, gube poene demantujući – svoje partnere.
(Ne) poznat program: Priča o opozicionom nesnalaženju u odgovorima na takozvana identitetska pitanja, otvara i drugu dilemu: koje su osnovne tačke programa ujedinjene opzicije? Ujedinjenje opozicije liči na dobru ideju i osnovu za borbu protiv vlasti ali bez konkretnog programa - teško da će opšta priča i obećanja ostaviti neki utisak kod birača. Priča o mafiji i organizovanom kriminalu možda jeste prijemčiva, ali u sebi ima jednu, konstrukcionu, grešku: neće riješiti nagomilane komunalne probleme u brojnim crnogorskim gradovima.
Nije tajna da su neki od 14 gradova u kojima se održavaju izbori veoma loše vođeni. Dokaza ima mnogo - od neispunjenih predizbornih obećanja, preko neizmirenih obaveza prema radnicima u lokalnoj samoupravi, nagomilanog inostranog duga... Osim Podgorice, Bara i donekle Bijelog Polja malo su čelnici vladajuće koalicije uradili na ispunjenju obećanja, posebno lokalne putne infrastrukture.
U mnogim opštinama su potrebne nove ideje i ''svježa krv''. I nova rješenja. Međutim, samo dva mjeseca prije lokalnih izbora iz opozicionog tabora za sada je jedino – priznato postojanje nezavisne Crne Gore. Nije bilo ni jedne, jedine ideje: kako drugačije postaviti lokalnu upravu u Podgorici; koja su najbolja rješenja za saobraćaj u Bijelom Polju; da li podržavaju ideju o rješavanju zagađenja u Pljevljima...
Ukoliko opozicija nastavi kampanju da gradi samo na negativnoj priči, ukoliko dominira galama o organizovanom kriminalu a neki opozcioni lideri nastave sa negiranjem države Crne Gore, onda će se lokalni izbori u 14 opština svesti na referendumski izbor iz 2006. godine. U tom slučaju, opozicija sopstvene šanse svodi na minimum.
Nenad Zečević
