Najmanje devet ljudi je poginulo i jedan je bio teže ranjen pri povlačenju iz Limana pripadnika Treće gardijske brigade za specijalne operacije Glavne uprave generalštaba, navodi BBC na ruskom, poslije uvida u objave na društvenim mrežama i razgovora sa sestrom jednog od poginulih boraca.
Takve vojne jedinice su još u doba Sovjeta slate na najvažnije vojne zadatke.
Dok je ruska vojska odstupala iz tog grada u Donjeckoj oblasti, moskovska propaganda tvrdila je da ga štite mobilisane jedinice iz samoproglašene Luganske Narodne Republike i ruski dobrovoljci iz redova jedinice „Bars" (Leopard), koja se formira u regionu.
„Specnaz je izgubio čitavu treću specijalnu brigadu. Bacili su ih u mašinu za mljevenje mesa. Kako je on meni bio lijep. 19 godina."
„Moj brat je herojski poginuo pri ispunjenju zadataka na teritoriji Ukrajine. Vječno sjećanje tebi, srce moje, heroju moj!".
„Saopštili su mi za mene veoma tužne vijesti! Poginula su moja braća, drugovi, pravi drugovi u službi i jednostavno dobri ljudi. Nedostajaćete mi!".
„Tražim molitve za upokojenje vojnika Vjačeslava (Zincova), diplomca internata pri Nikolo-Šartomskom manastiru. Poginuo u Krasnom Limanu".
Na društvenoj mreži VKontakte 30. septembra i 1. oktobra pojavio se niz objava koje su saopštavale da povlačenje ruske vojske iz grada Limana u Donjeckoj oblasti nije bilo tako jednostavno kako su o tome izvještavali zvanični ruski mediji.
Grad navodno nisu pokušavali da zaštite samo dobrovoljci iz Rusije ili mobilisani stanovnici samoproglašenih republika koje je Vladimir Putin proglasio za teritorije Rusije.
„Poginulo je osam ljudi, dvoje je bilo ranjeno i u teškom stanju. Jedan od njih je preminuo, jedan je još živ, ali u jako lošoj situaciji. Skoro cijela grupa je poginula. Momci su pravi heroji.
„Žao mi je samo što nema više takvih heroja", izjavila je za BBC sestra jednog od poginulih vojnika, potvrdivši da je pri povlačenju iz Limana Treća brigada za specijalne operacije Glavne uprave generalštaba iz Toljatija izgubila jedinicu.
„Ukupno je poginulo devet ljudi, dvoje je bilo ranjeno", rekla je žena drugog poginulog.
Potpune informacije o mestu i okolnostima pogibije padobranaca njihovi rođaci nemaju, podaci im dolaze u dijelovima.
„Znam da su ti momci tamo napušteni, borili su se čitav dan, ali nijesu mogli da se odbrane.
„Poginuo je moj brat, imao je samo 21 godinu, poginuo je i njegov drug kome je bilo 19", kaže sestra poginulog.
Kada će se tijela vojnika vratiti domovima i kada će se održati sahrane porodice još ne znaju.
Devetnaestogodišnji redov Danil Bojkov je bio najmlađi u toj jedinici.
Zajedno s njim je poginuo stariji poručnik Vjačeslav Zincov, mlađi poručnik Viktor Gorobjec, podoficiri Andrej Šorin i Jurij Filatov, redov Aleksej Čindin. Vojnici Karpenko i Uzbjakov su s teškim ranama doveženi u bolnicu.
Uzbjakov je kasnije preminuo.
Iako je trpjela gubitke od samog početka rata, vjerovatno je da je ovo najveći gubitak treće brigade za specijalne operacije koji se desio u jednom danu:
„Naravno, bilo je [gubitaka], ali ko nam o tome priča", rekla je sestra jednog od poginulih.
Koliko je poznato iz otvorenih izvora, prvi borci treće brigade GRU su poginuli početkom marta.
Prije povlačenja iz Limana, najteži dani za brigadu su bili 3. i 4. mart - tada su poginula četiri izviđača: komandir čete major Azamat Alimov, kapetan Aleksej Čučmanov, mlađi narednik Stanislav Gerasimov i mlađi narednik Jegor Bukatin.
BBC novinari, „Medijazone" (koja je u Rusiji proglašena za „stranog agenta") i grupa dobrovoljaca od prvog dana rata broje poginule ruskih vojnika na osnovu otvorenih izvora.
Do 1. septembra novinari su prikupili podatke o 26 poginulih članova treće gardijske brigade specnaza, među kojima je bilo pet oficira.
Do sredine septembra se pokazao kao neobičan, ali važan izvor informacija štand sa fotografijama poginulih vojnika, postavljen u vrijeme šampionata oružanih snaga Rusije u boksu u Borsoglebsku.
Na njemu su bili odštampani podaci o 47 poginulih vojnika i oficira treće gardijske brigade specnaza GRU.
Pošto su proučili fotografije na štandu, BBC novinari su saznali da su se prezimena većine pomenutih članova specnaza ranije pojavila u medijima i na društvenim mrežama, ali bez naznaka o mestu služenja.
Na štandu je pored toga bilo i fotografija dvojice pripadnika GRU-a, o čijoj pogibiji ranije ništa nije bilo objavljeno javno.
Sada se tom spisku dodalo najmanje još devet novih imena.
I tada, i sad, skoro svaki četvrti poginuli borac specnaza GRU je oficir.
Takve gubitke naročito osjeća armija i teško ih je nadomjestiti.
Zamijeniti oficira specnaza je moguće samo čovjekom iste specijalnosti i stepenom obuke, a za to se potrebne godine pripreme i vježbanja.
Ukrajinski vojnik baca zastavu samoproglašene DNR sa spomenika u Limanu
Prema ocjenama stručnjaka američkog Centra za vojno-pomorsku analizu Majkla Kofmana, na svakog poginulog ruskog vojnika tokom rata u Ukrajini dolaze u prosjeku oko tri i po ranjena.
Na osnovu tih podataka se može pretpostaviti da je iz redova treće brigade specnaza GRU kao rezultat pogibije ili ranjavanja moglo biti povučeno (makar privremeno) više od 200 ljudi.
Tačan broj članova jedinica specnaza je povjerljiv.
Ali čak i prema skromnim procjenama, gubitak više od 200 boraca može biti ravan potpunom povlačenju iz stroja dvije čete specnaza.
Tokom rata u Čečeniji izviđačke jedinice specnaza GRU su brojale 45-70 čovjeka.
Ako bi se procjenjivalo na osnovu toga, moguće je da je iz stroja izbačeno 75 odsto izviđačke brigade.
Što je treća brigada Glavne uprave generalštaba
Treća brigada GRU, kojom trenutno komanduje pukovnik Albert Omarov, formirana je 1966. godine u Istočnoj Njemačkoj.
Od januara 1991. do juna 1992. bila je smještena u Rigi u Letoniji, a zatim u selo Rošinski u Samarskoj oblasti.
Godine 2010. brigada se preselila u Toljati.
Pripadnici brigade su učestvovali u građanskom ratu u Tadžikistanu, dva čečenska pohoda, mirovnoj misiji na Kosovu, a početkom 2000-ih su štitili ruska predstavništva u Kabulu, glavnom gradu Avganistana.
Avgusta 2017. brigada je izgubila dva člana u Siriji.
Godine 2015. članovi brigade bili su učesnici skandala, kada su u blizini grada Sčastje u Luganskoj oblasti zarobljena dva ruska državljanina - Jevgenij Jerofejev i Aleksandar Aleksandrov.
Tokom ispitivanja izjavili su da su članovi treće gardijske brigade.
Ruska strana, koja je u to vrijeme negirala prisustvo snaga na istoku Ukrajine, izjavila je da su dotični vojnici davno napustili jedinice i ratovali na strani „narodne milicije LNR" u svojstvu dobrovoljaca.
U aprilu 2016. Jerofejev i Aleksanrov su osuđeni na 14 godina u zatvoru u Ukrajini, a poslije mjesec dana su razmijenjeni za ukrajinskog pilota Nadeždu Savčenko, koju je ruska strana optužila za učešće u ubistvu snimateljske ekipe VGTRK (Radio Televizija Rusije).
O daljoj sudbini Jerofejeva i Aleksandrova nije objavljeno ništa, a Savčenko je izabrana za poslanicu u ukrajinskoj skupštini.
Među Kozacima i mobilisanima
Ruski mediji skoro nikada ne izvještavaju o operacijama u kojima učestvuje specnaz Glavne uprave Generalštaba.
Ponekad se o tome sazna naknadno, ukoliko je operacija sprovedena uspješno.
U slučaju rata u Ukrajini i kada se radi o povlačenju ruske vojske, propaganda uvijek stremi da predstavi stvari tako da u određenom dijelu fronta neuspjeh nije doživjela profesionalna vojska, već ruski dobrovoljci i mobilisani iz samoproglašenih republika.
To se desilo i kada je ukrajinska vojska probila front u Harkovskoj oblasti, oslobodivši naposlijetku Balakleju, Izjum, Kupjansk i mnogo drugih naseljenih mjesta.
Tada su ruski mediji govorili da su prvu liniju fronta tamo držale mobilisane jedinice iz LNR i borci ruske garde iz Baškortostana i Samare.
Tek poslije nekoliko dana se ispostavilo da su tamo zarobljeni članovi mornarice iz Kalinjingradske oblasti.
O braniteljima Limana zvanični ruski vojni dopisnici su izvještavali u sličnom tonu.
„Očigledno je da su to obični vojni radnici, koji su tokom čitave naše istorije i držali front.
„Bez razmetanja, nepotrebne opreme, glumatanja", pisao je o onima koji su branili grad vojnik Aleksandar Koc za „Komsomolsku pravdu", precizirajući da se radi o dobrovoljcima iz redova Bars-13, kozacima, mobilizovanim stanovnicima samoproglašene LNR i dvadesete armije.
Telegram kanal „Ribar", specijalizovan u oblasti vojne tematike, bliže je odredio sastav branitelja Limana:
„Radi se o 503. gardijskom motorizovanom puku iz sastava 19. motorizovane divizije 58. armije."
Na proruskom kanalu „Stari Edi" napisano je:
„Liman brani ne samo jedinica Kubanj, već i regularna vojska."
Bivši novinar ruskog provladinog kanala Lifenews i tvorac projekta Wargonzo Semjon Pegov govorio je onima koji su se okupili na Crvenom trgu u čast aneksije okupiranih teritorija Ukrajine da su Liman branili „smolenska pješadija, Leopardi- dobrovoljci, Ruska legija, komandanti koji ne napuštaju grad".
Umrlice koje su se pojavile prethodnih dana i razgovori sa rodbinom poginulih razjasnili su da je osim mobilizovanih jedinica iz samoproglašenih republika i dobrovoljaca i specnaz GRU pokušao da zadrži Liman, ali bezuspješno.
U SSSR-u se specnaz GRU koristio za sprovođenje najvažnijih tajnih operacija i diverzija iza protivničkih linija.
U Rusiji su jedinicama GRU počeli da daju drugačije zadatke na koje oni nijesu navikli, zato što mnoga druga odjeljenja vojske nijesu bila pripremljena za učešće u borbama.
Tokom prvih godina rata u Čečeniji specnaz GRU je često upotrebljivan u svojstvu običnih izviđača.
A tokom napada na Grozni jedinice specnaza su bile uključivane u sastav jurišnih grupa sa opštim zadacima.
Stručnjaci koje je BBC intervjuisao ističu da se tokom rata na teritorije Ukrajine jedinice GRU opet koriste za ispunjenje zadataka nesvojstvenih elitnim specijalcima (kao što su odbrambene borbe), a to vodi u dodatne gubitke.
