Četiri nedjelje do prvog kruga predsjedničkih izbora, 22. aprila, predizborna mašina se zahuktava. U trci će učestvovati deset kandidata koji su obezbijedili podršku od najmanje 500 predsjednika opština. Svi oni, počev od 20 marta, dobijaju striktno isto vrijeme nastupa na radio-televiziji javnog servisa.
Predsjednički kandidati u širokoj paleti od ekstremne desnice do ekstremne ljevice sada ulaze u „govor“ brojeva i dijagrama, poslije svakog
njihovog nastupa analitičari raščlanjuju njihove govore, a instituti za istraživanje javnog mnenja izlaze sa procentima glasača koji namjeravaju da za njih glasaju. Zavisno od političkog senzibiliteta kandidata, javnost počinje da se bavi pitanjima koja prerastaju u nacionalni problem i postaje veoma važno da se sazna šta koji od kandidata misli, na primjer o - mesu koje dolazi iz halal ili kašer mesara i ulazi u nacionalnu komercijalnu mrežu. Briga prijatelja životinja za koje je ritualno ubijanje životinja izlaganje ovih nepotrebnom mučenju, prevodi se kod ekstremne desnice u brigu za obuzdavanje islama, itd.Ipak, kada se desio tragični teroristički napad, kada je mladić Muhamed Merah od 23 godine, blizak Al Kaidi, ubio prvo tri vojnika (dvojica su bili Arapi, jedan Mauritanac) a nekoliko dana kasnije i četvoro Jevreja (među kojima troje djece), svi kandidati su bili solidarni i pohvalili način na koji su policija i specijalne jedinice obavile svoj posao. Tema je bila suviše delikatna, a javnost u šoku. da bi se iskoristila za dobijanje političkih poena. Međutim, još uvijek nije izvjesno kako će se to odraziti na same izbore.
Izbori i Evropa: U sadašnjem trenutku globalizacije - kada je nacionalni suverenitet objektivno uslovna kategorija, a posebno u okvirima Evropske unije - nikakvi izbori, a naročito predsjednički, ne mogu da se odvijaju u zatvorenim nacionalnim granicama.
Pitanja od vitalnog značaja za francusko stanovništvo su vezana za politiku Evropske unije bilo da se radi o industriji, poljoprivredi, finansijama, trgovini, slobodnom kretanju ljudi u okviru zone Šengena pa do manje važnih medju kojima, već pomenuti, način kako treba ubijati životinje čije meso ulazi u nacionalnu komercijalnu mrežu... Stoga se i govori francuskih predsjedničkih kandidata pozicioniraju u odnosu na politiku Evropske unije i mogućnost Francuske da obezbijedi privredni rast i bolju socijalnu politiku, sledeći ili se suprostavljajući toj politici.Na isti način i evropska politička scena se smatra pozvanom da uzme učešće u francuskoj kampanji. Njemačka kancelarka Angela Merkel je već izjavila da „u svemu i potpuno podržava Nikolu Sarkozija“ koji pripada istoj partijskoj porodici. Da mu ne bi umanjila šanse na izborima, odbila je da, prije izbora, primi socijalističkog kandidata, Fransoa Olanda. Sada njemački mediji govore da se ona ipak priprema za eventualnu Olandovu pobjedu mireći se sa mognućnošću da se završava era „Merkozi“.
Sa druge strane, evropske opozicione socijaldemokratske i socijalističke partije pružaju podršku Fransoa Olandu nadajući se da će upravo on otvoriti novi put kojim će krenuti Evropa i najaviti i njihov povratak na vlast. Na velikom skupu podrške Fransoa Olandu, koji je održan u Parizu 17. marta, Sigmar Gabrijel, lider njemačkog SPD podržao je Olandovu ideju da se pridje reviziji Evropskog budžetskog sporazuma ističući da treba promijeniti misao Angele Merkel da se „demokratija mora prilagoditi tržištu“ u da se „tržište mora prilagoditi demokratiji“. I bivši italijanski premijer Masimo d'Alema je pružio podršku ideji o reviziji Evropskog budžetskog sporazuma smatrajući da to predstavlja istorijsku prekretnicu i vraćanje poverenja u jednu pravedniju Evropu. Ipak, koliko god skromno, čule su se i riječi samo kritike jer su sve ove partije bile na vlasti kada su se evropske države dogovarale o kreiranju i uvodjenju eura i kada su širom otvorili vrata neoliberalizmu....
Glavni kandidati i glavna priča: Nema nikakve sumnje - Nikola Sarkozi i Fransoa Oland dva su najozbiljnija kandidata za prvi krug izbora.
Dijagrami njihove popularnosti se skoro dotiču: Nikola Sarkozi vodi sa 28,5 odsto već obezbijedjenih glasova, dok Fransoa Oland ima 27
odsto, ali i to sve zavisi od kompanija koje istražuju javno mnenje. Po nekima vodi Oland sa 29 odsto glasova. Treći kandidat zaostaje za njima (sa 14,5%) i to je mjesto za koje se sada bore dva kandidata**. Nadmoćnost dva prva kandidata se ogleda i u tome što oni diktiraju teme kampanje drugim kandidatima.Nikola Sarkozi, u cilju da privuče glasove ekstremne desnice, i sada, kao i na predhodnim izborima igra na kartu osiguranja bezbjednosti francuskog stanovništva i smanjenja priliva stranih državljana, tražeći da se njihov broj limitira na 100.000, umjesto dosadašnjih 180.000 dozvola boravka godišnje. Zbog toga, Sarkozi traži - reviziju Šengenskog ugovora. Što se tiče drugih mjera, on predvidja reforme koje bi Francusku približile Njemačkoj, najboljem djaku neoliberalizma, i povratile joj ocjenu tri A koju je tako neslavno izgubila u januaru.
Ipak, ozbiljna ekonomska situacija, visoka stopa nezaposlenih, zatvaranje industrijskih pogona (kao nedavano pogona čeličane Arsenol-Mital) kao i njegov nadimak da je „predsjednik bogatih“ tjeraju ga da ubedljivije zamisli svoj program i radi na povećanju državnog budžeta kroz povećanje poreza najbogatijeg sloja stanovništva i kroz program oporezivanja kapitala koji je smešten u stranim bankama.
Zahtjev za revizijom Evropskog budžetskog sporazuma: Dok Nikola Sarkozi dovodi u pitanje samo Šengenski ugovor, Fransoa Oland,
kandidat Socijalističke partije, traži reviziju Evropskog budžetskog sporazuma i odlučan je da ga ne ratifikuje kada taj predmet stigne pred francuski parlament u junu. On u nepridržavanju rigoroznog budžetskog balansa vidi način da se pokrene francuska privreda i smanji nezaposlenost, a povećanje državnog budžeta vidi u poreskoj stopi od 75 odsto za one čiji godišnji prihod prelazi - milion milion eura. Osim toga, predvidja mere za učvršćivanje socijalne države i spreman je da se uhvati u koštac sa tiranijom finansijskog kapitala.
Trećeplasirani kandidat je u ovom trenutku Žan-Lik Melanšon, kandidat Fronta ljevice, koji čine njegova Partija ljevice, Komunistička partija i trockistička grupacija Ujedinjena ljevica. On je već ostavio iza sebe Narodni front, partiju ekstremne desnice (13%) koja je na posljednjim predsjedničkim izborima držala treće mjesto, a na izborima 2002. čak ušla u drugi krug. Izgleda da glavne ideje Narodnog fronta koje bi se mogle rezimirati sa „proizvoditi i kupovati francusko, zazirati od stranaca, sumnjati u Evropu i boriti se protiv islamizacije Francuske“ više ne mogu da obezbijede dovoljan broj glasova. Ili većina njihovih glasača smatra da su dobro zastupljeni i sa Nikolom Sarkozijem?
Front ljevice je sada značajna politička snaga, tim prije što je još uvijek u usponu. Od prvog mitinga koji je Melanšon organizovao na Bastilji i okupio oko 120.000 učesnika (mnogo više nego i Sarkozi i Oland na njihovim mitinzima), njegova popularnost ne prestaje da raste. Jasno ističući da je Front ljevice antikapitalistička partija, njegov program je usmeren na stvaranje pravedne države, nacionalizaciju vitalnih privrednih preduzeća i banaka, jačanje sada zapostavljenih sektora javnih službi kao što su prosveta i zdravstvo, povećanje minimalnog ličnog dohotka na 1.700 eura, dugoročni ekološki razvoj, itd. Bastilja, kao visoko simbolično mjesto odakle je i počela Francuska revolucija, nije slučajno
izabrana, Melanšon je na mitingu tražio novi Ustav, tj. ukidanje Pete i osnivanje Šeste francuske republike. Po njegovim riječima on plovi na talasu Arapskog proljeća i pokreta indigniranih Grčke i Španije. Njegov poziv na gradjansku revoluciju se upisuje u globalne tokove nezadovoljnog stanovništva cijelog svijeta.Tako Melanšon „igra i dobija“, ali na račun glasova koji bi išli Fransoa Olandu. Ovakvom situacijom je jedino zadovoljan Nikola Sarkozi, jer sve to objektivno slabi izglede Olanda da povede u prvom krugu. Ostaje da se vidi na samim izborima koliko će Francuza glasati za Melanšona, ili će se odlučiti za „koristan glas“ i dati ga Olandu da bi ojačali njegove pozicije nasuprot Sarkozija koji uspješno privlači glasove ekstremne desnice.
Do tada, Francuska živi predizbornu groznicu i prati defile kandidata i tema koje često nemaju dodira sa njihovim svakodnevnim životom, toliko da se neki komentatori već brinu koliki će biti procenat onih koji uopšte neće izaći na glasanje.
Dragica MUGOŠA
