Crna Gora nije riješila 398 prijava za dobijanje „zlatnog pasoša“, u okviru programa ekonomskog državljanstva koji je zvanično ukinut krajem 2022. godine, otkrio je Izvještaj Evropske komisije o Crnoj Gori.
U tom dokumentu se navodi da je na dan, 15. jun 2023. godine, 398 prijava još bilo neriješeno.
“Na Crnoj Gori je da osigura da se zahtjevi koji su na čekanju prema nedavno ukinutoj šemi državljanstva investitora pregledaju i obrađuju u skladu sa najvišim mogućim sigurnosnim standardima. S tim u vezi, Vlada je u maju 2023. godine usvojila odluku o formiranju Koordinacionog tijela za praćenje i sprovođenje neriješenih prijava u okviru ove šeme”, navodi se u Izvještaju EK.
Šema
Šema državljanstva investitorima je prekinuta krajem 2022. godine.
U periodu od januara 2019. do decembra 2022. podnijeto je 556 zahtjeva (556 podnosilaca zahtjeva i 1.281 član porodice). Do 15. juna 2023. godine Vlada je donijela 954 pozitivne odluke (293 podnosioca zahtjeva i 661 član porodice).
Dana 15. juna 2023. godine, 398 prijava je još bilo neriješeno, navedeno je u Izvještaju.
Crnogorski pasoš, koji omogućava putovanje u 124 zemlje bez vize, uglavnom traže državljani Ruske Federacije i Kine. Za pasoš je bilo potrebno uložiti najmanje 250.000 eura, uglavnom u stambene prostore u okviru hotelskih kompleksa.
Sporna praksa
Sporno je što je Crna Gora krajem prošle godine zvanično ukinula program ekonomskog državljanstva i o tome informisala Evropsku uniju. Ipak, u proceduri se nalazi još 400 zahtjeva koji se rješavaju i koji izazivaju podozrenje EU, ali i Vašingtona jer su aplikanti mahom državljani Ruske Federacije.
Bivša Abazovićeva vlada je sredinom 2022. godine ponudila Briselu da nastavi projekat i da novac bude servisiran za vraćanje kineskog kredita, ali je ta ideja odbijena. Stoga je Vlada, na „mala vrata“, nastavila taj projekat kroz navodno rješavanje aplikacija koje su predate prije 31. decembra 2022. godine. Tim potezom tehnička vlada rizikuje da našoj državi bude ukinut – bezvizni režim sa EU.
EU je više puta pozvala Crnu Goru da ukine program ekonomskog državljanstva, „zbog rizika poput pranja novca, finansiranja terorizma i organizovanog kriminala“.
Iz Abazovićeve vlade je više puta saopšteno da je program ekonomskog državljanstva Crnoj Gori donio investicije od 300 miliona eura i dodatnih 70 miliona državnoj kasi, od plaćenih naknada.
Crna Gora jedna je od zemalja koja je pod pomnim nadzorom Evropske komisije zbog potencijalnih rizika koje izazivaju ekonomska državljanstva. To je objavljeno u Izvještaju EK o praćenju bezviznih režima.
“Komisija je sarađivala sa svim zemljama koje koriste šeme za investitorsko državljanstvo u cilju sprečavanja i ublažavanja mogućih bezbjednosnih rizika za EU. U ovom trenutku, određeni broj trećih zemalja bez viza je pod pomnim nadzorom zbog potencijalnih rizika koje izazivaju njihovi programi državljanstva po ulaganju ili njihovi planovi da uspostave takve šeme. To uključuje Albaniju, Crnu Goru i Sjevernu Makedoniju, kao i Vanuatu i neke zemlje na Karibima”, navodi se u tom izvještaju.
Komisiji sporno što Rusi i Bjelorusi ulaze u Crnu Goru bez viza
U Izvještaju se navodi da je, radi usklađivanja nacionalnog zakonodavstva sa pravnim tekovinama EU, Crna Gora uvela vize za stanovnike Ujedinjenih Arapskih Emirata, kao i za državljane Kube i Ekvadora u januaru, aprilu i maju 2023. godine koji su ranije imali koristi od bezviznog ulaska u Crnu Goru.
“Međutim, postoji 12 zemalja koje su na listi beviznog režima za Crnu Goru, ali ne i za EU, od kojih sedam uživa trajno izuzeće od viza (Azerbejdžan, Bjelorusija, Kina, Kuvajt, Katar, Rusija, Turska), a pet ima sezonsko ukidanje viza za ulazak u Crnu Goru iz turističkih razloga između aprila i oktobra (Jermenija, Egipat, Kazahstan, Saudijska Arabija, Uzbekistan). Odluka o sezonskom ukidanju viza, koju je Vlada usvojila u aprilu 2023. godine, uključuje preventivne mjere protiv rizika od zloupotrebe bezviznog režima, kao što je potreba da se bude dio organizovane turističke grupe”, piše u Izvještaju.
Državljani Bjelorusije i Rusije su bez viza do 30 dana na stalnoj osnovi, kao i državljani Kine ako su u organizovanim turističkim grupama.
Međutim, neophodan je dalji napredak u usklađivanju vizne politike Crne Gore sa listom zemalja EU za koje je potrebna viza a ne samo pasoš. Posebno ako se odnosi na zemlje koje predstavljaju rizik od neregularne migracije ili bezbjednosti za EU.
