Francuski list "Moniteur" od 2. februara 1790. godine piše i ovo: "Jedne istorijske novine sadrže ove pojedinosti o Crnoj Gori: Crnogorci su slovenska nacija i žive u planinama koje se nalaze između dalmacije i Albanije”.
Prva, dosad poznata, knjiga na francuskom jeziku o Crnoj Gori i Crnogorcima je "Memoar o Crnoj Gori" autora Francuza Adrijana Diprea, objavljena u Parizu 1811. godine. Njen autor Dipre - ataše u francuskom Ministarstvu spoljnih poslova - nije bio naklonjen Crnoj Gori i Crnogorcima, ali to njegovo djelo veoma je korisno i značajno za proučavanje istorije crnogorske drzave i nacije. Adrian Dipre u toj knjizi govori o Crnogorcima kao posebnom narodu i naciji i označava ih etnonimom i nacionimom Crnogorci.
Francuske vojskovođe i Crnogorci: Francuski car Napoleon Bonaparta je iz Pariza, 9. februara 1808. godine, pisao svom maršalu, guverneru ilirskih provincija, Ogistu Marmonu "Kako to da i nikada ne pišete o Crnogorcima? Ne treba biti krut; treba među njih ubaciti agente radi pridobijanja prvaka te zemlje." Nešto ranije, tokom crnogorsko-francuskih oružanih sukoba Napoleon se interesovao za Petra Petra I Petrovića Njegoša i Crnogorce. On je 28. januara 1808. godine, iznenađen vijestima o teškim borbama sa crnogorskim trupama, pisao francuskom guverneru Dalmacije:"Držite agenta uz crnogorskog vladiku i nastojte pridobiti toga čovjeka” Dakle, francuski car Napoleon Bonaparta piše o Crnogorcima kao posebnom etnosu i naciji.
Francuski maršal Ogist Marmon napisao je “Memoare”, koji su objavljeni u Parizu 1857. godine. U svojim Memoarima pise za Crnu Goru i ovo: "To je zemlja visokih planina i sa najtežim prilazom. Njeno stanovništvo je slovenskog porijekla i pravoslavne vjere. Od nezapamćenih vremena, Crna Gora se oslobodila od dominacije otomanske Porte i skadarski paša nikad nije uspio da je potčini". Maršal Ogist Marmon, u svojim Memoarima, piše i to da "Crnogorci govore čistim slovenskim jezikom".
Maršal Marmon, koji je ratovao s Crnogorcima, piše o njima kao narodu slovenskog porijekla, koji govori slovenskim jezikom, a ne pominje “srpsko porijeklo i srpski jezik” . Iz opisa Crne Gore i Crnogoraca maršala Marmona možemo saznati brojne istorijske činjenice i dokaze i o etničkom postojanju, životu i trajanju samosvojnog crnogorskog naroda i crnogorske nacije s početka 19 vijeka.
Umjetnici i istoričari o Crnogorcima: U Parizu se 31. marta 1849. godine prvi put izvodila opera pod nazivom "Crnogorci". Liberto su napisali E. Alboaz i Žerar d Nerval (Žerar Labrini). Francuski slikar iz 19 vijeka Teodor Valerio, koji je boravio u Crnoj Gori i naslikao dosta portreta i slika Crnogoraca i Crnogorki, njih je doživljavao, opisivao i označavao kao - kao pripadnike posebnog naroda i nacije.
Francuski istoričar Fransoa Lenorman napisao je knjigu "Crna Gora i Turska", koju je u Parizu objavio 1865. godine. Lenorman, koji je boravio u Crnoj Gori i upoznao Crnogorce neposredno, u toj knjizi Crnogorce naziva vlastitim nacionalnim imenom Crnogorci i kaže da su slovenski narod, a ne naziva ih Srbima. U toj knjizi Lenorman je prezentirao sijaset istorijskih dokumenata o samosvojnosti crnogorskog naroda.
I slavni mislilac Fransoa Volter je znao da postoje Crnogorci kao posebna nacija i narod, pa je 1785. godine govorio da u Evropi postoji i jedan »
Utisci Francuza koji su bili u Crnoj Gori: Francuski pukovnik Vijala de Somijer, koji je bio u Crnoj Gori i napisao knjigu »Istorijsko i političko putovanje u Crnu Goru« (1820) govori da su »Crnogorci nacija koja ljubomorno čuva svoju slobodu, u kojoj živi duh nacionalne nezavisnosti«.
Francuski diplomati na Cetinju Ogist Žerar, koji u svojim Memoarima piše o Crnogorcima, i Moris Triber, povjesničar Pjer Kokel, te Šarl Loazo, A. Vireli, književnica Žiliet Adam, koja je o Crnoj Gori napisala ogled 1879. godine te Ezen Kerzolo u djelu "Dans la Montagne noire", 1882, francuski istoričar Ežen Maton u knjizi "Histoire du Montenegro", pa i Žan Erdik 1883. godine je u djelu "Autor de la bulgarie-Bouches de Cattaro" (1883.), piše da je na Cetinju bio i dodaje: "Bio sam primljen srdačno, na francuski način, od jednog čistokrvnog Crnogorca, koji je bio Parižanin, vojvode Boža Petrovića". Potom govori o knjazu Nikoli, da je: "uprkos vaspitanju u Trstu i Parizu ostao u duši Crnogorac", a za nacionalnog Crnogorca veli: "Crnogorac vise voli čast nego novac, a narod je siromašan i na neki način ponosan na svoje siromaštvo kao i na nezavisnost".
U djelu francuskog oficira, pukovnika Vijale de Somijera, "Političko i istorijsko putovanje u Crnu Goru", Pariz, 1820. godine nalazimo, između ostalog, i brojne podatke o tadašnjem životu crnogorskog etnosa i crnogorske nacije. Vijala, koji je bio među Crnogocima i upoznao ih neposredno, govori o Crnogorcima u etničkom i nacionalnom smislu i ne tretira ih kao Srbe iz Crne Gore. U Francuskoj je Vijalino djelo doživjelo zapažen publicitet. Prikazujući Vijalinu knjigu, francuski pisac Etienne de Senancour /Sinenankur-1770-1846/, u radu, u obimu od šest stranica govori o Crnogorcima, pa konstatuje: "Nezavisnost Crnogorcima nije dovoljna, jedino propast Otomana bi ih zadovoljila".
Francuski aristokrata i diplomata baron Adolf d Avril, /Adolphe d Avril/, koji je radio kao sekratar francuskog diplomatskog poslanstva na Cetinju 70-tih godina XIX vijeka, autor knjige "La
Crnogorci kao slobodni pojedinci: Francuz Siprien Rober, Njegošev savremenik, koji je više godina boravio među balkanskim narodima, je u Parizu 1844. godine u studiji "Les Slaves de Turquie" u clanku "Crnogorci" napisao i ovo: "Crnogorac je slobodni mislilac u selu, lija sa hiljadu lukavstava u borbi, ali plemeniti pojedinac". Siprien Rober Crnogorce etnički i nacionalno prepoznaje kao Crnogorce, ne smatra iz Srbima iz Crne Gore. Elem, izvanjci i stranci, naravno, i Francuzi, su o Crnogorcima ostavili brojne pisane tragove tokom 18 i 19 vijeka detektujući i deskriptujući ih kao zasebnu etnicku i kulturno-politicku zajednicu.
Da su Crnogorci poseban južnoslovenski narod svjedoči i knjiga francuskog istoričara Pjera Kokela "Istorija Crne Gore i Bosne", objavljena 1895. godine u Parizu. Da su Crnogorci posebna nacija, odvojeni i različiti od Srba, možemo naći podatke u knjizi francuskog opata Stanisla Nojra, koji je pisao o Crnogorcima, koje je upoznao prilikom posjete Crnoj Gori, i o tome govorio na skupu Akademije nauka, knjizevnosti i umjetnosti u Lionu 28. januara 1879. godine i potom to objavio u svojoj knjizi "Nekoliko dana u Dalmaciji i Crnoj Gori". On kaže i ovo: "Crnogorci su visoki i vrlo stasiti, izgleda istovremeno ratničkog, plemenitog i skromnog". O Crnogorcima kao naciji pisao je i francuski slavista K. Kurier u 19 vijeku. Dr Alfred d Buljon je francuski ljekar koji je proveo godinu dana na crnogorskom Dvoru. On kriticki govori o Crnogorcima, njihovom načinu života a za knjaza Nikolu kaže i ovo: "To je pravi ali otmjeni Crnogorac koji se dijelom školovao u Francuskoj i koji govori više jezika".
