Crnogorska istorijska čitanka pamti veliki broj važnih datuma i događaja na kojima su izvojevane velike pobjede ili donesene važne odluke, a takav je 16. februar 1944. godine kada je u Kolašinu održano Drugo zasijedanje Zemaljskog antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja (ZAVNO) za Crnu Goru i Boku.
Povodom 80 godina od Drugog zasijedanja ZAVNO, Savez udruženja boraca Narodnooslobodilačkog rata i antifašista Crne Gore podsjeća da je zasijedanju prethodila osnivačka Skupština ZAVNO, najvišeg političkog i predstavničkog tijela NOP-a Crne Gore i Boke.
Podrška odlukama AVNOJ-a
- Na Drugom zasijedanju ZAVNO Crne Gore i Boke data je puna podrška odlukama Drugog zasijedanja Antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja
Jugoslavije (AVNOJ) u Jajcu 29. novembra 1943. godine. Odlukama AVNOJ-a, kao vrhovnog zakonodavnog i izvršnog predstavničkog tijela naroda Jugoslavije, u čijem su radu učestvovali i delegati iz Crne Gore ozakonjene su osnovne postavke i karakteristike novog državnog uređenja zasnovanog na demokratskom federativnom principu, uz neotuđivo pravo svakog naroda na samoopredjeljenje, uključujući pravo na otcjepljenje ili ujedinjenje sa drugim narodima – saopšteno je iz SUBNORA Crne Gore.
Naglašeno je da su utvrđene državne teritorije i granica svake republike, a manjinskim narodima su garantovana sva nacionalna prava. Crna Gora je ušla u federaciju ravnopravno sa drugim jugoslovenskim republikama i narodima, čime je potvrđeno njeno samoopredjeljenje za svoju državnost.
- Odlukama AVNOJ-a, koje je Crna Gora podržala na zasijedanju u Kolašinu 16. februara 1944. godine, udareni su temelji nove demokratske, federativne, građanske države ravnopravnih narodna i narodnosti. Zasijedanja ZAVNO 1943. i 1944. godine, predstavljaju značajnu fazu u vertikali crnogorske državnosti, započete izgradnjom narodne vlasti u toku NOB-a , najprije Skupštinom crnogorskih i bokeljskih rodoljuba u Manastiru Ostrog 8. februara 1942. godine, preko Crnogorske antifašističke skupštine narodnog oslobođenja (CASNO) od 13. do 15. jula 1944. godine, do Narodne skupštine Crne Gore 17. aprila 1945. godine, saopštavaju iz SUBNORA Crne Gore.
ZAVNO Crne Gore i Boke je osnovan na zasijedanju narodnih predstavnika, održanom 15. i 16. novembra 1943. godine u Kolašinu, na kojem je konstituisan kao najviše predstavničko i političko tijelo Narodnooslobodilačkog pokreta Crne Gore i Boke. Za predsjednika je bio izabran Niko Miljanić. Odluke Drugog zasijedanja AVNOJ-a, stalno jačanje Narodnooslobodilačkog pokreta u Crnoj Gori poslije tog zasijedanja i razvoj narodne vlasti omogućili su nove korake u izgradnji državnosti Crne Gore. Izvršni odbor ZAVNO-a Crne Gore i Boke je 3. januara 1944. donio proglas u kojemu je pozvao stanovništvo na još odlučniju borbu protiv fašističkih okupatora i kvislinga.
Partijska organizacija
Pokrajinski komitet KPJ za Crnu Goru i Boku, Izvršni odbor ZAVNO-a i štab Drugog udarnog korpusa preduzimali su u prvoj polovini 1944. niz mjera za proširenje tekovina izvojevanih na području Crne Gore i Boke krajem 1943. godine.
Na inicijativu Pokrajinskog komiteta partije, u Kolašinu, Andrijevici i Beranama održan je u zimu i proljeće 1944. godine veliki broj kurseva za partijske radnike. U prvoj polovini 1944. godini održana su dva dvomjesečna kursa, kroz koje je prošlo 190 rukovodilaca – članova sreskih i opštinskih komiteta partije i SKOJ-a. Istovremeno je pri štabu Drugog udarnog korpusa i komandama područja održano više kurseva za niže i više oficire i neke specijalne službe (sanitet, inžinjerci, artiljerci).
Partijska organizacija na području Crne Gore, koja je imala šest okružnih, 11 sreskih, jedan reonski, 25 opštinskih komiteta i 167 osnovnih partijskih organizacija, razvila je u to vrijeme najširu političku aktivnost u mobilizaciji svih ljudskih i materijalnih rezervi u Crnoj Gori za konačnu pobjedu.
