Tokom protekle decenije došlo je do progresivnog pogoršanja odnosa između Njemačke i njenih južnih partnera u eurozoni. U jeku dužničke krize ovog bloka, grčki demonstranti prikazali su kancelarku Angelu Merkel s brkovima Adolfa Hitlera, što je bio surov način da kritikuju bolne strukturne reforme i mjere štednje o kojima su države povjerioci pregovarale s Atinom.
Tamo gdje su Grčka i Njemačka nekada personifikovale razdor između evropskog juga i sjevera, Italija je posljednjih godina preuzela jednu od uloga zbog ogromnog državnog duga. Rani dani pandemije pogoršali su stvari između Berlina i Rima, jer su italijanski političari optužili Njemce za nedostatak solidarnosti u vrijeme duboke krize.
Srećom, postoje znaci da se ovaj prekinuti odnos napokon popravlja. Njemačka je željna da pomogne prekomorskim pacijentima Covid-19, uključujući mnoge u Italiji, i pokrenula je kampanju dodvoravanja kako bi poboljšala svoj ugled u zemlji. Merkel je postala jedan od najcjenjenijih italijanskih europskih saveznika nakon što je zagovarala veliki fond za oporavak od pandemije, suočivši se s protivljenjem štedljivih zemalja poput Holandije i Austrije. Iako su mišljenja o Evropskoj uniji u Italiji i dalje ledena, došlo je do laganog otapanja prema najmoćnijoj državi bloka.
Još je potrebno popraviti neke stvari. Od stvaranja eura, Berlin je branilac budžetske discipline i monetarne ispravnosti. U Briselu je Njemačka insistirala na sprovođenju fiskalnih pravila poput Pakta stabilnosti i rasta koji ograničavaju veličinu nacionalnih deficita i dugova.
U upravnom savjetu Evropske centralne banke, Bundesbanka je već dugo zaokupljena prijetnjom inflacije i skeptična je prema neortodoksnim mjerama poput kupovine obveznica koje su ograničile troškove pozajmljivanja zemljama poput Italije. Političari u južnoj Evropi optužili su Njemačku da svojim zemljama nameće kažnjavanje štednjom, kriveći je za sve, od raspada infrastrukture do neefikasnih zdravstvenih usluga.
Covid-19 je ove kritike u početku činio glasnijim. Italijanski premijer Đuzepe Konte u martu je na njemačkoj televiziji tražio kohezivniji odgovor EU na pandemijski šok. U maju je Demosova anketa objavljena u italijanskom listu La Repubblica pokazala da je udio Italijana koji su rekli da vjeruju Njemačkoj opao sa 42%, koliko je iznosio u januaru 2019. na 26% u aprilu 2020. godine, što je Berlin svrstalo na isti nivo kao Peking i odmah iza Moskve.
Situacija se promijenila u odnosu na te mračne dane. Činilo se da se njemačka javnost, dugo skeptična prema evropskoj solidarnosti, omekšala. Dramatične slike koje su stizale iz Italije tokom prvog talasa pandemije, uključujući vojsku koja je prevozila mrtvačke kovčege iz Bergama, jer su lokalna groblja bila pretrpana, potresle su zemlju koja je u to vrijeme bila znatno manje pogođena novim koronavirusom. Njemačka vlada prebacivala je pacijente iz jedinica za intenzivnu njegu u Lombardiji i drugim regionima u svoje manje pretrpane bolnice.
Još dublji pomak dogodio se tokom proljeća, kada je Merkel odustala od svog dugogodišnjeg protivljenja nagomilavanju velike količine duga na nivou EU. U julu su se evropski lideri dogovorili da sastave fond „Next Generation EU“, vrijedan 750 milijardi eura za isplatu bespovratnih sredstava i zajmova državama članicama, u zavisnosti od njihovih ekonomskih potreba. Merkel je pomogla da se savlada protivljenje zemalja bloka „štedljive četvorke“, uključujući Šveđane i Fince, kao i Holanđane i Austrijance, koji se plaše da će novac biti potrošen na pogrešan način. U decembru, kada su se Mađarska i Poljska opirale fondu zbog odredbi koje ga povezuju s poštovanjem „vladavine prava“, Merkel je ponovno posredovala u dogovoru. U očima Italije, veliki protivnik je postao veliki igrač spreman na kompromis.
Vatrena Njemačka više nije toksičan kao nekada. U oktobru, kada je Konte morao da napusti sastanak Savjeta EU zbog domaćih angažmana, on je delegirao Merkel za ključne pregovore o pandemijskom fondu, što je potez koji bi prije samo godinu bio nezamisliv.
Italijani sve više na njemačku kancelarku gledaju kao na uspješnog lidera, takođe zahvaljujući njenom kompetentnom upravljanju pandemijom. U decembru je anketa Quorum-YouTrend pokazala da većina ispitanika misli da je ona bila najbolji lider tokom krize. Imala je prednost od 15 procentnih poena u odnosu na Kontea.
Sredinom decembra, kada je Merkel najavila veća ograničenja i zatvaranja u Njemačkoj, italijanska vlada odlučila je da preispita ublažavanje svojih pravila tokom Božića. Tamo gdje vode Nijemci, slijede ih Italijani.
Odnosi između Njemačke i južne Evrope ostaće komplikovani. Budući smjer monetarne politike i upotreba pandemijskog fonda samo su dva pitanja oko kojih će nesporno doći do neslaganja s Italijom. Ali, za sada je približavanje Berlina i Rima dobra vijest za eurozonu. Dokazuje da je Evropa u stanju da pokaže da jedinstvo ima svrhu, čak i u vanrednom trenutku.
