Vijeće Apelacionog suda u ukidnom rješenju (strana 8, pasus 3) navodi dio izreke prvostepene presude u dijelu pod tačkom 1: „da su optuženi Eduard Šišmakov i Vladimir Popov, radi realizacije kriminalnog plana, za sebe odredili da planiraju izvršenje krivičnih djela u budućnosti, da daju uputstva i naredbe pripadnicima kriminalne organizacije za izvršenje krivičnih djela, da obezbjeđuju novac i materijalna sredstva za izvršenje krivičnih djela i da sami vrše krivična djela“.
0KO JE PISAO ODLUKU?
S tim u vezi, vijeće Apelacionog suda navodi da je izreka prvostepene presude nerazumljiva, prvenstveno - kada su i na kojem mjestu optuženi kao organizatori lično i posredstvom drugih vrbovali lica za pripadnike kriminalne organizacije, odnosno kojim pripadnicima su izdavali naredbe i uputstva?
Sudijama je, očito, bilo nerazumljivo i koje tačno naredbe i uputstva su im stavljali u rad, te kako i na koji način su vršili njihov nadzor i kontrolu, kao i što bi to predstavljalo konkretne radnje organizatorske prirode u odnosu na pripadnike, zbog čega je u tom dijelu činjeničnog opisa izreke izostalo jasno određenje koje su to radnje ovi optuženi preduzimali kao organizatori kriminalne organizacije u cilju ostvarivanja kriminalnog plana i stvarnog funkcionisanja te kriminalne organizacije...
Pored navedenog, vijeće Apelacionog suda na istoj strani 8 navodi da - ,,organizator kriminalne organizacije, koji stvara organizaciju, donosi konkretne odluke, vrši podjelu konkretnih zadataka, naređuje njihovo izvršenje, zatim nadzire i kontroliše pripadnike kriminalne strukture, te odlučuje o podjeli eventualno protivpravno stečene imovinske koristi“.
Sada moram sa čuđenjem pitati – ko je pisao ovu odluku, koja je očigledno iz drugog pravnog sistema, u kom krivično djelo stvaranje kriminalne organizacije ima potpuno druga bitna obilježja.
Ovo ću sada izanalizirati, ne zbog vijeća Apelacionog suda – njima nema pomoći - već zbog postupajućih sudija u Specijalnom odjeljenju. Ali i drugih, da ih slučajno ne „hipnotiše“ ovo mišljenje.
Iz iznijetog proizilazi frapantna činjenica: vijeće Apelacionog suda – ili, možda, neko drugi – potpuno pogrešno tumači što su bitna obilježja bića krivičnog djela stvaranje kriminalne organizacije iz člana 401a KZCG i kada je ono dovršeno kao takvo.
KRIMINALNA ORGANIZACIJA
Prvo navodim zakonsku definiciju i uslove koji su potrebni da bi postojalo ovo krivično djelo.
Kriminalnom organizacijom iz stava 1 člana 401a KZCG smatra se organizacija koju čine tri ili više lica čiji je cilj vršenje krivičnih djela za koja se po zakonu može izreći kazna zatvora od četiri godine ili teža kazna, radi sticanja nezakonite dobiti ili moći, ukoliko su ispunjena najmanje tri od sljedećih uslova: 1) da je svaki član kriminalne organizacije imao unaprijed određeni ili očigledno odredivi zadatak ili ulogu; 2) da je djelovanje kriminalne organizacije planirano na duže vrijeme ili na neograničeni vremenski period; 3) da se djelovanje kriminalne organizacije zasniva na primjeni određenih pravila unutrašnje kontrole i discipline članova; 4) da se djelovanje kriminalne organizacije planira i sprovodi u međunarodnim razmjerama; 5) da se u djelovanju kriminalne organizacije primjenjuju nasilje ili zastrašivanje ili da postoji spremnost za njihovu primjenu; 6) da se u djelovanju kriminalne organizacije koriste privredne ili poslovne strukture; 7) da se u djelovanju kriminalne organizacije koristi pranje novca ili nezakonito stečene dobiti ili 8) da postoji uticaj kriminalne organizacije ili njenog dijela na političku vlast, sredstva javnog informisanja, zakonodavnu, izvršnu ili sudsku vlast ili na druge važne društvene ili ekonomske činioce.
Iz odluke vijeća Apelacionog suda proizilazi jasno da se ne razumije kada je krivično djelo stvaranje kriminalne organizacije dovršeno (svršeno)?!
To se da zaključiti iz navedenog pasusa sa strane 8 ukidnog rješenja, gdje konstatuju da organizator kriminalne organizacije vrši podjelu zadataka i naređuje njihovo izvršenje, te odlučuje o podjeli eventualno stečene protivpravne imovinske koristi.
Stvaranje kriminalne organizacije u krivično pravnom smislu je dovršeno kada su ispunjena tri obavezna uslova, plus još tri od osam propisanih fakultativnih elemenata. Ni u obaveznim, ni u fakultativnim elementima ne spominju se naređenja za izvršenje zadataka, a to znači da nema naređenja za izvršenje uloga koje su pojedini članovi prihvatili, nema i ne može ih biti sve dok organizacija ne bude formirana u krivično pravnom smislu, a kako to Krivični zakonik Crne Gore predviđa.
VRŠENJE KRIMINALNIH DJELA
Tek kada kriminalna organizacija bude formirana, odnosno kada ovo krivično djelo iz člana 401a KZCG bude dovršeno, može se preći u narednu fazu, a to je vršenje krivičnih djela za koja je i formirana kriminalna organizacija, a za koja se može izreći kazna zatvora od četiri godine ili teža kazna.
Organizator može izdavati naređenja i davati uputstva članovima organizacije za izvršenje krivičnih djela iz plana kriminalne organizacije ali, kako je rečeno, nakon što kriminalna organizacija bude formirana. No, ako izdaje naređenja ili daje uputstva, to znači da otpočinje sa izvršenjem drugog krivičnog djela.
Primjera radi, ako je kriminalna organizacija formirana za izvršenje krivičnih djela neovlašćena proizvodnja, držanje i stavljanje u promet opojnih droga iz čl. 300 KZCG, pa organizator naredi ili da uputstva svim članovima da kupe opojnu drogu - on i sam čini ovo krivično djelo putem podstrekavanja.
Dakle: organizator u konkretnom krivičnom djelu može učestvovati kao izvršilac, saizvršilac ili saučesnik u užem smislu (pomagač ili podstrekač). Prvostepeni sud je pravilno sve naveo, a posebno napadnute citate. Suština je da krivično djelo stvaranje kriminalne organizacije predstavlja pripremne radnje za vršenje krivičnih djela (a u zakonu je određeno kao posebno krivično djelo zbog posebne društvene opasnosti koju sadrži).
ŠIŠMAKOV I POPOV
Posebno je jasno da su organizatori kriminalne organizacije Eduard Šišmakov i Vladimir Popov, radi realizacije kriminalnog plana, za sebe odredili, u budućnosti, da planiraju izvršenje krivičnih djela, da daju uputstva i naređenja pripadnicima kriminalne organizacije za izvršenje krivičnih djela, daju novac i obezbjeđuju materijalna sredstva za izvršenje krivičnih djela i da sami vrše krivična djela.
Prvostepeni sud pravilno navodi da su organizatori, kao i uostalom svi pripadnici kriminalne organizacije, bili svjesni i htjeli izvršenje krivičnih djela iz kriminalnog plana, znali da je protivpravno, pa su to i prihvatili.
Pošto vijeće Apelacionog suda ne razumije ove razlike ili - što je najgore, želi da ih poništi izmjenom odredbi člana 401a KZCG, navešću jedan primjer.
Kada bi neko iz kriminalne organizacije Eduarda Šišmakova i Vladimira Popova vrbovao članove vijeća Apelacionog suda da vrše zloupotrebu službenog položaja, te da za potrebe kriminalne organizacije ukidaju prvostepene presude u neodređenom broju, onda bi oni bili vrbovani da to rade u budućnosti. Ako bi to članovi vijeća Apelacionog suda i prihvatili, onda bi postali pripadnici kriminalne organizacije i počinili bi krivično djelo stvaranje kriminalne organizacije iz člana 401a KZCG.
Ali ako bi nakon toga - radi realizacije kriminalnog plana koji su prihvatili, a po uputstvima organizatora kriminalne organizacije - protivno zakonu ukidali prvostepene presude, onda bi počinili krivično djelo zloupotreba službenog položaja ili neko drugo, a organizator isto djelo putem podstrekavanja ili pomaganja.
ULOGA SAŠE SINĐELIĆA
Konačno, prvostepeni sud kroz ulogu Sinđelić Saše (Aleksandra), a što je navedeno na strani 5 izreke pobijane presude, precizno iznosi kako je organizator vrbovao ovo lice.
No, primjera radi, još jednom da uzmemo da je Apelacioni sud u svemu bio u pravu, te da izreka pobijane presude u navedenom dijelu ne sadrži obavezne elemente bića krivičnog djela stvaranje kriminalne organizacije iz člana 401a KZCG, onda nije mogao ukinuti pobijanu presudu u tom dijelu i vratiti predmet na ponovno odlučivanje prvostepenom sudu, već je morao istu preinačiti u skladu sa članom 409, a u vezi s članom 387 ZKP-a zbog povrede Krivičnog zakonika Crne Gore.
U članu 387 stav 1 tačka 1 ZKP-a stoji: „povreda Krivičnog zakonika postoji ako je Krivični zakonik povrijeđen u odnosu na to da li je djelo za koje se optuženi goni krivično djelo“.
Ponavljam, Apelacioni sud tvrdi da krivično djelo stvaranje kriminalne organizacije iz člana 401a KZCG, a za koje se gone Eduard Šišmakov i Vladimir Popov, po nalaženju vijeća Apelacionog suda - nije krivično djelo, jer ne sadrži obavezne elemente. Ali ne preinačava presudu u tom dijelu zbog povrede Krivičnog zakonika, već je ukida i vraća prvostepenom sudu na ponovno odlučivanje?!
Jedino što mogu zaključiti jeste da su stvorili apsolutno podobnu situaciju da Specijalno tužilaštvo može u završnoj riječi da komotno odustane od krivičnog gonjenja ovih optuženih.
Ali postoji tu nešto - što bi latini rekli - „In vino veritas“. Naški rečeno, da ove povrede Krivičnog zakonika nema - a i sve kad bi se prihvatila silom na sramotu pravu i pravdi, onda bi se morali osloboditi svi optuženi za ovo krivično djelo - posebno oni iz Skaj aplikacija, jer ni tamo nigdje nijesu navedeni ovi nepostojeći elementi krivičnog djela stvaranje kriminalne organizacije iz člana 401a KZCG.
