Manastir Ostrog, jedno od najvećih evropskih svetilišta, postao je vlasništvo Mitropolije crnogorsko-primorske Srpske pravoslavne crkve, a da niko iz nadležnih službi i državnih institucija Crne Gore danas ne raspolaže podacima – kada je i po kojem rješenju upisano to vlasništvo!
U Upravi za nekretnine Crne Gore ne postojii zapisnik niti odgovarajuće rješenje na osnovu Zakona o premjeru, katastru i upisima prava na nepokretnosti da bi se otkrio način preregistracije vlasništva Manastira Ostrog, saznaje Portal Analitika. Jedino je izvjesno: preregistracija je obavljena u periodu između 14. marta 1990. godine i 11. marta 2010. godine.
U razradi mogućih načina na koji je došlo do promjene titulara svojine, može se osnovano zaključiti da su u posao tajne promjene vlasnika morale biti upoznate neke osobe sa visokih državnih adresa Crne Gore.
Prvobitno vlasništvo: Dokumenta kojima raspolaže Portal Analitika nedvosmisleno pokazuju da je Manastir Ostrog, sa katastarskim parcelama u dolini ispod svetilišta, još u doba FNR Jugoslavije, bio vlasništvo – Dobra manastira Ostrog.
U posjedovnom listu broj 1 iz 1954. godine je zapisano da u srezu Titogradskom, na teritoriji Slap Danilovgradski, a na katastarskoj opštini Vrela, pod rednim brojem 1,2,3,4,5 i 9 upisano vlasništvo nad Manastirom Ostrog, ali i velikim dijelom doline ispod manastira.
Nesporno je, svakako, da su sveštenici Srpske parvoslavne crkve godinama, decenijama vodili računa o manastiru, da su obavljali službu i čuvali mošti Sveca... Ali, Manastir Ostrog nije bio imovina Srpske pravoslavne crkve niti Mitropolije Cetinjsko-primorske kao pravnog lica: tadašnja komunistička država Crna Gora je, očito, imala razloga da ne dozvoli pravo svojine crkvi čiji je centar bio van Crne Gore.
Posljednja zvanična potvrda: Takvo pravno stanje ostalo je na snazi najmanje 36 godina. Posljednja zvanična potvrda da vlasništvo nad manastirom Ostrog nije mijenjano potiče od 14. marta 1990. godine.
Tada je ovjeren i potpisan Zapisnik o postupku izlaganja na javni uvid podataka o nepokretnostima, utvrđen premjerom i katastarskim klasiranjem zemljišta. Tročlana komisija na čijem je čelu bila Slavica Danilović, konstatovala je da je u popisnom listu br. 53 upisan Manastir Ostrog i utvrdila isto stanje kao i davne 1954. godine.
O sadržaju zapisnika, što je za ovu priliku veoma važno, upoznao se i pismeno potvrdio njegovu vjerodostojnost Serafim Kašić - Špiro, tadašnji upravnik Manastira Ostrog.
- Upoznat sam sa izloženim podacima o nepokretnostima evidentiranim u popisnom listu br. 53 KO Vrela i nakon pregleda elaborata i identifikacije katastarskih parcela izjavljujem: Nemam primjedbi i slažem se sa utvrđenim stanjem u vezi podataka o nepokretnostima, utvrđenim premjerom i katastarskim klasiranjem zemljišta, zapisao je Kašić.
Nikome tada iz struktire Srpske parvoslavne crkve nije smetalo - ili se, pak, nijesu smjeli javno žaliti – što nijesu upisani kao direktni vlasnici, nego su praktično bili samo korisnici i upravitelji Manastira Ostrog.
Rađanje ideje: Događaji koji su uslijedili početkom devedesetih, iz korijena su izmijenili Crnu Goru: novo crnogorsko rukovodstvo, koje je iznjedrila takozvana antibirokratska revolucija, upravo je 1990. godine (sjećate se: „Godine počinju januarom“) objeručke prigrlilo politiku zvaničnog Beograda.
Zakonomjerno, Srpska pravoslavna crkva postala je jedan od temelja novog političkog projekta, a srpski mitropolit Amfilohije vjerni partner vlasti u Beogradu i Podgorici. U tom cilju je i Vlada Crne Gore logistički podržala SPC kroz brojne donacije. Samo za izgradnju Hrama Hristovog vaskrsenja u Podgorici iz državnog budžeta je svojevremeno izdvojeno više miliona njemačkih maraka!
Da li se tada, u tim „olovnim vremenima“, rodila ideja da Srpska pravoslavna crkva brzopotezno pod svoje vlasništvo stavi vitalne sakralne objekte poput Manastira Ostrog? Nije tu riječ samo o duhovnosti: Manastir Ostrog donosi Srpskoj pravoslavnoj crkvi milione eura. Da li je zaista tada ideja spovedena u djelo, iako je Manastir Ostrog još 1961. godine proglašen za spomenik kulture Crne Gore i, kao spomenik kulture, trebalo da je imovina države?
Prema jednom izvoru Portala Analitika, promjena vlasništva je obavljena 1994. ili 1995. godine, u vrijeme kada je Milo Đukanović bio crnogorski premijer, a ministar pravde Filip Vujanović. Prema drugom izvoru, sve se tajno odigralo nakon rascjepa u DPS-u, kada je crnogorski državni vrh - tokom borbe protiv Miloševića - sklapao tajne dogovore sa mitropolitom Amfilohijem kako bi se srpski mitropolit „pacifikovao“.
Volšebna preregistracija vlasnika: Istinu znaju malobrojni, ali je sasvim izvjesno da je naredba o preregistraciji donešena uz znanje nekih ljudi iz državnog vrha.Zvanična provjera u Upravi za nekretnine Crne Gore, sprovedena marta ove godine, pokazala je da se kao titular svojine, „vlasnik, jedan kroz jedan“, vodi – Mitropolija cetinjsko primorska (Lista nepokretnosti, prepis 53). Ne postoji zapisnik o postupku izlaganja na uvid, nema evidencije o datumu preregistracije, nema zahtjeva i nema rješenja... Samo suva preregistracija titulara svojine! Narodski rečeno – stavljanje pred svršen čin.
Teško je povjerovati da bi običan državni činovnik imao drčnosti da bez ovlašćenja, mimo propisa, prepiše na SPC vlasništvo nad Manstirom Ostrog. Zato čovjeka koji je dao mig na odluku da Manastir Ostrog postane vlasništvo Srpske pravoslavne crkve treba tražiti u redovima vladajuće koalicije, tačnije vrha Demokratske partije socijalista. To je zasigurno neki od onih koji su maja 2006. godine na suverenističkim mitinzima usklikivali s ljubavlju Crnoj Gori, iako su - koju godinu ranije - iz svojine države Crne Gore otuđili biser crnogorske kulturne i istorijske baštine.
U godinama koje dolaze jedino će se sudskim postupkom moći utvrditi istina i, možda, ispraviti nečija loša odluka ili procjena.
Draško Đuranović
