Jedna od temeljnih vrijednosti današnjih evropskih društava je antifašizam i u tom smislu odnos prema 13.julu će biti na neki način i evropska legitimacija Crne Gore, ocijenio je u razgovoru za Portal Analitika prof. dr Šerbo Rastoder. Poznati istoričar je ponovio da bez 13. jula 1941. godine ne bi bilo ni 21.maja 2006. godine, dana kada je Crna Gora nakon 88 godina na referendumu obnovila svoju državnost.
Dan državnosti 13. jul naša država slavi u znak sjećanja na daleki 13. jul 1878. godine kada je na Berlinskom kongresu Crna Gora priznata kao 27. država svijeta.
Masovnost ustanka evropski fenomen: Govoreći o simbolici Dana državnosti Crne Gore, profesor Rastoder smatra da je 13. jul 1941. godine jedan od najznačajnijih datuma novije crnogorske istorije.
- „Crna Gora tog dana, svojim činjenjem, ušla u antifašistički front, ušla u napredno evropsko društvo i legitimisala se kao zemlja koja baštini vrijednosti antifašizma, rekao je Rastoder.
Istaknuti istoričar je ocijenio da je masovnost ustanka u Crnoj Gori bila evropski fenomen. '' U tom smislu nije slučajno Francuz Žan Pol Sartr primijetio da je u pitanju jedinstveni fenomen evropske antifašističke borbe''. Dr Rastoder smatra da će odnos prema 13. julu i njegovim tekovinama biti evropska legitimacija države i u crnogorskoj budućnosti.
- Ako bi se 13. jul posmatrao iz današnje perspektive, onda bi se moglo reći da je on prepoznat kao značajan datum crnogorske istorije. Naravno, taj datum će na svom značaju dobiti sve više i više, ukoliko Crna Gora bude sve više i više baštinila vrijednosti evropskog društva. Jedna od temeljnih vrijednosti današnjih evropskih društava je antifašizam i u tom smislu odnos prema 13.julu će biti na neki način biti i evropska legitimacija Crne Gore, rekao je Rastoder.
Odbaciti ideološko-političke vizure : Upitan u kojoj mjeri današnja Crna Gora temelji antifašističke vrijednosti koje su tekovina trinaestojulskog ustanka, imajući u vidu da pojedine političke stranke u Crnoj Gori - u nešto prikrivenijoj formi - baštine ideje koje su suprotne antifašizmu, Rastoder je kazao da suštinu 13.jula ne treba tumačiti kroz ideološko-političku vizuru.
- Antifašizam je opšti pokret za opšte dobro. U tom smislu ni jedna partija, niti jedan pojedinac nema pravo da baštini odnosno prisvaja tu vrijednost. Vjerujem da svaki napredni pojedinac u tom datumu treba da vidi jednu količinu iskustva na koju će temeljiti svoju političku aktivnost, pojašnjava dr Rastoder, nagklašavajući da je osporavanje antifašizma teško shvatiti i u protivurječnosti sa zdravo-mislećim stavovima.
„Antifašizam je opšti pojam. Komunisti su bili na čelu tog pokreta što je istorijski nedvosmisleno. Ali, posmatrati taj pokret iz ideološko-političke vizure je neprihvatljivo, tvrdi Rastoder.
Država da afirmiše tekovine 13. jula : Upitan šta sama država Crna Gora treba da uradi da bi njeni simbioli, Dan državnosti i njen identitet bili prihvatljivi za sve njene građane, jer dio građana ne priznaje simbole, himnu pa i samu državu, Rastoder kaže da treba suštinski pogledati šta predstavlja 13. jul 1941. godine u Crnoj Gori.
- To je opštenarodni pokret i zanimljivo je da su u tom ustanku učestvovali i neki prvaci onih političkih snaga koje danas ne priznaju Crnu Goru. Tu prije svega mislim na potonje četničke vođe, objašnjava Rastoder. On je rekao da današnja Crna Gora treba da više uradi na afirmaciji 13 jula kao antifašističkog pokreta i pokreta koji je proizišao iz jednog slobodarskog duha, a ne iz jedne uske ideološke vizure.
- Ukoliko država postupi na taj način ne vidim razloga da svi ne prihvatimo taj datum kao svoj - zaključio je u razgovoru za Portal Analitika istoričar prof.dr Šerbo Rastoder.
Nenad Zečević
