Crna Gora plaća cijenu višedecenijskog, nesmetanog urušavanja ionako slabo izgrađenog vrijednosnog sistema. Kič je uspostavljen u svim sferama života.
Milan Kundera je u svom djelu „Nepodnošljiva lakoća postojanja“ pisao u kojoj je mjeri kič našao svoje sigurno utemeljenje u političkom polju. Njegova konstatacija: „Kič je estetski ideal svih političara, svih stranaka i pokreta“, najbolju potvrdu je dobila na našim prostorima.
Nije bez razloga i bez ikakvog otpora Crna Gora postala otvoreno područje za širenje najgoreg kulturološkog, političkog i medijskog treša možda u istoriji čovječanstva, na kojem su se, očigledno, vaspitavale generacije novopridošlih političkih i „kulturnih“ elita crnogorskog društva. Malo je domova i u periodu obnovljene nezavisnosti Crne Gore u kojima nijeste mogli naići na programe, Pinka, Happyja, na rijalitije, ili beskonačno dosadne i glupave, jeftino urađene sapunice iz južnoameričkih, indijskih ili turskih kuhinja. Drugim riječima, političari ne vole „pametan narod“, jer on previše pita, previše traži i hoće da ograničava vlast.
„Pink“, Budva, SPC
Promjenom vlasti 30. avgusta 2020. dobili smo u punom zamahu rezultate takvih vrijednosnih modela, spojem svijesti iz devedesetih onih koji su tada, u kratkom periodu, promijenili i ideološku i nacionalnu svijest i generacije koja je odrastala na Pinkovim zvezdicama, Ceci, Jeleni, Seki, Esmeraldi, rialitijima, Sarapi, Mariću... Generaciji blaziranih likova koji slave pobjedu uz pojanje pjesama svojih „pink“ idola, dok se prestrojavaju u pobjedničke koalicije sa idejom da parazitiraju na ničim zasluženim mjestima po dubini i po širini.
Prava slika današnje Crne Gore je ideja kandidovanja Budve za evropsku prijestonicu kulture, kao dokaz da onaj koji živi u brlogu koji je sam stvorio taj brlog doživljava kao najviše dostignuće, uvjeren da će svi biti fascinirani i sa njim i sa brlogom. Budva je, zapravo, mjera i estetskog i etičkog sunovrata crnogorskog društva. Što to od autentične kulture može da ponudi Budva? „Top hil“? Pevaljke? Trubače? Pozorišta iz Srbije koja jedina nastupaju u Budva teatru? Bata Carevića dok pjeva „Veseli se srpski rode“?
Ta slika bi bila nepotpuna bez SPC, svetosavskog kiča, njihovog velikosrpskog nacionalizma i istorijskog revizionizma. Od pravoslavlja su napravili teatar apsurda u kojem se nehrišćanski ljudi i đeca ćeraju da gmižu po podu pred popovima, da ljube podove, da se samoponižavaju kako bi tobože pokazali što veće sluganstvo, što veće podaništvo svetosavlju, što zarobljeniji um. Ne samo da to nema veze sa tradicijom Crne Gore, nego je teško zamisliti da je Isus Hrist želio da od ljude pravi robove, sluge, krpe, a ne slobodne, ponosne ljude, koji ponosno i uspravno hodaju.
U međuvremenu se nastavlja agonija oko formiranja nove vlade Crne Gore. Da u Crnoj Gori imamo samo političare kojima je jedini interes Crna Gora, ta vlada bi odavno bila formirana. Ali jednačina u kojoj se želi spojiti velikopsrpski nacionalizam, salonski ili ogoljeni, svejedno, klerofašizam, rusofilstvo, Ratko Mladić, Sarapa, ... sa evropskim putem, po difoltu se čini teško rješivom. Očito da logika kako evropsku vladu treba da čine oni koji su dokazano za članstvo u EU, NATO, evropske civilizacijske vrijednosti, u Crnoj Gori ne važi, jer smo imali i do sada, a u međuvremenu i dobili generacije političara koji nemaju utemeljenje u crnogorskoj tradiciji, crnogorskom identitetu i koji Crnu Goru doživljavaju i kao dio interesa susjedne države.
Uostalom, to je odraz i onih koji su im omogućili da odlučuju o sudbini Crne Gore. Ne čudi da su se konzumenti Pinka, Hepija, rijalitija, španskih, indijskih i turskih novela tako lako navikli na sapunice oko formiranja vlada Crne Gore potonje tri godine, dok ćutke podnose te političke tragikomedije.
Narodna volja
Priča o naaaarooodnoj volji od 30. avgusta je još jedna mjera gluposti i primjer svođenja svijesti puka na nivo kišne gliste. Ne organizuju se izbori protiv nekog političkog subjekta, nego se glasa za različite opcije. Ko su onih 23,26% koji su glasali za Koaliciju „Zajedno“? Čija je to volja? Nenarodna? Kako je to narooodna volja da u vladi budu Demokrate koji su sa Urom osvojili 12,5%, a nije „Zajedno“ sa 23,26% glasova? I sa kim to Demokrate hoće nacionalno pomirenje u Crnoj Gori? Sa biračkim tijelom ZBCG? Pa oni dijele iste nacionalne, vjerske i političke nazore? Razlikuje ih samo stil.
Ne čudi što iz Srbije tu somnabulnu priču podržava njen predsjednik, A. Vučić, njegova vladajuća koalicija i tzv. patriotski blok, začinjeno pričom kako su Srbi opet diskriminisani, jer za njih nema mjesta u vladi Crne Gore, iako će sam Bog znati ko je sve Srbin u Crnoj Gori i otkad i ko se sve zove Crnogorcem, a da nikome nije jasno zašto? Muka je kad tzv. demokratska opozicija i tzv. profesionalni, nenaklonjeni vlasti mediji u Srbiji, podržavaju u Crnoj Gori ideologiju „Dveri“ i „Zavetnika“, dok u Srbiji na njih zapušavaju nos.
Očito je da „srpstvo“ ima prioritet nad EU, demokratijom, evroatlantskim vrijednostima. Bar je u Crnoj Gori jasno ko su proevroatlantske partije, ko se zalaže za evropske, demokratske i civilizacijske vrijednosti, a ko je saradnik velikosrpske, antievropske, proruske politike A. Vučića. Jer, svako objektivan vidi da Vučića ne interesuje članstvo u EU, da samo goli interes i povlašćeni položaj u trgovini sa EU drži Srbiju u poziciji kandidata.
U suprotnom, Srbija bi ekonomski bila srušena odlaskom stranih kompanija, koje su upravo uložile novac u Srbiju da bi nesmetano i bez dažbina, ograničenja i dodatnih troškova mogli plasirati svoje proizvode u EU sa tržišta sa jeftinom radnom snagom.
U Srbiji su podjele između vlasti i opozicije dostigle vrhunac. I pored ideološke suprotstavljenosti, tzv. demokratska opozicija ne može da shvati da dok god podržavaju radikalski narativ o Srbima u okruženju imaće ovog ili drugog Vučića na vlasti. Dok god u Srbiji nema nikakve reakcije na govor A. Vučića, izgovoren na proslavi novokomponovanog praznika Dana srpskog jedinstva, slobode i zastave u Nišu, kao vjekovne tradicije stare tri godine, imaće na vlasti ovog ili nekog drugog Vučića. Ako poznata voditeljka Olja Bećković ne vidi ništa sporno u nastupu Beogradskog sindikata na proslavi košarkaške srebrne medalje u Beogradu i pojanju ultra kiča pod imenom „Veseli se srpski rode“, onda nema razloga da pjeni zbog A. Vučića. To ide jedno sa drugim.
Tzv. demokratska opozicija u Srbiji nikako da shvati da Srbija nikada neće biti demokratska dok god ne promijeni iz temelja kosovsku priču i odnos prema susjednim zemljama. Kosovo je samo instrument kojim se Srbija drži zarobljena u rukama nacionalista. Dok god narod u Srbiji bude trovan velikosrpskom ideologijom i klerofašizmom, Srbijom će vladati radikali u raznim pakovanjima.
Saurska bitka
I nije to svojatanje okolnih naroda i teritorija od juče. Još je Pavel A. Rovinski, ruski istoričar, etnolog, antropolog, geograf, istoričar književnosti, filolog, arheolog, botaničar, u „Zapisima o Srbiji 1868 – 1869“ pisao: „Danas u udžbenicima i medijima ne može se nikada ni riječi čuti o porijeklu većine stanovnika Srbije. Ako se govori o nečijem porijeklu, govori se uglavnom o porijeklu Crnogoraca i bjesomučno se fantazira kako su Crnogorci srpskog porijekla“. Valjda je Rovinski, koji je oko 27 godina boravio među Crnogorcima, dobro znao jesu li to fantazije ili ne.
Ako su u to vrijeme bile fantazije, danas je to u velikoj mjeri crnogorska realnost. A to je posljedica, između ostalog, što 18. septembra nije bilo ni pomena u medijima, u školama, niđe, o bici Crnogoraca prije 638 godina, 1385. godine, na Saurskom polju u današnjoj južnoj Albaniji, đe je poginuo Balša II Balšić u borbi sa pet puta jačim turskim snagama! Četiri godine prije Kosovske bitke 1389! Iako u bici na Kosovskom polju nije učestvovao niko iz tadašnje Zete, danas je mit o njoj u Crnoj Gori živ i jak kao da je to dio crnogorske istorije, dok herojska bitka crnogorskog naroda ima tretman kao da se nije ni desila. Zato se ni vlada ne može sastaviti, jer o njoj odlučuju oni koji slave Kosovsku bitku i smatraju je dijelom svog nacionalnog habitusa. A o Saurskoj bici nemaju pojma.
Kao da se ponavlja istorija u najgorem njenom obliku. Podgorička Zeta je u martu 1939. godine, u uvodniku, pisala: „Crnogorci koji su prepoznali svoje interese u sprezi sa velikosrpskom buržoazijom, u težnji da joj se 'približe' - otpisivali su veliki dio crnogorske istorije i govorili, kao i velikosrpski ideolozi, o 'petovjekovnom ropstvu'“. Pošto su izgubili dostojanstvo, uzaludno im je bilo povremeno pozivanje na vječitu borbu Crnogoraca protivu osvajača: srpska čaršija je bila već izmislila metode omalovažavanja te borbe, svodeći strašnu istoriju crnogorskog naroda za svaki slobodan dan na hvalisavost i laž. Tako su ih srpski buržuji i bezlična čaršija prisilili da se odriču sopstvene istorije, onog bitnog perioda do okupacije Duklje (Crne Gore) od Nemanjića - u korist srpske istorije (otkuda bi oni mogli pred srpskom buržoazijom, kod koje traže utočišta, da govore o crnogorskom kraljevstvu prije srpskog za čitavo stoljeće i po), pada Smedereva do Prvog srpskog ustanka (1459-1804).
Tako je došlo do apsurda, da su Crnogorci (jer su prema toj koncepciji podešeni i školski programi) zaboravili dio svoje istorije, od arhonta Petra (X v.), do pada pod Nemanjiće (kraj XII v.), u kojemu su njihovi preci izvojevali samostalnost od Carigrada i priznanje suvereniteta od Rima. Isto tako, crnogorska buržoazija je pristala na „popunjavanje“ srpske istorije crnogorskom, perioda od pada Smedereva do Prvog srpskog ustanka (1459-1804).
Ti Crnogorci prihvatili su i srpske kultove, pa su slavili i pogibiju kneza Lazara, a zaboravili da je crnogorski vladar Balša II poginuo isto u boju protivu Turaka koje je predvodio Hajrudin paša, na Saurskom polju kod Berata, i to četiri godine prije Lazara - 1385, itd. Oni nijesu uviđali spomenutu žalosnu protivurječnost: istovremeno su se hvalisali vječitom borbom Crnogoraca i govorili o „petovjekovnom ropstvu“.
Ne bih tu ništa mijenj'o.
