Donacijama za ublažavanje i suzbijanje posljedica pandemije korona virusa institucije nijesu dovoljno efikasno upravljale – zaključak je Državne revizorske institucije (DRI).
Nedovoljno jasan pravni okvir za formiranje i nadležnosti Nacionalnog koordinacionog tijela za zarazne bolesti (NKT), kao i izostanak šire inkluzije, multidisciplinarnosti, te nedostaci u budžetiranju, računovodstvu, javnim nabavkama i upravljanju dokumentacijom, ograničili su mogućnost kontrole, navode revizori.
Rukovodilac kolegijuma dr Branislav Radulović, koji je sa predsjednikom Senata dr Milanom Dabovićem sproveo reviziju, Pobjedi je kazao da su skrenuli pažnju na to što se ne zna namjena preostalih 5,16 miliona eura, niti je određena institucija koja će tim sredstvima upravljati. Zbog toga su dali sedam preporuka radi normativnog poboljšanja funkcionisanja kako bi se efikasnije djelovalo na buduće krizne situacije. Na račun NKT-a od marta do septembra 2020. godine uplaćeno je 8,23 miliona eura, isplaćeno je 3,07 miliona, od čega je od 1,2 miliona uplaćenih na račune tri opšte bolnice realizovano 130 hiljada eura.
– Od ukupno prikupljenih sredstava donacija utrošeno je dva miliona, odnosno 24 odsto. Preostala sredstva u iznosu od 1,07 miliona su na računima opštih bolnica Berane, Nikšić i Bar, dok je 5,16 miliona na računu Vlade kod CKB – navode u izvještaju.
Revizori smatraju da je potreba za brzim odlukama u kriznoj situaciji uticala da se novac troši bez jasno preciziranih nadležnosti, odgovornosti i kontrole. U izvještaju navode da je NKT raspolagala sredstvima na osnovu vladine odluke, ali sudeći prema dokumentaciji Generalnog sekretarijata Vlade, u pojedinim slučajevima novac se na zahtjev donatora usmjeravao ka određenim subjektima, bez adekvatne dokumentacije, što ukazuje da se NKT nije u potpunosti pridržavalo te odluke.
Nije bilo propisano da li NKT odluke donosi glasovima većine prisutnih ili ukupnog broja članova, koji je varirao između 17 i 37. Utvrđeno je da u pojedinim zapisnicima nijesu navedeni rezultati glasanja, što je bivši sekretar objasnio time da su odluke bile jednoglasne. Nedostaje dokumentacija o javnim nabavkama, ugovori i korespondencija sa dobavljačima, dokazi o isporuci i garanciji kvaliteta robe, izvještaji o implementaciji mjera iz akata iz kojih se ne vidi šta je bio stručni osnov prilikom odlučivanja koje mjere podržati i u kojoj vrijednosti. Revizori se pitaju koliko je zdravstveni sistem bio spreman, imajući u vidu da privremene bolnice nijesu bile adekvatno opremljene za polukritične i dio kritičnih pacijenata.
Vladi je preporučeno da unaprijedi regulativu kako bi se eliminisale nejasnoće za formiranje i nadležnosti koordinacionih tijela u uslovima epidemije. Trebalo bi utvrditi plan korišćenja i organ za upravljanje preostalim donacijama, obezbijediti raspodjelu sredstava po jasnim kriterijumima, uz garanciju kvaliteta opreme i više pažnje posvetiti definisanju krajnjeg ishoda trošenja i obezbijediti kontrolu. Ministarstvo zdravlja treba do 1. aprila dostaviti plan, a do 1. septembra izvještaj o realizovanim preporukama. Izvještaj će DRI proslijediti skupštinskom Odboru za zdravstvo.
Završen ciklus revizija o koroni
Objavljivanjem ovog izvještaja, DRI je okončala ciklus od tri revizije o provjeri kvaliteta i uspostavljanju efikasnijeg sistema borbe protiv pandemije.
– Prepoznajući razmjere pandemije, DRI je prethodno izvršila finansijsku reviziju u vezi sa troškovima zdravstvene zaštite za kovid i evidencije rezultata PCR testiranja i obavezala subjekte revizije da je izvijeste o realizaciji preporuka – kazao je Radulović.
Problematični respiratori
Postoje indicije, smatraju revizori, da su nabavljeni respiratori nižeg kvaliteta, ali po cijenama približnim renomiranim brendovima. Na osnovu dokumentacije i iskaza odgovornih, respiratori zbog čestih servisa nijesu bili stalno dostupni, pri čemu, kako su ukazali iz KCCG, nijesu prošli standardne sistemske procedure, a zbog nepouzdanosti potpuno su van upotrebe. Revizori su utvrdili i da postoje jake indicije da se za nabavku respiratora nije poštovala procedura javnih nabavki, a postavili su i pitanje obučenosti kadrova za rukovanje i održavanje respiratora.
Troškovi
Za nabavku 31 respiratora potrošeno je 594,2 hiljade eura, za montažu, opremanje i demontažu privremenih bolnica potrošeno je 162,4 hiljade, bolnicama u Beranama, Nikšiću i Baru uplaćeno je po 400 hiljada eura, za nabavku lijeka ,,remdesivir“ 110,4 hiljade, za opremu za testiranje na kovid 185,9 hiljada, za pomoć opštini Tuzi 259,7 hiljada. Sredstva su otišla i Crvenom krstu i narodnim kuhinjama, dok je javnim zdravstvenim ustanovama isplaćeno 146,6 hiljada, po zahtjevu donatora, ali u odlukama NKT nije precizirano za koju namjenu.
